ၵတ်ႉထဝႃႇႁၼ၊ လုၵ်ႈၼၢင်းႁွၼ်းၽိုၼ်း
7- ၸၢတ်ႈၵꩦ်ꩧဝႃႁၼ
မႄးထတ်း(ၵꩦ်ꩧဝႃႁၼ=ၶုၼ်ၵꩦ်ႉꩧဝႃႇႁၼ လုၵ်ႈၸၢႆး ၼၢင်းႁွၼ်းၽိုၼ်း) လွင်ႈ လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈသၸ်ႉၸႃႇ ၵတ်ႉယမ်ၼႃႇ
ဝတ်ႉထု ပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ
မႄးထတ်းၽွင်းမိူဝ်ႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်းတမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ဢိင်ပိုင်ႈလူၺ်ႈ “ဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယႃႇ”သေ ၸင်ႇႁေႃး ꩡၢတ်ႈၵꩦ်ႉꩧဝႃႇႁၼၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယႃႇၼႆႉ ပဵၼ် ၼၢင်းႁေႃၶမ်းလူင် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သႃႇၵီႇ မႁႃႇၼၢမ်ႇလႄႈ ၼၢင်းၶႃႈ “ၼႃၷမုၼ်ႇꩦ”ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်သေ ၸင်ႇၵိူတ်ႇမႃး ၼၢင်းႁေႃၶမ်းလူင်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၼၢင်းႁေႃၶမ်းလူင်ၼႆႉ ၵိူတ်ႇမႃး လုၵ်ႈၸၢႆးဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ဝိꩦꩦူꧤ”ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလႆႈႁူႉဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇထွၼ်ၸၼ်ႉၼၢင်းႁေႃၶမ်းလႄႈ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈပႅတ်ႈသေ ၶႃသွင်ၵေႃႉ မႄႈလုၵ်ႈ လႆႈၼႃႈလဵၵ်ႉယူႇတီႈၼႂ်းႁေႃယူႇ။
ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈႁူႉထိုင်လွင်ႈၼၼ်ႉၼႆ ၸင်ႇယေႃးၶိင်းမႃး တီႈႁေႃသေ လၢတ်ႈၼႄ ၶုၼ်ၵေႃးသလဝႃႈ “ၶုၼ်လူင်... ဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယၼႆႉ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၼၢင်းၼင်ႇၵဝ်ႇဢိူဝ်ႈ။ သမ်ႉၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉယဝ်ႈ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသေ လႆႈမႃးလုၵ်ႈၸၢႆးလူးၵွၼ်ႇ။ လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈသင်လႄႈ သမ်ႉဢမ်ႇထိူၵ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်မိူင်းလႃႇ။ ၶုၼ်လီၶဝ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေႃႈလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၵေႃႉဢၼ်လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၼၢင်းႁွၼ်းၽိုၼ်းဢွၼ်ႇ ၵမ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈ သေလႆႈမႃးၼၼ်ႉ တင်းပၼ်ပဵၼ်ၶုၼ်ယူႇ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေၶႆႈၼႄ ꩡၢတ်ႈၵꩦ်ႉꩧဝႃႇႁၼယဝ်ႉ-
ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ
မႄးထတ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၿြႁမၻတ်ႈ မိူင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇၼၼ်ႉ ဢွၼ်ဢဝ်တင်းလုၵ်ႈၼွင်ႉၵူၼ်း သိုၵ်းမၼ်းသေ ၽွင်းၵႂႃႇလဵၼ်ႈ ၼႂ်းသူၼ်မွၵ်ႇ ၸင်ႇၵႂႃႇႁၼ် ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵတ်းမေႃသေႃၵႂၢမ်းသေ ႁွၼ်းၽိုၼ်းယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း လႆႈႁၼ် ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉၼႆ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ႁၵ်ႉႁႅင်းပႅင်းယႂ်ႇၵမ်းလဵဝ်လႄႈ ၶႃသွင်ၵေႃႉ လႆႈႁွမ်းသွင်ၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၸပ်းသၼ်ႇꩪေႇၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းႁူႉဝႃႈ မၼ်းၸပ်းသၼ်ႇꩪေႇၼႆၸိုင် မၼ်းၸင်ႇလၢတ်ႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၸင်ႇထွတ်ႇပၼ် ႁၢင်ၸွပ်ႇသေ သင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ပေႃး ပဵၼ် ၼၢင်းယိင်းၼႆၸိုင် ဢဝ်ၶၢႆသေ လဵင်ႉတွင်ႉၵႂႃႇတႃႉ၊ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၸၢႆးၼႆၸိုင် ဢဝ်တင်းႁၢင်ၸွပ်ႇၼႆႉသေ ၸွမ်းမႃးတီႈႁေႃတႃႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းမၼ်းထိုင်မႃးၸိုင် ၼၢင်းယိင်းႁွၼ်းၽိုၼ်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ယႂ်ႇမႃႈၵႃႈသုင်မႃးၼႆ ၸွမ်းၼင်ႇမႄႈမၼ်းၸဝ်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼႆၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်ႁၢင်ၸွပ်ႇသေ ဢွၼ်ၸဝ်ႈမႄႈမၼ်း ၵႂႃႇတီႈႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈၽၢႆႇၼႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼႆ ၸင်ႇၵႂႃႇၼႄ ႁၢင်ၸွပ်ႇသေ လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼႆၼၼ်ႉလႄႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသမ်ႉ လီဢၢႆသေ ထဵင်ၵႂၢမ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၵမ်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းႁွၼ်းၽိုၼ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ “ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင်တီႈၶႃႈ... ၶႃႈၼၢင်းၼႆႉ လိူဝ်သေ တိူင်ႇၵႂၢမ်းသၸ်ႉၸႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီး လၵ်းထၢၼ်သၵ်ႈသေႇသင် ယဝ်ႉတီႈၶႃႈ။ သင်ဝႃႈ ၸၢႆးဢွၼ်ႇၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈႁဝ်းၸိုင် ႁႂ်ႈမၼ်းၶင်ႉယူႇဝႆႉ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် သေၵမ်း။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈတူၵ်းတၢႆၼိူဝ်လိၼ်သေၵမ်း”ၼႆသေ ၸင်ႇဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇမၼ်း ဝိုတ်ႉၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇၼင်ႈၶႂႆႇၵုတ်ႇဝႆႉ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်သေ လွတ်ႈႁေႃးၷႃႇထႃႇ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇယေႃႈလူင်းမႃးတူၵ်းသႂ်ႇ ဝၢင်ႈဢူၵ်း ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလူင်ယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလူင် ၸင်ႇဢဝ်မႄႈၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ပဵၼ်ၼၢင်းႁေႃၶမ်းလူင်သေ ဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈပေႃႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၼွၼ်းၽေးၼႆ ၸင်ႇႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၵꩦ်ꩧဝႃႇႁ ၼ”ၼႆသေ ပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ-
ပႃႇꩮိ
မႄးထတ်း- 7- ပုတ်တေႃ တျႃႁံ မႁႃရႃꩡႃ၊ တွံ မံ ပေႃသ ꩡၼꩪိပ။
ဢၺ်ၺေပိ ၻေဝေႃ ပေႃသေတိ၊ ၵိၺ်ၸ ၻေဝေႃ သၵံ ပꩡံ။
ပိၼ်ႇတႆး
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၶုၼ်ပိူၼ်ႈတင်းသဵင်ႈ... ၶႃႈႁဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈႁဝ်း ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းႁဝ်း လဵင်ႉလူတူၺ်းထိုင်ၶႃႈႁဝ်းၶႃႈတႃႉ။ ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းႁဝ်း ယင်းလဵင်ႉလူ တူၺ်းထိုင်ပိူၼ်ႈယူႇၶႃႈလူး၊ ၸဝ်ႈၶုၼ်ႁေႃၶမ်းႁဝ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈသင် သမ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈလဵင်ႉလူတူၺ်းထိုင်ၶႃႈႁဝ်း ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉတီႈၶႃႈလႃႇ။
- ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ ၶုၼ်ၵꩦ်ႉꩧဝႃႇႁၼ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။
- ၶုၼ်ၿႃႇရႃႇၼသီႇ မႃးပဵၼ် ပေႃႈၸဝ်ႈ သုၻ်ႉꩪေႃးၻၼ။
- ၼၢင်းယိင်းႁွၼ်းၽိုၼ်း မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈၼၢင်းမႃႇယႃႇ။
- ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) လုၵ်ႈၶိူဝ်းသင်ၵေႃႈယႃႇ၊ ပဵၼ်တႃႇပုတ်ႈၶူဝ်းမွၼ်။
(2) ၶုၼ်လူဝ်ႇမီးသၸ်ႉၸႃႇ၊ ၽႃးၵႃႇလူဝ်ႇမီးၵတီႉ။
- ပႃႇရမီႇ ။ ။ သၸ်ႉၸႃႇပႃႇရမီႇ။
- မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ “ပုတ်တၻႃရသ်သ သင်ၷႁ မင်ၷလႃ”။