ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈမိူင်းဢႃႇဝႃႉ

ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈဢႃႇဝႃႉ(၁၃၆၄-၁၃၆၈)

မိူဝ်ႈၸဝ်ႈသတူဝ်းမိၼ်းၽျႃး ၶိူဝ်းသိုပ်ႇၶုၼ်မိူင်းၸေႊၵႅင်း (ပီႊၶရိတ်ႉ ၁၃၆၄-၁၃၆၈) လႆႈၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈ ၸဝ်ႈ သီႇႁသူႇသေ ၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းဢႃႇဝႃႉၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိူင်ႈ။ မၼ်းၸဝ်ႈမီးယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁုပ်ႈဢဝ်မိူင်း တႆး မိူင်း မွၼ်းသေ တႃႇပူၵ်းတင်ႈၶိုၼ်း မိူင်းပူးၵမ်ႇ ႁႂ်ႈႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၶိုၼ်းမႃးထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိူင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်း ၵႃႊ မၼ်းၼင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇတၼ်းႁိုဝ်သင်ၵေႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းထိုင်တီႈမႃးသေ။ ဝၢႆးသေတတူဝ်း မိၼ်းၽျႃး ၽႃႈမိူင်း ပၢင်ယႃႈလႄႈမိူင်းၸေႊၵႅင်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈမႃးတင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်း ဢႃႇဝႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်း သမ်ႉတင်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉႁေႃၶမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢင်တိုၵ်း တႃႇပႂ်ႉပႃး လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵၢၼ်မႄႇၶႂၢၵ်ႈ ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈဢႃႇဝႃႉၼၼ်ႉသေ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယၢင်း ယွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းဢႃႇဝႃႉၵႂႃႇၸိုင် မိူင်းယၢင်းၵႂႃႇတိုၵ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းဢႃႇဝႃႉသေ ၸဝ်ႈၾႃႉမိၼ်းၵျီးၸေႃႇၵႄး ပေႃးလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၸူးႁေႃၶမ်းမိူင်းၶႄႇ ႁႂ်ႈတႅင်ႇတင်ႈဢႃႇဝႃႉပဵၼ်ၶုၼ်ၶႄႇသေ ႁႂ်ႈမီးၶေႃႈပူင်ႊ ၵႂႃႇတၵ်ႉမိူင်းယၢင်း ယႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇတိုၵ်းတၢင်ႇမိူင်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢႃႇၼႃႇၸၢၵ်ႈဢႃႇဝႃႉၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉမီးႁႅင်းပွင်ႊၼိူဝ် မိူင်းမွၼ်း၊ မိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ မိူင်းတႆးၵွၼ်ႈၼိူဝ်မၢင်ႊ ၽွင်းယၢမ်းမိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ်ၸဝ်ႈမင်းၶွင်ႇ (၁၄၀၁-၁၄၂၂)ၼၼ်ႉသေ ဢႃႇဝႃႉလႆႈပဵၼ်ဢူၺ်းလီ ၵၼ် တင်းမိူင်းဢုင်းပွင်ႇ(သီႇပေႃႉ)လႄႈ ယွင်ႁူၺ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။သိုပ်ႇမႃးၼႂ်းပီႊ ၁၄၀၆ ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈမင်းၶွင်းလႆႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်း ဢၼ်တင်းမိူင်းၵလႃးသေ ၶဝ်ႈတိုၵ်းမိူင်းယၢင်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တီႉၺႃးတူဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယၢင်းသေယဝ်ႉ ၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃးဢမ်ႇႁိုင်သင်ၵေႃႈ မိူင်းသႅၼ်ဝီလႆႈဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမႃးတိုၵ်းၸိူဝ်းႁိမ်းႁွမ်း မိူင်းဢႃႇဝႃႉသေ၊ တေႃႉဢဝ်ၶႃႈသိုၵ်း(ႁၢႆးသိုၵ်း) သူင်ႇၵႂႃႇၸူးမိူင်းပေႇၵိင်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ (သႅၼ်ဝီ) ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၾႃႉရႃႇၸႃႇတီႉ ရၢၸ်ႈ မိူင်းမွၼ်းသေ ၵႂႃႇတိုၵ်းမိူင်းဢႃႇဝႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းဢႃႇဝႃႉ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိူင်ႈသိုပ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉတႄႉ ပဵၼ်သီႇႁႃႉသူႇ (သီဟ သူ) (၁၄၂၂-၁၄၂၆) မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၺႃးၸဝ်ႈၾႃႉ ဢုင်းပွင်ႇ(သီႇပေႃႉ) လွမ်ႉၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈၼၼ်ႉသေ၊ ဝၢႆးၼႆႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉ ဢႃႇဝႃႉသိုပ်ႇမႃးၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵႃလေးယေးတွင်ႇၺူဝ်ႇ မိူဝ်ႈပီႊ(၁၄၂၆-၁၄၂၇) ၼၼ်ႉယဝ်။ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၾႃႉဢုင်းပွင်ႇ(သီႇပေႃႉ) ၵမ်ႉထႅမ်ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉဢႃႇဝႃႉ၊ လႆႈတၼ်းၼင်ႈမိူင်းဢႃႇဝႃႉၼိူင်ႈ ပီႊၵွၺ်းလႄႈ လႆႈ သိုပ်ႇမႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယၢင်းသတူဝ်း(၁၄၂၇-၁၄၄၀)။ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယၢင်းသတူဝ်း လူတ်း ႁႅင်းပွင်ႊ ႁူဝ်မိူင်းဢၼ် လမ်ႇလွင်ႈ မိူၼ်ၸိူဝ်ႉၼင်ႇ ပိၼ်ႇလႄႇ၊ တွင်ႇငူႇ၊ ယမႄးတိၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵူၺ်းၼႃႇ တႆးသမ်ႉသၢၼ်ၶတ်းၶိုၼ်းႁႅင်း ႁႅင်းသေ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉဢုင်းပွင်ႇ(သီႇပေႃႉ) လႄႈယွင်ႁူၺ်ႈၼၼ်ႉ ၵွၺ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီႊၶရိတ်ႉ ၁၄၂၇-၁၅၂၇ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်ဢၼ်ယုင်ႈယၢင်ႈလႄႈ ပၢၼ်မိူင်းဢႃႇဝႃႉလူႉလႅဝ်။ တႆး ႁဝ်းၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇတိုၵ်းမိူင်းဢႃႇဝႃႉၼၼ်ႉသေ တႆးႁဝ်းၼႆႉ တေမီးဝႆႉသွင်ၸုမ်းလႄႈ ပေႃးဝႃႈၸုမ်းၼိူင်ႈတိုၵ်း ထႅင်ႈၸုမ်း ၼိူင်ႈသမ်ႉၵႂႃႇတိုၵ်းၸွၺ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၼရႃႉပတီႉ (၁၄၄၃-၁၄၆၉)ၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈမိူင်းမၢဝ်းလူင်တိုၵ်ႉဢၢင်ႈပူၵ်းတင်ႈၶိုၼ်း ၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ၼႂ်းၵႃႊၶဝ်တိုၵ်ႉပူၵ်းတင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁေႃၶမ်းၶႄႇသမ်ႉ လႆႈသူင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းလူင်းမႃးမိူင်းမၢဝ်းလူင် ပဵၼ်သၢမ်ပွၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ၼႂ်းၶႄႇမႃးတိုၵ်းဢမ်ႇၵႃး ၸဝ်ႈၼရႃႉပတီႉသမ်ႉၶဝ်ႈယိုတ်းမိူင်းၵွင်းသေ ၺွပ်းဢဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်းၾႃႉသေ ၶႄႇသမ်ႉလၢတ်ႈမႃးႁႂ်ႈဢဝ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်းၾႃႉၵႂႃႇယွမ်းမွပ်ႈပၼ်လႄႈ ၵူၺ်း ၼႃႇသမ်ႉ လႆႈသူင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးတိုၵ်း မိူင်းဢႃႇဝႃႉလႄႈ ၸဝ်ႈၼရႃႉပတီႉၵေႃႈ လႆႈယွမ်းတေႃႇၶႄႇသေ ဝၢႆးသေ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ငမ်းၾႃႉပေႃးလႆႈၵိၼ်ယႃႈၵွင်ႉသေ ၶႃႈတူဝ်တၢႆပႅတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈမိူင်းယၢင်းတေႃႇသူႈတင်းသိုၵ်းၶႄႇမႃးလၢႆလၢႆပီႊ။ ၼႂ်းပီႊၶရိတ်ႉ ၁၄၅၄ ၼၼ်ႉသမ်ႉ မိူင်းဢႃႇဝႃႉၶဝ်ႈ တိုၵ်းသိမ်းဢဝ်မိူင်းယၢင်းပႅတ်ႈသေ ၺွပ်းဢဝ်တူဝ်ၸဝ်ႈမိူင်းမွပ်ႈပၼ်ၶႄႇၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈလွင်ႈၼႆသေ မိူင်း ဢႃႇဝႃႉၸင်ႇလႆႈၶၢမ်ႇၶႄႇတႅင်ႇတင်ႈပၼ်တႃႊၶုၼ် ၸဝ်ႈသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉသေ တႃႊၶုၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တႃႊၶုၼ် ဢၼ်သုင် သုတ်း ပုၼ်ႈတႃႇႁူဝ်ၼႃႈပိုၼ်ႉမိူင်းတေႉတေႉဢိူဝ်ႈ။ တႃႊၶုၼ်ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ မိူင်းမၢဝ်းလူင်ၵေႃႈ ယၢမ်ႈလႆႈမႃးယူႇ မိူဝ်ႈမိူင်းမၢဝ်းပႆႇလူမ်ႉပင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။