ၵရုထမ်ႇမပႅတ်ႇပႃး
ပိုၼ်း ဢၼ်လႆႈပဵၼ်မႃး ၵရုထမ်ႇမ
မႄးထတ်း
ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်း တိုဝ်းၵမ်တြႃး ပဵၼ်ၽြႃးယဝ်ႉ ႁေႃးတြႃး ထိုင်မႃး မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ၊ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း သုတ်ႉထေႃးထၼ ႁႂ်ႈၵူၼ်းသိုၵ်း သိပ်းၸုပ်ႈၵႂႃႇပၢင်း၊ ၼိုင်ႈၸုပ်ႈ ၼိုင်ႈႁဵင်လႄႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၼိုင်ႈမိုၼ်ႇၵေႃႉ၊ ပႃးၸဵမ် ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်းၵႃႇလုတႃႇယီႇသေ ၸိူဝ်းၶဝ် ၼိုင်ႈမိုၼ်ႇၵေႃႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းၵႂႃႇတင်းသဵင်ႈ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢွၼ်ဢဝ် ရႁၢၼ်းမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ ၼိုင်ႈမိုၼ်ႇ၊ ရႁၢၼ်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉၵပိလၵႂႃႇ ၼိုင်ႈမိုၼ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ် သွင်မိုၼ်ႇသေ ထိုင်မႃး မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈ။
ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈထိုင်မႃး မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈ မႃးႁေႃးတြႃး ဢဝ်ၸဝ်ႈၸၢႆးၼၼ်ႇတ လုၵ်ႈၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈရႃႇႁုလႃႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းသႃႇသၼႃႇသေ ဢမ်ႇၵႃး ဝၢႆးလင်မႃး ၸဝ်ႈၸၢႆးၼႂ်းႁေႃ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇ၊ ဢၼုရုတ်ႉထႃႇ၊ တေႇဝတၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၶဝ် ႁူၵ်းၸၢႆးၵေႃႈ ၸွမ်းလင်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းရႁၢၼ်းပႅတ်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းသိုၵ်း ၵပိလၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းသႃႇသၼႃႇတင်းၼမ်။
ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ႁေႃးတြႃးတီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ တီႈၼိုင်ႈ ၽူတ်ႇဢဝ် သတ်ႉတဝႃႇၵႂႃႇ။ ဝၢႆးၼႆႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသုတ်ႉထေႃးထၼၵေႃႈ ၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ တီႈၼႂ်းႁေႃ ၵပိလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉ မွင်ဝႆႉသူဝ်ႇႁူဝ်ႇ လႄႈ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ဢႃႇယုၵေႃႈယႂ်ႇမႃး ၶႂ်ႈႁႃတြႃးဢွၵ်ႇလွတ်ႈယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မႄႈႁၢင်ႉ ၼႂ်းၶိူဝ်းသႃႇၵီႇ ႁႃႈပၢၵ်ႇၵေႃႉၵေႃႈ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ လႆႈတူၺ်းထိုင်ၶဝ်ဝႆႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်း မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈလႄႈ မိူင်းတေႇဝတႁ ႁိမ်ၼမ်ႉၼႃးၵၼ်သေ ၸမ်တေပဵၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ၽြႃးၵေႃးတမ ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေ မႃးႁေႃးတြႃးငမ်းယဵၼ်ပၼ်လႄႈ ၶုၼ်တင်းသွင်မိူင်း မီးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇသေ ဢဝ်ၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ် ၼိုင်ႈၽၢႆႇ 250 ၵေႃႉ လူႇပၼ်ၽြႃးၵႂႃႇ၊ ၽြႃးဢဝ်ၶဝ် ၼုင်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းၵႂႃႇသဵင်ႈ၊ ႁေႃးတြႃး ဢႃၻိတ်တပရိယႃႇယသုတ်ႈသေ ၸိူဝ်းၶဝ် 500 ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇသဵင်ႈ။ မေးၶဝ် ႁႃႈပၢၵ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇသိူဝ်းၸႂ်လႄႈ ၸင်ႇမႃးၸူးမႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈၵႂႃႇၶဝ်ႈၼႂ်းသႃႇသၼႃႇ ႁႃၵၢၼ်ဢွၵ်ႇလွတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။
မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇၵေႃႈလႄႈ ၸိူဝ်းၶဝ် 500 ၸင်ႇလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈသေ ပႆတိၼ်မႃး တေႃႇပေႃးထိုင် မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိ တီႈၽြႃးယူႇသဝ်းယဝ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်း မႃးယွၼ်းႁဵတ်းပဵၼ် ရႁၢၼ်း တၼ်းသၢမ်ပွၵ်ႈသေတ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇဢၼုၺၢတ်ႈပၼ်။ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ တႂ်းယွၼ်းတိၵ်းတိၵ်း၊ ၸဝ်ႈဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇၵေႃႈ ၸွႆႈလၢတ်ႈပၼ်လႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ ပေႃးမႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇ ႁပ်ႉလႆႈ ၷရုထမ်ႇမ ပႅတ်ႇပိူင်ၼႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေပၼ် ၼၢင်းယိင်း ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းၼႆယဝ်ႈ။ မႄႈၼႃႉၵေႃးတမီႇၵေႃႈ ၽွမ်ႉသေ ၸင်ႇတုင်းထွမ်ႇ ႁပ်ႉဢဝ် ၵရုထမ်ႇမ ပႅတ်ႇပႃးသေ မၼ်းၼၢင်း လႆႈပဵၼ် ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၵရုထမ်ႇမပႅတ်ႇပႃး
မႄးထတ်းၵရုထမ်ႇမပႅတ်ႇပႃးၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈ တႃႇၼၢင်းယိင်းၶဝ် လႆႈမႃးႁဵတ်းပဵၼ် ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း ၽိၵ်ႉၶုၼီႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။
1. ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဝႃႇသႃမၼ်းၼၢင်း လႆႈၼိုင်ႈပၢၵ်ႇဝႃႇၵေႃႈယဝ်ႉ မၼ်းတေလႆႈ ၶုပ်ႉၵွမ်းၼွမ်းဝႆႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆး ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ရႁၢၼ်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈၼႆႉ။ တေလႆႈ ႁပ်ႉတွၼ်ႈႁူဝ်တႃႈႁူဝ်တၢင်း။ တေလႆႈ ႁွမ်းမိုဝ်းဝႆႈ။ တေလႆႈ ပၼ်လွင်ႈၼပ်ႉယမ်။
2. ၼႂ်းဝူင်ႈဝၢင်ႈ ၼိုင်ႈၶိုင်ႈယူႇၸၼႃႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီးရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးၸိုင် ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၶဝ် တေဢမ်ႇလႆႈ ဢဝ်ဝႃႇ ၵျွင်းတီႈၼၼ်ႈ။
3. သိၼ်လိူၼ်လပ်း သိၼ်လိူၼ်မူၼ်း ၵူႈသိၼ် တေလႆႈၵႂႃႇ ထၢမ် ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးၶဝ် လွင်ႈဝႃႈ သိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်သိၼ် 14 ၶမ်ႈႁ၊ ပဵၼ်သိၼ် 15 ၶမ်ႈၼႆယူႇ၊ ဝၼ်းသိၼ်လိူၼ်လပ်းလိူၼ်မူၼ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈ ၸႂ်ႉ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း (ၽိၵ်ႉၶုၼီႇ) ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၵႂႃႇၸူးၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်သေ ၵႂႃႇဝႆႈလဝ်ႈပၢင်းထိုင် ႁႂ်ႈရႁၢၼ်း ၵူၼ်းၸၢႆး ၵႂႃႇပၼ်ဢေႃးဝႃႇတ တီႈၶဝ်။
4. ၽွင်းမိူဝ်ႈဢွၵ်ႇဝႃႇ ႁဵတ်းပဝႃႇရၼႃႇၼၼ်ႉ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၼႆႉ တေလႆႈလဝ်ႈလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းပဝႃႇရၼႃႇ တမ်ႈတီႈ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆး ဢိၵ်ႇ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း ၼင်ႇၵၼ်။ (ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးတႄႉ ၵူၺ်းလႆႈ လဝ်ႈလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းပဝႃႇရၼႃႇ တမ်ႈတီႈ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးၵူၺ်း)
5. ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးတၢင်းၽိတ်းၼၵ်း ၵရုဢႃႇပၢတ်ႈ (သံꧠႃၻိသေၵ)ၼၼ်ႉ တေလႆႈပႂ်ႉမႃႇၼၢတ်ႈ (ပၵ်ၶမႃၼၢသ်) တမ်ႈတီ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆး ဢိၵ်ႇ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း တင်းသွင်။ (ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးတႄႉ လႆႈပႂ်ႉမႃႇၼၢတ်ႈ တီႈရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆး ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း)
6. တႃႇၼၢင်းယိင်း တေလႆႈမႃးၶၢမ်ႇပဵၼ် ရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းတေလႆႈၼုင်ႈပဵၼ် သိၵ်ႉၶႃႇမၢၼ်ႇ (သိၵ်ၶမႃၼ) တိုဝ်းၵမ်သိၼ်သိၵ်ႉၶႃႇမၢၼ်ႇ ႁူၵ်းပိူင် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီယဝ်ႉလီလီသေၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလႆးမႃးၼုင်ႈၸၢင်း တမ်ႈတီႈရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း ဢိၵ်ႇ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးယဝ်ႉ။
7. ဢဝ်ပရိယႄႇလၢႆးလႂ်သေၵေႃႈယဝ်ႉ ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈထႃႉလႃႇ ဝႃႈတႂ်ႈဝႃႈၼိူဝ် တမ်ႈတီႈ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးၶဝ်။
8. ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်းၶဝ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈသင်ႇသွၼ် ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆး။ ရႁၢၼ်းၵူၼ်းၸၢႆးၵူၺ်း တေလႆႈ သၢင်ႇသွၼ်ရႁၢၼ်းၼၢင်းယိင်း။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ ထေရီဢပႃၻၢၼ်