ၵွၼ်းၸိူင်း၊ ၸဝ်ႈ

ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Sao Kuan Joeng;IPA(key): /t͡ɕaw˧˧˨.kɔn˥.t͡ɕɤŋ˥/) ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ယၢမ်ႈႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈမူဝ်းႁဵင်း (ႁိုဝ်) ၸဝ်ႈမူဝ်ႁိူင်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Sao Mo Hoeng) ၼႆႉပဵၼ် ၽူႈၼမ်းတပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိုင်ႈတႆး (SURA-Shan United Revolutionary Army) [ဢၼ်ယၼ်ႇပၵ်းငဝ်ႈငုၼ်း တီႈပၢင်မႂ်ႇသုင် လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး (မိူင်းတေႃႉ-မိူင်းထႃး)၊ ဢၼ်တေႃႇၼႃႈမိူင်းထႆး ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ဝဵင်းႁႅင်ၼၼ်ႉ] ။

ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း	တႆး
ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ
ႁူင်းႁဵၼ်း	ဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၵွင်းမၢၵ်ႇလၢင်း၊ ဢိူင်ႇလၢႆးသၢၵ်ႇ
ၼႃႈၵၢၼ်	ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ(ၸိုင်ႈတႆး) ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ
ၵေႃႉၵူႈ	မႄႈထဝ်ႈယႃႇ မႄႈထဝ်ႈမၢၼ်ႈ
လုၵ်ႈလၢင်း	14 ၵေႃႉ
ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ	11 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ၊ 1991

ၽဝႃႉမိူဝ်ႈၵေႃႉလဵၵ်ႉ

ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ၵမ်ႈၼမ်ႁူႉၸၵ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈမူဝ်ႁိူင်း)ၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 20၊ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ၊ ပီႊၶရိတ်ႉ 1926 (ပီႊတႆး - ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ ပထမလိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ ႑႑ ၶမ်ႈ၊ ႒႐႒႐ ၼီႈ) တီႈဝၢၼ်ႈထေၼႃႉ၊ ဢိူင်ႇလၢႆႈသၢၵ်ႇ၊ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီး(တွင်ႇၵျီး)။ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းၸႃႇၵထူဝ်ႉလႄႈ ပႃႈၶျႃင်ႇသေ မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉၸွမ်းၵၼ် 12 ၵေႃႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈသၢမ်။ မိူဝ်ႈၵေႃႉလဵၵ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢႆးၶိူင်ႇ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵေႃႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်ႈဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ ၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်းႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈလၢႆး တီႈဝတ်ႉမၢၵ်ႇလၢင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇလၢႆႈသၢၵ်ႇသေ မေႃတႅမ်ႈမေႃလူလိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈပဢူဝ်းလႄႈ လိၵ်ႈမၢၼ်ႊလီငၢမ်း။

ၶၢဝ်းတၢင်းၸူဝ်ႈပၢၼ် လႄႈၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ

မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽွင်းပၢၼ်မၢဝ်ႇၼုမ်ႇႁၢႆးလိူဝ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၼႂ်းတပ်ႉလူင်းၸွင်ႈဢမေႇရိၵၼ်ႇ (101st. Airbone Division) သေၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်းတေႃႇသူႈၵျပၢၼ်ႇမႃး။

ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸူိင်း လႆႈႁူႉပွင်ႇၶဝ်ႈၸႂ်ႈငဝ်ႈလၢမ်ႇပိုၼ်ႉ ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းမႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းပဵၼ် -

• ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈလုၵ်ႈပူႇႁဵင် လၢႆႈသၢၵ်ႇ ပီႈၶုၼ်သၢင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တႆးၵေႃႉဢၼ်တၢင်းႁူႉယႂ်ၵေႃႈၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ြသႃႇၶူးဝႃးၵေႃႈၸႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈမေႈၼၢင်း(မႄႈထဝ်ႈယႃႇ) ၵေႃႈၸႂ်ႈ။
• ၸွမ်းၼင်ႇတူဝ်ထူပ်းတႃႁၼ် ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းမႃး ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈလႄႈ လႆႈႁူႉႁၼ်မႃးဝႃႈ ဝၢႆးသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈသွင်ၼႆႉ ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈလႅၵ်ႈလၢႆႊမႃးၼမ်သေ ၶုၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ပၼ်ၵတိဝႆႉဝႃႈ တေပၼ်ၵွၼ်းၶေႃတီႈမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ် ၸွႆႈတိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇပၼ်ၶဝ်။
• ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင်ပွၵ်ႈသွင် (လိူၼ်ၾႅပ်ႉပိဝ်ႇရီႇ 1947) ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူႉဝႃႈ မိူင်းတႆးပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းႁင်းၶေႃ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းမၢႆမီႈ။
• ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပၢႆးမိူင်းမၢၼ်ႊၶဝ် သူၼ်းသေႃႇၵဝ်းလႅၼ်ပၼ်ႁႅင်းၸုမ်းရပလ ႁႂ်ႈရပလၶဝ် တင်းၸဝ်ႈၾႃႉ တႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်၊ ပႃးၵၼ်လူႉလႅဝ်။
• ၸုမ်းမၢၼ်ႊၶဝ် သူၼ်းၾႆးယွၵ်ႈမွၼ်ပၼ်ႁႅင်းပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းၶိူဝ်းပဢူဝ်းၶဝ် သၢၼ်ၶတ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈၾႃႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃး ၼႂ်းပီႊ 1952 ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ CPB ၶဝ် တမ်းဝၢင်းဝႆႉ ပိူင်ၵၢၼ်(လၵ်းၼမ်း) သၢၼ်ၶတ်း လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ် ပတေႇသရိတ်ႉ သၢၼ်ၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽသပလ လႄႈ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တီႈၼႂ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႊ CPB (ၼႃႈတီႈ တွၼ်ႈလိၼ်မိူင်းတႆး ပွတ်းၵၢင် ပွတ်းၸၢၼ်း) မႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉဝႃႈမၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်ႁပ်ႉဢဝ်လႆႈ ဝႃႇတသဵၼ်ႈတၢင်း CPB ၶဝ်လႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းပႃႇတီႇၶဝ်မႃး။

ၽွင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃႇတီႇ CPB သေတႃႉၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလၢႆးတိုၵ်းသိုၵ်းမၼ်း ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ပေႉပိူၼ်ႈၵမ်ႈၼမ်လႄႈ လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၽူႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ပွတ်းၵၢင် မိူင်းတႆး။ မၼ်း ၸဝ်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမႃးၼႂ်း CPB ၶၢဝ်းတၢင်း 4-5 ပီသေယဝ်ႉ ၽိူဝ်ႇထိုင်ဝၼ်းထီႉ 12 လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ၊ 1959 မႃးၵေႃႈ လႆႈၵွင်လင်ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပႅတ်ႈ CPB။ လွင်ႈဢၼ်လႆႈသၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ CPB မႃးၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ CPB ၶဝ် မႃးတမ်းလွၵ်းပိူင်ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတီႈလိၼ် (Agrarian Revolution) သေ မႃးၸၵ်းၽႃႇၸႅၵ်ႇထႅၵ်ႇၽႄပႅတ်ႈထၢၼ်ႈၵူၼ်း ၸဝ်ႈၶွင်တီႈလိၼ် လႄႈၵူၼ်းၽၢၼ်တီႈလိၼ် မိူင်းတႆးႁဝ်း။ မႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇလႆႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ် တိုၵ်းဢဝ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇယၢႆႈၽၢတ်ႇၽႄပႅင်းၸင်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပီႊ 1958

ဝၢႆးၼၼ်ႉသွင်ပီၸမ်ၸမ် ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃးဝၼ်းထီႉ 21 လိူၼ်မေႇ၊ 1958၊ မိူဝ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၼွႆႉ (ႁွင်ႉ) ၸေႃးယၼ်တ ဢွၼ်ႁူဝ်သူၼ်းတုမ် ပူၵ်းတင်ႈမုၵ်ႉၸုမ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး ဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ သေလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းလႆႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၸုမ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်။

ပီႊ 1959

မိူဝ်ႈၽွင်းႁၢပ်ႇၵိုတ်ႉၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းယူႇၼႂ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈတိူဝ်ႉဝၢတ်ႇ ၸဵပ်းၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းမိူဝ်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈတိုၵ်းယိုတ်းတပ်ႉမၢၼ်ႊ ၵႃႈတီႈႁူၺ်ႈဢေႃႈ မိူဝ်ႈ 1959 ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ လႄႈလႆႈတႅပ်းပႅတ်ႈၶႅၼ်ၽၢႆႇသၢႆႉ။

ပီႊ 1960

လွင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၽိတ်းၵၼ် မေႃးၵၼ်ၼႂ်းၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးသေ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း လႆႈႁၢမ်ႈတပ်ႉႁႄႉၶႄ ယႃႇႁႂ်ႈၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်တႅၵ်ႇယၢႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈလႃးလႃး။ တင်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃး လႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇလၢႆၾၢႆႇ လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း။

ပီႊ 1961

ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ပူၵ်းတင်ႈ တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး (SNUF) ပုၼ်ႈတႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ဢဝ်လွင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ် လႆႈၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉၼႆသေ သိုပ်ႇပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႊသီႊၸိုင်ႈတႆး လုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ (SSRC)။

ပီႊ 1964

လႆႈၸ်ႂႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်တင်းမုၵ်ႉၸုမ်း SSIA ဢၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉသေ ၽွမ်ႉၵၼ် ပူၵ်းတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSA)။

ပီႊ 1966

ႁွင်ႉႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၼႃးၶဝ်ႈလႅင် မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ၊ ၶိုၼ်းမႄးပူၵ်းတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈ(SSA)လူၺ်ႈ လၵ်းၼမ်း 3 ၶေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ႑. လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ ၊ ႒. လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ၊ ႓. တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇလႄႈၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈတမ်းဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် တႃႇၸုၵ်းမၼ်းၼိူဝ်းလၵ်းၼမ်း 3 ၶေႃႈၼၼ်ႉ တိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇ ၵူႊမူႇၵူႊၸုမ်းသေယဝ်ႉ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႊသီႊၸိုင်ႈတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉထႅင်ႈ။

ပီႊ 1967

လႆႈၼမ်းၼႃႈၶဝ်ႈပႃးလွင်ႈပဵၼ်မႃးၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ 3 မူႇ 3 ၸုမ်း ဢၼ်မီးမုၵ်ႉၸုမ်း SSA ၊ ရလလၽ (SSNPLO) တင်း SNIA ၶဝ်ၶဝ်ႈပႃး။

ပီႊ 1968

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႊ CPB ၶဝ်ဢဝ်လႆႈဢဵၼ်ႁႅင်းၸွႆႈထႅမ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ တီႈမိူင်းၶႄႇ လႅင် PRC သေၶဝ်ႈမႃးမီးဢေႃးၸႃႇ ပၼ်ႁွၼ်ႈၼႂ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း မိူင်းတႆးႁဝ်းမႃး (သေသမ်ႇသေပိူင် သေလွင်ႈ သေတၢင်း) လႄႈဢဝ်လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၢတ်ႈတႆးႁဝ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇယႂ်ႇယႂ်ႇလူင်လူင်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။

ပီႊ 1969

ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈပူၵ်းတင်ႈမုၵ်ႉၸုမ်း “တပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ(ၸိုင်ႈတႆး)” ၵႃႈတီႈပဵင်းလူင်လႅၼ် လိၼ်မိူင်းထႆးသေ တမ်းဝၢင်းယိပ်းၸႂ်ႉမႃး ၸွမ်းၼင်ႇလၵ်းၼမ်း 5 ၶေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် - ႑. သၢၼ်ၶတ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ၊ ႒. လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ၊ ႓. တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ၊ ႔. လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ၊ ႕. လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်။

ပီႊ 1983

လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ 16 ဝၼ်း ဢိင်ၼိူဝ်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈ 4 ယိူင်ႈ (ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၽႃႇသႃႇ) လႄႈလၵ်း ၼမ်း ၸုၵ်းၼိူဝ်လၵ်းၼမ်း 5 ၶေႃႈသေ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုၼ်ႈမိုဝ်းႁွင်ႉလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။

ပီႊ 1984

လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ် 1 ဝၼ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းယိုၼ်ႈမိုဝ်းႁွင်ႉႁႃ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈသေ မုၵ်ႉၸုမ်း SSPP/SSA (ပွတ်းၸၢၼ်း) ၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ်ၵမ်ႉထႅမ်ႁၼ်လီလႄႈ SURA လႄႈ SSA (ပွတ်းၸၢၼ်း) ၸင်ႇမႃး လႆႈၸ်ႂႁူမ်းႁွမ်းၵၼ် ပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႊသီႊၸို်ႈတႆးလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ (TRC)။

ပီႊ 1985

• လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 3 ဝၼ်း ၵွပ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်ၶတ်းၸႂ်ၶိုင်ပွင်လႄႈမုၵ်ႉၸုမ်း SUA ဢၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ် သႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ် ၸင်ႇလႆႈၸ်ႂ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၶဝ်ႈပႃးၽွမ်ႉႁူမ်ႈမႃးၸွမ်း TRC ။

• လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 27 ဝၼ်း ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း၊ ၸဝ်ႈၶုၼ်သႅင်၊ ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇမႂ်ႇ ဢိၵ်ႇၵူၼ်းလူင်တင်း 3 မူႇ 3 ၸုမ်း လႄႈၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈလႆႈၸ်ႂၵၼ်ပူၵ်းတင်ႈ ၶွင်ႇၸီႇၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး (SSUPC) သေမၵ်းမၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃး။

• လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ ၼမ်းၼႃႈပူၵ်းတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆးၸူဝ်ႈၶၢဝ်း-ၽွင်းယၢမ်းသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးသေပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းမႃး။

ပီႊ 1990

လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ 26 ပဵၼ်မၢၵ်ႇႁႅင်း cancer တီႈၶေႃး – ၵႅမ်ႈ – ပဵမ်ႉ လႄႈလႆႈၽႃႇတတ်း ယႃတူဝ်မႃး။

ပီႊ 1991 (သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်)

လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 11 ယၢမ်း 11:00 မူင်း (ယၢမ်းမိူင်းတႆး) ဝၼ်းၽတ်း၊ လိူၼ်ပႅတ်ႇလွင်ႈ 15 ၶမ်ႈ – လႆႈသဵင်ႈၵမ် သုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇတီႈႁေႃသိၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၼိူဝ်ၵွင်းဝဵင်းဢိၼ်း။