ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
ထႅဝ် 20:
<br> တႆး၊ ၵတၢႆး၊ ဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႅၼ်းၼႆႉ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ၊ ၾိင်ႈ၊ လွင်ႈယူႇသဝ်း၊ ၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်ၶဝ်ၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၼႆ American Anthropologist Dr.Paul Benedict တႅမ်ႈၼႄဝႆႉယူႇ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ Tai Kadia Indonesian, a new aligment in South East Asia, 1942 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
 
==ၸုမ်းၵတၢႆးၼႆႉ မီးဝႆႉသီႇပိူင်==
'''ရှမ်းလူမျိုး''' ([[|Wp/shn/ရှမ်းဘာသာ|ရှမ်းဘာသာ]]: ၸုမ်းၶိူဝ်းတႆး; {IPA: tsum4 kʰɤ4 taj4) များသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည့် တိုင်လူမျိုးနွယ် တစ်စုဖြစ်သည်။ ရှမ်းလူမျိုးများသည် အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် နေထိုင်ကြပြီး မန္တလေးတိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် နီးစပ်သည့် တရုတ်၊ ထိုင်းနယ်စပ်များတွင်လည်း ရှမ်းလူမျိုးများကို နည်းများမဆို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိနေထိုင်သည့် ရှမ်းလူမျိုး ၆ သန်းခန့်ရှိလိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။
===(1)လီ(Li)၊ လွႆ(Loi) ဢမ်ႇၼၼ် တႆး(Dai)===
ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းၵၢင်ၵုၼ်ႁၢႆႇၼၢၼ်ႇ(ႁၢႆးၼၢင်း)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===(2)ၶႄႇလၢဝ်း(Keh-Lao)===
ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇ မိူင်းၶႄႇပွတ်းၵၢင်လႄႈပွတ်းၸၢၼ်း။
===(3)လႃႉၵႂႃႇ(LaQua)===
ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇသဝ်း တူင်ႇၵိၼ်းပွတ်းၼိူဝ်။
===(4)လႃႉတီႈ(Lati)===
ယူႇသဝ်း လႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ လႄႈ ဝႅတ်ႉၼၢမ်း။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း သီႇမဵဝ်း(ၸုမ်းၵတၢႆး) ၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉၶႄႇ ဢိုၼ်လႆႈၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တေၶႂ်ႈယဵၼ်းႁၢႆၵႂႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။ ယဵၼ်းလွင်ႈၾိင်ႈထုင်းၽႃႇသႃႇ၊ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈသေတႃႉ ပေႃးတေဢဝ် ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဝႃႈတႄႉ ပဵၼ်တႆးၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
==ၶႄႇ ဢိုၼ် တႆး==
ၶႄႇၶဝ်ႈမႃးယူႇ ႁူဝ်ၼမ်ႉ မႄႈႁွင်ႈႁူဝ်ၼၼ်ႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢိုၼ်ဢဝ် လိၼ်မိူင်း ဢၼ်တႆးၽႄႈတိူၼ်း ယူႇၸွတ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈယဵၼ်းပဵၼ် လိၼ်မိူင်းၶဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁိုင်ဢၢၼ်ႇႁဵင်ပီမၼ်းယဝ်ႉ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပၢၵ်ႉ(Bak)ၼၼ်ႉ ၶဝ်ယူႇႁူဝ်ၼမ်ႉ မႄႈႁွင်ႈႁူဝ်သေ ဢိုၼ်တႆး လူင်းၵႂႃႇၸွမ်းၼမ်ႉမႄႈလိူင်(Yellow River) တေႃႇထိုင် ပၢင်ႇလၢႆႇလိူင်(Yellow Sea) ၼၼ်ႉ ၶဝ်လႆႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢိုၼ်တႆးႁိုင်ႁဵၼ်(1000)ပီ။ လုၵ်ႉတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼမ်ႉမႄႈယၢၼ်ႇၸီႇသေ ႁႂ်ႈဢိုၼ်ၶၢမ်ႈ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼမ်ႉမႃး လႆႈထႅင်ႈသမ်ႉ ႁိုင်ထႅင်ႈႁဵင်(1000)ပီ။ တီႈဢၼ် တိုၵ်ႉၵိုတ်းယူႇၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢိုၼ်ဢဝ်ထႅင်ႈ ႁိုင်ႁဵင်(1000)ပီယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶႄႇၶဝ်ဢိုၼ် ဢဝ်တႆး လိၼ်တႆး၊ မိူင်းတႆး၊ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၶႄႇ၊ မိူင်းၶႄႇ၊ ၵႂႃႇၼၼ်ႉ တင်းသဵင်ႈ ၶဝ်ႈလႆႈဢိုၼ် ႁိုင်မႃး သၢမ်ႁဵင်(3000)ပီ ယူႇယဝ်ႉ။<br>
<br> မိူဝ်ႈ A.D 1888 ၼၼ်ႉ ၶိူဝ်းၶုၼ်ၶႄႇ ၶိူဝ်းၶျိင်း(Ching)ၸိူဝ်းမၢၼ်ႇၶျူးၶဝ် တႅပ်း
တတ်း ၸီႉသင်ႇဝႃႈ တႆး ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၼုင်ႈၶူဝ်းၶႄႇ၊ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႄႇ တေ
ဢမ်ႇလႆႈၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး၊ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆး ၼႆသေ ၶဝ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢိုၼ်ဢဝ်တႆးယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်
ပိူင်လမ်ႇလွင်ႈ ထႅင်ႈႁႅင်း ႁႂ်ႈတႆး ယဵၼ်းႁၢႆၵႂႃႇႁွမ်းၸူးၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးပၢၼ်မဝ်ႇၸီႇတုင်း(A.D 1949-1977)ၼၼ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်“လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၾိင်ႈထုင်း”ၼႆသေ တႅပ်းတတ်းပႅတ်ႈ ၶိူဝ်းၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆး ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ၊ ယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈၶူဝ်းၶွင် သိူၵ်ႈပိုၼ်းတႆး၊ ၵွင်းမူးတႆး၊ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈတႆး၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးတႆး၊ ထုင်းတႆးလႄႈ၊ တႆး ဢၼ်မီးၼႂ်း မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ လႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသေ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉလႄႈ လွင်ႈတေယဵၼ်းႁၢႆပဵၼ်ၶႄႇၵႂႃႇၼႆႉ မီးမႃးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႆး ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈယဵၼ်းပဵၼ်ၶႄႇၵႂႃႇ လွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ႁၢမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈလိူတ်ႈၶႄႇ၊ ပဵၼ်လိူတ်ႈတႆး၊ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၽွင်းလိူဝ်လႆႈ ၽူႈဢုပ်ႉပိူင်ႇမိူင်းၶဝ် တဵၵ်းတဵင်လႄႈ လႆႈယဵၼ်းႁၢႆ ပဵၼ်ၵႂႃႇၶႄႇသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးဢဝ်လိူတ်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႄႉ ႁူႉပဵၼ် လိူတ်ႈတႆးႁၢမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈႁူႉပိုၼ်းၶဝ် ၽႂ်တေဢမ်ႇထဵင်လႆႈ။ <br>
<br> တႆးမႃးယူႇၸဝ်ႉထႃႈ၊ ၾိင်ႈၸၼ်ႉသုင်ထႃႈသေတႃႉ ယွၼ်ႉတႆး ဢမ်ႇသူင်ႁၵ်ႉ ၾိင်ႈၵႂၢမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်ပၢႆးဝူၼ်ႉ တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း၊ ယူႇငၢႆႈလူမ်ၸႂ် လႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ သိုပ်ႇဢွၼ်ၵၼ် ယူႇသဝ်းမႃး။ တႃႇတေၵိုၵ်းပိုၼ်း မိူဝ်းၼႃႈၵႂႃႇၵေႃႈ တႆးဢမ်ႇတွၼ်ႉ သွၼ်ႇဝူၼ်ႉပဵၼ်လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈသေ ၶိုင်ပွင်ဝႆႉပၼ်မႃး (ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမိူၼ်ၼႆယူႇ)လႄႈ ႁိုင်မႃး ဢၼ်လႂ် ပဵၼ် ၶွင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဢၼ်လႂ် ပဵၼ် ၶွင်ၽႂ်တႄႉတႄႉ ၼႆၼၼ်ႉ သၢႆသိုပ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ပၢႆလိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမေႃသွၼ်ႇဝူၼ်ႉသေ ၶႅၼ်းထၢင်ႇပိူၼ်ႈ ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉမႃး၊ ထႅင်ႈႁႅင်းၵူဝ်ပိူၼ်ႈတိၵ်းတိၵ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယူႇသႃႇလူမ်ၸႂ်လႆႈၼၼ်ႉ ယဵၼ်းပွမ်ယိူင်ႈယူႇ ႁဵတ်းၸိူင်ႉပိူၼ်ႈ။ ၼႆႉပဵၼ်ပိူင်လမ်ႇလွင်ႈ ၵမ်ႉႁႅင်းပၼ် ႁႂ်ႈတႆး လႆႈယဵၼ်းႁၢႆ ၸူမ်ၸိုမ်းၶဝ်ၵႂႃႇလေႃးပိူၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ပၢႆးဝူၼ်ႉတႆး ဢမ်ႇၶိုတ်းပိူၼ်ႈမႃး ႁိုင်မႃးၵေႃႈ တူၵ်းလိုၼ်းပိူၼ်ႈ တိၵ်းတိၵ်းလႄႈ သင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႄႉၶဵင်ႇပိူၼ်ႈမႃးလႆႈသေ
ပိူၼ်ႈၸင်ႇ ဢူမ်ဢိုၼ်ဢဝ်လႆႈမႃး လွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမီး ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈလႄႈတႆး ယင်းဢမ်ႇယဵၼ်းႁၢႆၵႂႃႇ သဵင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။
 
 
'''ရှမ်းလူမျိုး''' ([[||Wp/shn/ရှမ်းဘာသာ|ရှမ်းဘာသာ]]: ၸုမ်းၶိူဝ်းတႆး; {IPA: tsum4 kʰɤ4 taj4) များသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည့် တိုင်လူမျိုးနွယ် တစ်စုဖြစ်သည်။ ရှမ်းလူမျိုးများသည် အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် နေထိုင်ကြပြီး မန္တလေးတိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် နီးစပ်သည့် တရုတ်၊ ထိုင်းနယ်စပ်များတွင်လည်း ရှမ်းလူမျိုးများကို နည်းများမဆို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိနေထိုင်သည့် ရှမ်းလူမျိုး ၆ သန်းခန့်ရှိလိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။
 
== နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ ==
Line 27 ⟶ 47:
 
 
[[||Wp/shn/တရုတ်ပြည်|တရုတ်ပြည်]]ကို မွန်ဂို (တာတာ) တို့က ၁၁ ရာစုတွင် သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး နယ်ပယ်များ ဆက်လက်ချဲ့ထွင်ခဲ့ရာ ၄င်း ရှမ်း-တိုင် တို့ကိုလည်း အလွတ်မပေးခဲ့ချေ။ ထိုသို့မွန်ဂိုတို့ရန်ကြောင့် လူမျိုးစုကြီးပြိုကွဲသည့် ရလာဒ်အဖြစ် တောင်ဖက်တစ်လျှောက် စုန်ဆင်းအခြေချခဲ့ရာမှ ရှမ်းလူမျိုးအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာကြသည်။ ၁၃ ရာစုတွင် အလုံးအရင်းဖြင့် တောင်ဖက်တလွှားသို့ ဆင်းလာကြရာ အနောက်ဖက် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာသံပြည်နယ်မှသည် မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ဖက်နှင့် အလယ်ပိုင်းဒေသများ အပါဝင်၊ လာအို၊ [[||Wp/shn/ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]နှင့် [[||Wp/shn/ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ|ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] မြောက်ဖက်ပိုင်း အထိကျယ်ပြန့်စွာ အခြေချကာနေထိုင်ကြသည်။
 
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှမ်းပြည်နယ်မှ ရှမ်းလူမျိုးများအဖြစ်လည်းကောင်း၊ လာအိုနိုင်ငံတွင် လော (မှုန်း) လူမျိုးများအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ထိုင်းလူမျိုးများအဖြစ်လည်းကောင်း ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ရှမ်းလူမျိုးများမှာလည်း ကချင်လူမျိုးများကဲ့သို့ပင် တောတောင် ထူထပ်သည့်ဒေသတွင် အခြေချခဲ့ကြသည့်အတွက် လူမျိုးစုငယ် အများအပြား ကွဲပြားခဲ့ပြီး ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကားတို့ပါ အနည်းငယ်စီ ကွဲပြားကြသည်။
 
== မြန်မာ့သမိုင်းနှင့် ရှမ်းခေတ်များ ==
မြန်မာ့သမိုင်းတွင်လည်း ရှမ်းတို့အင်အားကြီးခဲ့ချိန်များ ရှိဖူးပါသည်။ ထင်ထင်ရှားရှား အင်အားများသည့် ခေတ်နှစ်ခေတ် ရှိပေသည်။ ပထမ အကြိမ်မှာ ပုဂံကို မွန်ဂိုတို့ဖျက်စီးအပြီးတွင် မင်းမဲ့အခြေအနေနှင့် ကြုံတွေ့နေရစဉ် ကာလနှင့် နောင်ဒုတိယပုဂံခေတ် ပြန်ထူထောင်သည်အထိ ဖြစ်သည်။ ထိုကာလက ရာဇသင်္ကြန်၊ အသင်္ခယာနှင့် သိင်္ဂသူ ([[||Wp/shn/တစ်စီးရှင်သီဟသူ|တစ်စီးရှင်သီဟသူ]]) ရှမ်းညီအစ်ကို သုံးဦးတို့ ခေတ်ဖြစ်ပြီး မြင်စိုင်း၊ [[||Wp/shn/ပင်းယ|ပင်းယ]]၊ [[||Wp/shn/စစ်ကိုင်း|စစ်ကိုင်း]]တို့တွင် ကြီးစိုးကြသည်။
 
ဒုတိယခေတ်မှာ [[||Wp/shn/အင်းဝခေတ်|အင်းဝခေတ်]]၏ နောက်ဆုံးကာလများတွင် ဖြစ်သည်။ အင်းဝရှိ မြန်မာမင်း [[||Wp/shn/ရွှေနန်းကျော့ရှင်နရပတိ|ရွှေနန်းကျော့ရှင်နရပတိ]] (၈၆၃-၈၈၈) အားနည်းချိန်တွင် မြောက်ဖက်တစ်လွှားမှ ရှမ်းစော်ဘွားများ အင်အားကြီးမားလာပြီး အင်အားအကြီးဆုံးဖြစ်သည့် မိုးညှင်းစော်ဘွား မိုးညှင်းစလုံ (၈၈၈-၉၀၄) က သက္ကရာဇ် ၈၈၈၊ တန်ခူးလဆန်း ၁၂ ရက်တွင် အင်းဝကိုသိမ်းပြီး နရပတိကို သတ်ကာ ထီနန်းအရိုက်အရာကို သားဖြစ်သူ [[||Wp/shn/သိုဟန်ဘွား|သိုဟန်ဘွား]]မှ ဆက်ခံပြီး အလွန်ဆိုးသွမ်းရက်စက်ကာ မိစ္ဆာအယူရှိလေရာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ရဟန်းတော်များကို နန်းတော်သို့ ပင့်ဖိတ်ဟန်ပြုကာ သတ်ဖြတ်လေသောကြောင့် မင်းကြီးရန်နောင်နှင့် မြန်မာမှူးမတ်တို့က လုပ်ကြံနန်းချခြင်းဖြင့် သေလွန်သည်။
 
ထို့နောက် မှူးမတ်တို့က မင်းကြီးရန်နောင်အား နန်းတင်ကြသော်လည်း ငြင်းပယ်ကာ အုန်းဘောင်စော်ဘွား ခုံမှိုင်းကို နန်းတင်ရန်ပြောဆိုမှာကြားပြီး ရဟန်းဝတ်ဖြင့် တောထွက်သွားခဲ့သည်။ နောက်အုန်းဘောင်ခုံမှိုင်းလွန်လျှင် [[||Wp/shn/မိုးဗြဲနရပတိ|မိုးဗြဲနရပတိ]]ဆက်လက်စိုးစံရာ စစ်ကိုင်းမှ [[||Wp/shn/စစ်ကိုင်းနရပတိစည်သူ|စည်သူကျော်ထင်]]က တိုက်ခိုက်အနိုင်ယူကာ [[||Wp/shn/အင်းဝ|အင်းဝ]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။
 
== ရှေးရှမ်းနယ်များ ==
Line 44 ⟶ 64:
 
== ယနေ့ ရှမ်းပြည်နယ် ==
ပြည်နယ်မြို့တော် [[||Wp/shn/တောင်ကြီးမြို့|တောင်ကြီးမြို့]]
 
အကျယ်အဝန်း ၆၀ဝ၀ဝ စတုရန်းမိုင်ခန့်
Line 61 ⟶ 81:
 
== ရှမ်း ၉ ဆက်၊ ၉ စော်ဘွား ==
[[||Wp/shn/သုတေသနသရုပ်ပြအဘိဓာန်|သုတေသနသရုပ်ပြအဘိဓာန်]]တွင် ဖော်ပြချက်အရ ''ရှမ်းကိုးဆက်၊ ကိုးစော်ဘွား၊ လူးတဆယ့်နှစ်ပနား၊ ရာတပါးနှင့်၊ စော်ဘွားစော်ခံ၊ ရွှေဥကင်ဘုံပျံမှာ၊ ညီလာခံခ, ညောင်း၊ မှူးမတ်အပေါင်းစုံကြပြီလား ....... မင်းကြီးများ'' ဟူ သောဇာတ်သဘင် ဘုရင်၏စကားအရ---(၁) မိုးကောင်းစော်ဘွား၊ (၂) မိုးညှင်းစော်ဘွား၊ (၃) သောင်သွပ်စော်ဘွား၊ (၄) မိုးမိတ်စော်ဘွား၊ (၅) မိုးနဲစော်ဘွား၊ (၆) သိန္နီစော်ဘွား၊ (၇) မိုင်းပဲစော်ဘွား၊ (၈) ညောင်ရွှေစော်ဘွား၊ (၉) သီပေါစော်ဘွားတို့ ဟူ၏။
 
မှတ်ချက်။ ။ရှမ်းပြည်အစ ''မိုင်းမော'' က- ဟူသော စကားအရမိုင်းမောမှတဆင့် စော်ဘွား ၉-ဆက် ဖြစ်ပေါ်လာသည် ဟူ၏။
Line 76 ⟶ 96:
 
===ဘာသာ===
ဘာသာအယူဝါဒအရေးတွင် ရှေးအခါက အလွန်မှားယွင်းသည့် အယူအဆများ၊ နတ်ကိုးခြင်းများကို ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သခင်စော်ဘွားဖြစ်သူ သေလွန်လျှင် မိဖုရား၊ မောင်းမနှင့် ကျွန်လူ၊ တိရစ္ဆာန်များကိုပါ သတ်ဖြတ်ကာ အတူမြေမြုပ်သည့် အလေ့များပင် ရှိခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ သို့သော် ဟံသာဝတီဆင်ဖြူများရှင် [[||Wp/shn/ဘုရင့်နောင်|ဘုရင့်နောင်]]မင်းကြီးမှ ရှမ်းပြည်တစ်လွှားကို သိမ်းသွင်းပြီးနောက်တွင် အဆိုပါ မှားယွင်းရက်စက်သည့် အယူများကို ဆက်လက်ပြုလုပ်စေခြင်း မရှိတော့ပဲ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်စေခဲ့သည်။ သို့ဖြင့် ယနေ့အချိန်အထိ ရှမ်းလူမျိုးအများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဖြစ်ကြပြီး အခြားဘာသာကိုးကွယ်သူ အနည်းငယ်လည်း ရှိကြသည်။
 
===စာပေ===
Line 83 ⟶ 103:
==ထင်ရှားသော ရှမ်းလူမျိုးများ==
 
* [[||Wp/shn/စဝ်ရွှေသိုက်၊ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ပထမဆုံး မြန်မာနိုင်ငံ သမ္မတကြီး စဝ်ရွှေသိုက်]]
* [[||Wp/shn/ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း၊ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ်|အာဇာနည် ဝန်ကြီး မိုင်းပွန်စော်ဘွားကြီး စဝ်စံထွန်း]]
* [[||Wp/shn/နွံ၊ စဝ်|လဲချား စော်ဘွားကြီး သရေစည်သူ စဝ်နွံ ]]
* [[||Wp/shn/ခမ်းလိတ်၊ စိုင်း|တေးပြုစာဆို ဒေါက်တာ စိုင်းခမ်းလိတ် ]]
* [[||Wp/shn/ထီးဆိုင်၊ စိုင်း|တေးရေးဆရာ၊ အဆိုတော် စိုင်းထီးဆိုင် ]]
* [[||Wp/shn/အောင်ထီးခမ်း၊ စိုင်း| အဆိုတော် စိုင်းအောင်ထီးခမ်း ]]
* [[||Wp/shn/စိုင်းခမ်းလှိုင်၊ စိုင်း| အဆိုတော်၊ သရုပ်ဆောင်၊ မော်ဒယ်၊ စာရေးဆရာ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်]]
 
== အနုသုခုမအနုပညာ ==