ၵွၼ်းတႆႇၺ၊ ၸဝ်ႈ
ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၵေႃးတမၼႆႉ ၽူႈဢၼ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ထွမ်ႇထမ်းတြႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ႁူႉႁၼ်သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃး တြႃးလီဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ‘’’ၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺ’’’ ယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်း ၵွၼ်းတႆႇၺၼႆႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႇၼႃး ဢၼ်ၶႃးၸႃး တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းႁေႃ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်း ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇထၢတ်ႈ တိုၵ်ႉၵိူတ်ႇမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးꩪၼ ပၢင်းဢဝ် ပုၼ်ႇၼႃး ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသေပိူၼ်ႈ 8 ၵေႃႉ ႁႂ်ႈမႃးႁေႃးပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇထၢတ်ႈ။ ၸိူဝ်းၶဝ် ပုၼ်ႇၼႃးလူင် ဢၼ်ပဵၼ် ရႃႇမ၊ ꩪꩡ၊ လၵ်ႉၶꧣ၊ ꩡေႃတိမၼ်ႇတ၊ ယၺ်ႇၺ၊ သုၿေႃးꩪ လႄႈ သုယႃႇမၶဝ် ႁူၵ်းၵေႃႉတႄႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇသေ ႁေႃးဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တေပဵၼ် ၶုၼ်ၸၵျဝတေး ဢမ်ႇၼၼ် တေပဵၼ် ၽြႃး ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပုၼ်ႇၼႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူဝ်းႁိူၼ်း ၵွၼ်းတႆႇၺ ဢၼ်ၵေႃႉလဵၵ်ႉသေပိူၼ်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ သုၻတ်ထ ၼၼ်ႉတႄႉ ႁေႃးတၵ်ႉဝႃႈ ၶုၼ်ၸၢႆးဢွၼ်ႇ တၵ်းတေပဵၼ် ၽြႃး ဢမ်ႇႁၢင်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
| ၵွၼ်းတႆႇၺ | |
|---|---|
 ၽြႃးၵေႃးတမ ႁေႃးတြႃးပၼ် ၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺ လႄႈ တပႄးမၼ်း သီႇၸဝ်ႈ | |
| ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈသုၼ်ႇတူဝ် | |
| ၵိူတ်ႇ | မွၵ်ႈ ပီႇၸီႇ 6 ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ |
| ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် | |
| ၸိုဝ်ႈၸုမ်ႈ | ရတ်ႉတၺ်ႇၺုဢေႇတၻၵ်ႈ |
| ၸၢတ်ႈပၢၼ်သႃႇသၼႃႇ | |
| သြႃႇ | ၵေႃးတမပုတ်ႉထ |
ပုၼ်ႇၼႃးထဝ်ႈလူင် 7 ၵေႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၶဝ်ပႆႇတၢႆ ၶဝ်သင်ႇ လုၵ်ႈလၢၼ်ၶဝ်ဝႆႉဝႃႈ ပေႃးၶုၼ်ၸၢႆးသီႇထၢတ်ႈ ပဵၼ်ၽြႃးမႃးၸိုင် ၸိူဝ်းသူ ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇၼုင်ႈရႁၢၼ်းသေ ႁဵတ်းတပႄးမၼ်းၸဝ်ႈ ထွမ်ႇဢဝ် ထမ်းၶေႃႈသင်ႇသွၼ်မၼ်းၸဝ်ႈတႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃး ၶဝ် 7 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ ၸင်ႇၵိုတ်း ပုၼ်ႇၼႃး သုၻတ်ထၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်း။ လုၵ်ႈပုၼ်ႇၼႃးထဝ်ႈ 7 ၵေႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇ 4 ၵေႃႉ ၸင်ႇၸွမ်း ပုၼ်ႇၼႃးသုၻတ်ႉထသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်းယဝ်ႉ။ သုၻတ်ႉထၵေႃႈ ဢဝ်ၸွမ်း ၸိုဝ်ႈၶိူဝ်းႁိူၼ်းသေ ၸင်ႇတေ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ‘’’ၵွၼ်းတႆႇၺ’’’ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ သီႇၸဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၸိုဝ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁိၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈဝပ်ႉပ၊ ၸဝ်ႈၽတ်ႉတိယ၊ ၸဝ်ႈမႁႃႇၼၢမ်ႇ၊ ၸဝ်ႈဢတ်ႉသၸိ ယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၶဝ်ႁႃႈၸဝ်ႈၼႆႉ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈ ပၺ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ ႁႃႈၸဝ်ႈၼႆသေ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ် လူႁၼ်လုမ်းလႃး ၸဝ်ႈၵေႃးတမ တီႈထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ လႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈၵေႃးတမ တိုတ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈတိုဝ်းၵမ် တုၵ်ႉၵရၸရိယႃႇသေ ၶိုၼ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇ ၵိၼ်ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၸိုင် ၸိူဝ်းၶဝ် ႁႃႈၸဝ်ႈ ၸႂ်လူႉသေ ဢွၼ်ၵၼ် ပၢႆႈၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ လူင်တိုင် မိၵတႃႇ တီႈမိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇပုၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၵေႃးတမ တိုဝ်းၵမ် တုၵ်ႉၵရၸရိယႃႇ ႁူၵ်းပီယဝ်ႉ ႁူႉထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ သဵၼ်ႈတၢင်း တေဢွၼ်ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇႁႃသဵၼ်ႈတၢင်း ပၢၼ်ၵၢင်သေ မႄးတိုဝ်းၵမ်ၵႂႃႇလႄႈ မိူဝ်ႈမႁႃႇသၵ်ႉၵရၢတ်ႉ 103 ပီ ဝၼ်းလိူၼ် 6 မူၼ်းၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ လႆႈၺၢၼ်ႇသပ်ႉပၺ်ႇၺု ပဵၼ်ၽြႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸင်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ လူင်တိုင် မိၵတႃႇ မိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈ ပၺ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ ႁႃႈၸဝ်ႈသေ ႁေႃးတြႃးႁူဝ်တီး ထမ်ႇမၸၵ်ႉၵပဝတ်ႉတၼသုတ်ႈ ပၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺ လႆႈႁူပ်ႉႁၼ် တြႃးသေႃးတႃႇပတ်ႉတိမၢၵ်ႈၽူဝ်ႇ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ လႆႈထွမ်ႇထမ်းတြႃး ဢၼတ်ႉတလၵ်ႉၶၼသုတ်ႉယဝ်ႉ ပၺ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇ တင်းႁႃႈၸဝ်ႈ လႆႈပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼႆႉ တူၼ်တူဝ် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၵေႃးတမ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈပၼ် ၸိုဝ်ႈၵုၼ်းမုၼ်ၵႅဝ်ႈ ရတ်ႉတၺ်ႇၺုဢေႇတၻၵ်ႈယဝ်ႉ။ [1]
လွင်ႈထႅမ်သၢင်ႈ ပႃႇရမီႇ ၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺ
မႄးထတ်းပေႃးတႄႇဢဝ် လူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ လုၵ်ႈၼႆႉ ဢၢၼ်ႇၵႂႃႇၸိုင် မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး သႅၼ်ၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပၻုမုတ်ႉတရ ႁူႉႁၼ်လႆႈ ၺၢၼ်ႇသပ်ႉပႆႇၺုသေ ပဵၼ်ၽြႃးမႃးယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ပၻုမုတ်ႉတရၵေႃႈ ဢွၼ်ဢဝ် လုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄး ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ သႅၼ်ၼိုင်ႈ ႁေႃးတြႃးၶျွတ်ႈဢဝ် ၽီသၢင်သတ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉဝဵင်း ဝဵင်းယဝ်ႉမိူင်း ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶိုၼ်းႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းႁမ်ႇသဝတီႇယဝ်ႉ။
ပေႃးႁူႉ ၶၢဝ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ယေႃးၶိင်း မႃးၼႂ်းမိူင်းၵေႃႈ ပေႃႈၸဝ်ႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် လုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄး ဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁပ်ႉတွၼ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးပၻုမုတ်ႉတရယဝ်ႉ။ ဝၼ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မိူဝ်ႈႁွတ်ႈမႃး ၼႂ်းမိူင်းႁမ်ႇသႃႇဝတီႇၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ႁေႃးတြႃး ၶျွတ်ႈသတ်ႉတဝႃႇ တင်းလၢႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄး ရႁၢၼ်းတႃႇသႅၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ပေႃႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ပၢင်းမိူဝ်းသုင်းသွမ်း သုင်းပဵၼ် ၼႂ်းႁေႃယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပၢင်းယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ် လူႇတၢၼ်း သွမ်းပဵၼ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄးၸဝ်ႈသေ ဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်လီယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺၵေႃႈ မႃးၵိူတ်ႇပဵၼ်သထေး တီႈၼႂ်းမိူင်းႁမ်ႇသဝတီႇၼႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ မၼ်းၸၢႆး လႆႈႁၼ် ၵူၼ်းတင်းလၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်ပႃးတင်းမွၵ်ႇၼၢမ်ႇသႃႇ ၸၵႂႃႇ တၢင်းလူႇတၢင်းတၢၼ်းသေ မိူဝ်းထွမ်ႇတြႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ မၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ မိူဝ်းၵႂႃႇထွမ်ႇ ၸွမ်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၽြႃးပၻုမုတ်ႉတရ ၸင်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းပႃးၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵေႃႉႁူႉႁၼ်တြႃး ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈသေ ပၼ်ၸုမ်ႈ တေႇတတၵ်ႈရတ်ႉတၺ်ႇၺု (ၽူႈဝႃႇယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ၊ ၽူႈႁူႉႁၼ် တြႃးဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈ) ယဝ်ႉ။ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၵွၼ်းတႆႇၺၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈႁူႉႁၼ်သေ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ‘’’ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းပႃးၼႆႉ မျၢတ်ႈတွၼ်းတႄႉယဝ်ႉ၊ လိူဝ်သေၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်ႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇတြႃး ဢွၼ်တၢင်းၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီး၊ ၵဝ်ၵေႃႈ ပေႃးလႆႈႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃး ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းပႃးၼႆႉ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ သေသူႇၼႆ တေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ႁေႃးတြႃးယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆး ၸင်ႇၵွႃႇၸူး ႁိမ်းၸမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ၼိမုၼ်းၽိတ်ႈပၢင်း တႃႇတေ ႁပ်ႉတုင်းဢဝ် သွမ်းမၼ်းၸၢႆး မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးလႆးႁူႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် တႃႇၼမၼ်းၸၢႆးယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၸင်ႇဝႆႈသႃ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်း တီႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေ လူႇတၢၼ်းသွမ်းပဵၼ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸင်ႈ ၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလူႇတၢၼ်း သွမ်းပဵၼ်းၽြႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဢဝ်ၽႅၼ်ႇၽႃႈၽႄး ဢၼ်ၶႅမ်ႉလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ဢၼ်ပေႃးယဵပ်ႉလႆႈ သၢင်ႇၵၢၼ်း သၢမ်ၽိုၼ် (သၢင်ႇၵၢၼ်းၵူပ်ႉ၊ သၢင်ႇၵၢၼ်းလႅဝ်း၊ သၢင်းပိူင်ႇ)ၼၼ်ႉ တမ်းဝႆႉ တႃႇလူႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေယဝ်ႉ သိုပ်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ ‘’ၵဝ်ၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇသေ တေသိုပ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း သမ်ႇသရႃႇ ဢမ်ႃၸႂ်ႈ၊ မုင်ႈမွင်း တႃႇၸၼ်ႉဢၼ်သုင်သေ တေသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း သမ်ႇသရႃႇၵူၺ်း၊ လူႇတၢၼ်း တႃႇဝၼ်းၼိုင်ႈၵူၺ်းသေ တေယွၼ်းသူး တႃႇၸၼ်ႉလူင်ၼႆႉ ပႆႇၵိုင်ႇထိူၵ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် လူဝ်ႇႁဵတ်း တၢင်းလူႇ တၢင်းတၢၼ်းယႂ်ႇယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈသေၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေယွၼ်းသူး’’ ၼႆယဝ်ႉ။ <br>
ပေႃးထိုင်မႃး ၸဵတ်းဝၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉၼႆ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ႇ ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ လူႇတၢၼ်းထိုင် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ သႅၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ လူႇတၢၼ်း သၢင်ႇၵၢၼ်းသၢမ်ၽိုၼ် ၼိုင်ႈပႃးၼိုင်ႈၸုမ်ႇသေ ၸင်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ ‘’မုၼ်ၶမ်းပုတ်ႉထ ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ ႁႂ်ႈၶႃႈႁဝ်း လႆႈပဵၼ် ၵေႃႉဢၼ်ႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃး တြႃးလီ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈ ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်တေပႂၢင်ႉပေႃႇ မႃးထႅင်ႈသေပႃးပႃးၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ် ၽူႈမျၢတ်ႈတွၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၸိူဝ်းႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃး မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၸဵတ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ သေၵမ်းလူၺ်ႈတီႈၶႃႈ’’ ၼႆယဝ်ႉ။ <br>
မုၼ်ၶမ်ႈပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈငိၼ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်း ယွၼ်းသူးမၼ်းသေ ‘’ဢွၼ်ႇၸၢႆးလီၵေႃႉၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်လီ ၵုသူဝ်ႇယႂ်ႇလူင်တႄႉယဝ်ႉႊ ဢၼ်ဢွၼ်ႇၸၢႆး ယွၼ်းသူးၼႆႉ ၸွင်ႇတေတဵမ်ထူၼ်ႈႁႃႉ ဢမ်ႇၸဵမ်ထူၼ်ႈႁႃႉ’’ ၼႆ ဢဝ်ဢၼႃႇၵတမ်ႇသၺၢၼ်ႇ (ၺၢၼ်ႇဢၼ်ႁၼ်လႆႈ ၸၢတ်ႈတၢင်းၼႃႈ)သေ မုင်ႈတူၺ်းၵႂႃႇ ႁူႉဝႃႈ တေတဵမ်ထူၼ်ႈယူႇၼႆသေ ၸင်ႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ‘’ဢွၼ်ႇၸၢႆးၵူၼ်းလီ ပေႃးႁိုင်သႅၼ်ၵမ်ႇၽႃႇမႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵေႃးတမ တေပႂၢင်ႉပေႃႇမႃးယဝ်ႉ၊ ပေႃးထိုင်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးၽြႁူးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမ ႁေႃးတြႃး ထမ်ႇမၸၵျႃႇႁူဝ်ပိုင်းၼႆ မႂ်းၸၢႆး လႄႈ တင်းၽီသၢင် 80 လၢၵ်ႈ (ၵုတေႇ) တေလႆႈႁူႉႁၼ် သတ်ႉၸႃႇသီႇပႃးသေ ပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇယူႇ’’ ၼႆယဝ်ႉ။
ပၢၼ်ၽြႃးဝိပသ်ႉသီႇ
မႄးထတ်းဝၢႆးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပၻုမုတ်ႉတရ ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇ သူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ႁိုင်မႃး မိုၼ်ႇၵဝ်ႈႁဵင် ၵဝ်ႈပၢၵ်ႇပၢႆၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၵွၼ်တႆႇၺ လုၵ်ႈၸၢႆးသထေးၵေႃႈ ပၼ်ႇတူင်ႇသိုပ်ႇယၢဝ်း ၶၢဝ်းတၢင်းသမ်ႇသရႃႇ မိူင်းၽီ မိူင်းၵူၼ်းသေ ပူၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဢၢၼ်ႇဢဝ် ၵမ်ႇၽႃႇ လုၵ်ႈၼႆႉၵႂႃႇ ႁိုင်ၵဝ်ႈသိပ်းဢဵတ်း ၵမ်ႇၽႃႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃး ဝိပတ်ႉသီႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၵွၼ်းတႆႇၺၼႆႉ မႃးၵိူတ်ႇပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးသထေး တီႈၼႂ်းမိူင်းပၼ်ႇတုမတီႇယဝ်ႉ။ ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸၢႆး ႁွင်ႉဝႃႈ မႁႃႇၵႃႇလ ၼႆသေ ၵေႃႉၼွင်ႉသမ်ႉ ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸူႇလၵႃႇလ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈထိုင်မႃး မိူင်းပၼ်ႇထုမတီႇၼၼ်ႉ ၶႃသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၵၢင်ၸႂ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေ လႆႈၸႅၵ်ႇၽႄ ၶဝ်ႈၼႂ်းႁႆႈၼႃးၵၼ်၊ ၵေႃႉပဵၼ်ပီႈ မႁႃႇၵႃႇလတႄႉ လႆႈလူႇတၢၼ်း ၶဝ်ႈမႂ်ႇၵဝ်ႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းၶဝ်ႈမွႆမႃး
- လႆးႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈၶဝ်ႈၵၼ်ႈၶဝ်ႈမၢၼ်း
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပၢတ်ႇၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မတ်ႉၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပုမ်ႇၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပေႃႉၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တူင်ၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶၢႆၶဝ်ႈ
- လႆႈႁဵတ်း တၢင်းလူႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵိၼ်ၶဝ်ႈမႂ်ႇ
ဢၼ်မၼ်းၸၢႆး လႆႈလူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမႂ်ႇ ၵဝ်ႈပွၵ်ႈၼႆႉ လူႇတၢၼ်းယဝ်ႉ ပွၵ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလူႇတၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယွမ်းသင်သေ တဵမ်ၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ ၵူႈၵမ်းၼႆယဝ်ႉ။ လူႇတၢၼ်းၼင်ႇၼႆသေ ယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈလႆႈႁူႉႁၼ် တြႃးဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။
ပၢၼ်ၽြႃးၵေႃးတမ
မႄးထတ်းယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်လီၵုသူဝ်ႇ ယႂ်ႇၼမ်သေ ယွၼ်းသူးလႄႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမ ပဵၼ်ၽြႃးမႃး ၼႂ်းမိူင်းၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵွၼ်းတႆႇၺ ၸင်ႇလႆႈႁပ်ႉၶၢမ်ႇတၢင်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ယုၵ်ႉယွင်ႈဢၢပ်ႈပၼ် ‘’’ရတ်ႉတၺ်ၺုဢေႇတၻၵ်ႈ’’’ ယဝ်ႉ။