ဢၼ်ႇတူဝ်ၼီယူဝ် ၵူတႄရႅသ်ႉ
ဢၼ်ႇတူဝ်ၼီယူဝ်ႇ မၼ်ၼူဢႄလ် တႄ ဢူဝ်လီဝႄရႃ ၵူတႄရႅသ်ႉ GCC GCL (/ɡʊˈtɛrəs/ (), European Portuguese: [ɐ̃ˈtɔnju ɣuˈtɛʁɨʃ] ; ၵိူတ်ႇ 30 ဢေႇပရႄႇ 1949)[1] ပဵၼ်ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်း လႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ။ တႄႇဢဝ်ပီ 2017 မႃး မၼ်းလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉထူၼ်ႈၵဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၼႆႉ။ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ သေ ၵူတႄရႅသ်ႉ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ တႄႇဢဝ် ပီ 1995 တေႃႇထိုင် ပီ 2002 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
| ဢၼ်ႇတူဝ်ၼီယူဝ် ၵူတႄရႅသ်ႉ | |
|---|---|
 ၵူတႄရႅသ်ႉ မိူဝ်ႈ 2023 | |
| ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 9 | |
|
တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ | |
|
တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း 1 ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2017 | |
| ၽူႈၵႅမ် | ဢႃႇမိၼႃႇ မူဝ်ႇႁႃႇမႅတ်ႉ |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ပၢၼ်းၵီႇမူၼ်း |
| ၽူႈၵွၼ်း ၽၢႆႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 15 ၸုၼ်ႇ 2005 – 31 တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 2015 | |
| Secretary-General |
|
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ရူတ်ႉလပ်ႉပႃႇ |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | ၾိလိပ်ႉပူဝ်းၵရၼ်ႇတီႇ |
| ၸွမ်ၽွင်းလူင် ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 28 ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 1995 – 6 ဢေႇပရႄႇ 2002 | |
| ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ဢၼိပ်ႉပႄႇလ် ၵႃႇဝႃႇၵူဝ်ႇ သီႇလႃႇ |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | ႁူႇၸေႇ မႅၼ်ႇၼူဝ်ႇ ပႃႇရူဝ်ႇသူဝ်ႇ |
| ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ၵူႈမိူင်းမိူင်း | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 10 ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 1999 – 15 ၸုၼ်ႇ 2005 | |
| Secretary-General | လူးဝိတ်ႉဢယႃႇလႃႇ |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ပီႇယႃႇမႃႇရူဝ်ႇ |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | ၵျွတ်ႉပႃႇပၼ်ႇတရူး |
| ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 23 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1992 – 21 ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 2002 | |
| ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ | ဢႅၼ်ႇတူဝ်ႇၼီႇယႃႇ တီႇဢႄးလ်မီႇတႃႇ သႅၼ်ႇတူဝ်ႇ |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ၸေႃႇၵျီႇသၢမ်ပၢႆႇယူဝ်ႇ |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | ဢႅတ်ႉဝႃႇတူဝ်ႇ ၾႄႇရူဝ်ႇ ရူဝ်ႇတရီႇၵျိတ်ႉ |
| ႁူဝ်ၼႃႈပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်း | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 23 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1992 – 28 ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 1995 | |
| ၸွမ်ၽွင်းလူင် | ဢၼိပ်ႉပႄႇလ် ၵႃႇဝႃႇၵူဝ်ႇ သီႇလႃႇ |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | ၸေႃႇၵျီႇသၢမ်ပၢႆႇယူဝ်ႇ |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | ၾႃႇၼႅၼ်ႇတူဝ်ႇ ၼူဝ်ႇၵျီႇရႃႇ |
| ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးမိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် 3 ၸုၼ်ႇ 1976 – 4 ဢေႇပရႄႇ 2002 | |
| ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ | ၶႅသ်ႉတႄႇလူဝ် ပရၼ်ႇၵူဝ်ႇ |
| ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ | |
| ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ |
António Manuel de Oliveira Guterres 30 ဢေႇပရႄႇ၊ 1949 သႅၼ်းတူဝ်ႇ-ဢူဝ်ႇ-ဝႄႇလ်ႁူဝ်ႇ, လိသ်ႉပၼ်ႇ, Portugal |
| ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း | သူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ |
| ၵေႃႉၵူႈ |
|
| လုၵ်ႈလၢင်း | 2 |
| ႁူင်းႁဵၼ်းမိူဝ်ႈဢွၼ်ႇ | ႁူင်းႁဵၼ်းပၢႆးၸၢင်ႈၸၼ်ႉသုင်, ၸၼ်ႉၸွမ်လိသ်ႉပၼ်ႇ |
| လၢႆးမိုဝ်း |
 |
| ဝႅပ်ႉသၢႆႉ | ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် |
ၵူတႄရႅသ်ႉ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ တႄႇဢဝ် ပီ 1992 တေႃႇထိုင် ပီ 2002 သေ မၼ်း လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူဝ်ႈပီ 1995 သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2002 ဝၢႆးသေ ပႃႇတီႇမၼ်း လႆႈတူၵ်းသုမ်း တီႈမိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပိုၼ်ႉတီႈ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ 2001 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဢမ်ႇမီး ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ဢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ လႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢမ်ႇလီၼၼ်ႉ ႁူၵ်းပီယဝ်ႉ ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ် ႁၢႆႉလိူဝ် ဢၼ်ၶဝ် မုင်ႈမွင်းဝႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈသုမ်း တီႈဝဵင်း လိတ်ႉသပၢၼ်ႇ လႄႈ ပေႃႇတူဝ်ႇ ၼၼ်ႉသေ တီႈဢၼ် ၶေႃႈထတ်းသၢင် ၼႄဝႃႈ ၶဝ်မီး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢႅတ်ႉဝႃႇတူဝ်ႇ ၾႄႇရူဝ်ႇ ရူဝ်ႇတရီႇၵျိတ်ႉ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ ပီ 2002 ၼၼ်ႉသေတႃႉ ၵူတႄရႅသ်ႉ တေသိုပ်ႇပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် တေႃႇထိုင် လႆႈသုမ်း တီႈ ပႃႇတီႇ သူဝ်ႇသျႄႇ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ ဢၼ် ႁူႇသႄႇ မႅၼ်ႇၼူဝ်ႇ ပႃႇရူဝ်ႇသူဝ်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ လႆႈတူၵ်းသုမ်းၸိူင်ႉၼႆသေတႃႉ လွင်ႈထတ်းသၢင် ၵူၼ်းမိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2012 လႄႈ 2014 ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ ၵူတႄရႅသ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢၼ်လီသုတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 30 ပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[2][3]
မၼ်းယၢမ်ႈပဵၼ် ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ၵူႈမိူင်းမိူင်း တႄႇဢဝ် ပီ 1999 တေႃႇထိုင် ပီ 2005 သေ ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်း ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၽၢႆႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မိူဝ်ႈပီ 2005 တေႃႇထိုင် ပီ 2015 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[4]ၵူတႄရႅသ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ ပီ 2016 သေ ပုတ်ႈတႅၼ်း ပၢၼ်ႇၵီႇမူၼ်ႇ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီထႅင်ႈၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်မႃး ၵူၼ်းယူးရူပ်ႉ ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ်ယိပ်းၵမ် ၼႃႈတီႈၼႆႉ ဝၢႆးသေ ၶျတ်ႉဝႃႇလ်ႁိမ်း မိူဝ်ႈပီ 1981 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ၊ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ
မႄးထတ်းၵူတႄရႅသ်ႉၼႆႉ ၵိူတ်ႇတီႈ ဝတ်ႉ သႅၼ်ႇတူဝ်ႇ-ဢူဝ်ႇ-ဝႄႇလ်ႁူဝ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ဝဵင်းလူင် လိသ်ႉပၼ်ႇ၊ မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ၊ ပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆး ဝႃႇၵျီႇလီႇယူဝ်ႇ တီႇယႃႇသ် ၵူတႄရႅသ်ႉ (1913–2009) လႄႈ ဢီႇလႃႇ ၶႅၼ်ႇတီႇတႃႇ တွတ်ႉ ရီႇသ် ဢူဝ်ႇလီႇဝႄႇရႃႇ ၵူတႄရႅသ်ႉ (1923–2021) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[5]
မၼ်းလႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ၵႃးမူၺ်သ် လိသယုမ် (ယၢမ်းလဵဝ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ၵႃးမူၺ်သ်) သေ လႆႈႁပ်ႉသူး ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (Prémio Nacional dos Liceus) ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ၶႅၼ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းလႆႈႁဵၼ်း ပၢႆးႁၢင်ႈ လႄႈ ပၢႆးၸၢင်ႈ ၾႆးၾႃႉ တီႈ Instituto Superior Técnico – ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸၢင်ႈ လိသ်ႉပၼ်ႇ တီႈ ဝဵင်းလိသ်ႉပၼ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းလႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး မိူဝ်ႈပီ 1971 သေ တႄႇၼႃႈၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ပဵၼ်ၽူႈၸွႆႈထႅမ် ၶူးသွၼ် ၽၢႆႇသွၼ် ပၢႆးဝူၼ်ႉ ပိူင်ၵၢၼ် လႄႈ သၢႆငၢႆ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ ၵွၼ်ႇပႆႇဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႃႇတေတႄႇၼႃႈၵၢၼ်ၵၢၼ်မိူင်း။[6]ၽွင်းမိူဝ်ႈ မၼ်းတိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်း Group of Light ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵႅတ်ႉသလိၵ်ႉၶဝ်သေ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း မုၼ်ၸဝ်ႈၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဝီႇတိူဝ်ႇ မႄႇလီႇသျႃး ဢၼ်ပဵၼ် မုၼ်ၸဝ်ႈ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ လႄႈ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉ ၸမ်ၸႂ် လႄႈ ၵူၼ်းယုမ်ႇယမ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း
မႄးထတ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵူတႄရႅသ်ႉ တႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1974 သေ မၼ်းလႆႈၶဝ်ႈပဵၼ် ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁိုင်သင် မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇသေ ပဵၼ်မႃး ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဝၢႆးသေ လွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶႃႇၼႄႇသျိၼ်ႇ မိူဝ်ႈ 25 ဢေႇပရႄႇ 1974 ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈၽွင်းငမ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၶႄႇတၢၼ်ႇၼူဝ်ႇ ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵူတႄရႅသ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၵၢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉသေ လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ-
- ႁူဝ်ၼႃႈလုမ်းၽူႈၼမ်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး (1974 လႄႈ 1975)[7]
- ၽူႈၵႅမ် ၶႅသ်ႉတႄႇလူဝ်ႇ ပရၼ်ႇၵူဝ်ႇ ၼႂ်း သၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ (1976–2002)[8]
- ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ဢၼ်ပုတ်ႈတႅၼ်း ၸေႃႇၵျီႇသၢမ်ပၢႆႇယူဝ်ႇ (1989–1990)[9]
ၵူတႄရႅသ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၸုမ်းဢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈ တႃႇမိူင်းပေႃႇတူႇၵီႇ တေၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1970 ပၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[10] မၼ်းပဵၼ်ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ [လူဝ်ႇၶေႃႈသပ်းလႅင်း] မိူဝ်ႈပီ 1991 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။.[11]
မိူဝ်ႈပီ 1992 ၼၼ်ႉ ဝၢႆးသေ ၸုမ်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉၶဝ် လႆႈတူၵ်းသုမ်း တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ သၽႃး ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်ထပ်းၵၼ်ယဝ်ႉ[12] ၵူတႄရႅသ်ႉ ပဵၼ်မႃး ၽူႈၼမ်းၼႂ်းလူင် ပႃႇတီႇသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ လႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၽၢႆႇလင် ၽွင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼိပ်ႉပႄႇလ် ၶႃႇဝႃႇၵူဝ်ႇ သီႇလ်ဝႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပႃႇတီႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈသၢမ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 ပီ။[13] မၼ်းလႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ် ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ၵူႈမိူင်းမိူင်း 25 ၵေႃႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ ပီ 1992 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[14]
လွင်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈမၼ်းၼႆႉ မၼ်းတၢင်တူဝ် လွင်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ ၾိင်ႈထုင်း တႃႇၸုမ်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉၶဝ် - ၵူတႄရႅသ်ႉ ဢမ်ႇၵပ်းၵၢႆႇၵၼ်တင်း ၸုမ်းဢၼ်မီးႁိမ်းႁွမ်း ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူဝ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇ Mário Soares ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းပႃႇတီႇၽၢႆႇသၢႆႉ ဢၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵူတႄရႅသ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ် Sampaio ၼၼ်ႉၵွႆးဢမ်ႇၵႃး မၼ်းၵေႃႈ ၵူၼ်းၵိူဝ်းယမ် ၵျွင်းၶရိတ်ႉ ဢၼ်ၶတ်းၶၢၼ်ႉ လွင်ႈပႃႇတီႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် ၼႂ်းပိုၼ်းၼၼ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းပေႃႇတူႇၵီႇ တႃႇတေၶူင်သၢင်ႈ ပေႃႇလသီႇ ႁူပ်ႉထူပ်း ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ၸဝ်ႈပၢႆးၸၢင်ႈ လႄႈ ၽူႈမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢိၵ်ႇတင်း ၽၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပွၵ်ႈၼႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[12]
ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ
မႄးထတ်းဢၼိပ်ႉပႄႇလ် ၶႃႇဝႃႇၵူဝ်ႇ သီႇလ်ဝႃႇ ဢမ်ႇၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇ တႃႇတေပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းပေႃႇတူႇၵီႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 4 (တႃႇၶဝ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ 1996)လႄႈ ပႃႇတီႇ သူဝ်သျႄႇလိတ်ႉ လႆႈဢွင်ႇပႄႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသၽႃး 1995 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ Soares တႅင်ႇတင်ႈ ၵူတႄရႅသ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်သေ ၸုမ်းၽွင်းလူင်မၼ်း [15] သေ လႆႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ ပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ "Who is Antonio Guterres? Meet the UN's next secretary-general" (in en-GB)၊ BBC News၊ 2016-10-06။
- ↑ E o prémio de melhor primeiro-ministro português vai para... (in pt). Notícias ao Minuto (28 November 2012).
- ↑ António Guterres o melhor primeiro-ministro da democracia e Durão Barroso o pior (in pt). i (10 April 2014).
- ↑ New UN chief Guterres pledges to make 2017 'a year for peace'. UN News Centre. United Nations (1 January 2017).
- ↑ Almeida, São José (2013-12-01). António Guterres, onze anos depois (in pt).
- ↑ SAPO. António Guterres: católico, socialista e político por acréscimo - Atualidade - SAPO 24 (in pt). sapo.pt.
- ↑ Falk, Pamela (5 October 2016). Antonio Guterres, former Portugal Prime Minister, next United Nations secretary general. CBS News. CBS Corporation.
- ↑ Biografia (in pt).
- ↑ Líderes e Legislaturas: V Legislatura.
- ↑ Master of dialogue Archived 21 October 2016 at the Wayback Machine. European Voice, 5 January 2000.
- ↑ Hoge၊ Warren။ "Former Portuguese Premier Chosen to Lead U.N. Refugee Agency"၊ 25 May 2005။
- ↑ 12.0 12.1 "The Portuguese Socialists and the Third Way" (2001). European Consortium for Political Research.
- ↑ Riding၊ Alan။ "Who's No.1 in Lisbon? Portuguese Leaders Clash"၊ 8 June 1992။
- ↑ Presidium Elected by the XIX Congress. socialistinternational.org.
- ↑ "António Guterres | Biography" (in en)၊ Encyclopedia Britannica။