ဢၵ်ႉၵေႃးသꧤႃႇရတွႃႇၸ

ꧤႃႇရတွႃႇၸၼႆႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႇၼႃးၸႂ်ႁၢဝ်ႈၸႂ်ပွတ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ လွင်ႈလဵၵ်ႉၼွႆႉဢွၼ်ႇၵွႆးၵေႃႈ ဢွၵ်ႇတေႃးသ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၵၢင်ၸ်ဢမ်ႇမိူၼ်တင်းမၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵႆႉႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်လႃႇပွင်ႉမင်ပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉမၼ်းဝႃႈ ဢၵ်ႉၵေႃးသꧤႃႇရတွႃႇၸ (ꧤႃႇရတွႃႇၸ ၵေႃႉတေႃးသယႂ်ႇ)ၼႆ။

မိူဝ်ႈမၼ်းလႆႈႁူႉငိၼ်းဝႃႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵၻ်းလုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ယင်းပၢႆပႃးပုၼ်ႇၼႃးၸိူဝ်းမီးပၺ်ႇၺႃႇၼႆလႄႈ မၼ်းၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ "ပေႃးၶၢဝ်းႁိုင်မႃး လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႇတပုၼ်ႇၼႃးႁဝ်းတေၸူမ်းႁၢႆသေ တေပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ ရႁၢၼ်းၵေႃႉတမဢၼ်ပဵၼ်မိတ်ႉသႃႇတိတ်ႉထသဵင်ႈယဝ်ႉ" တင်းဝူၼ်ႉတင်းၸႂ်လမ်ဢွၵ်ႇတေႃးသယူႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽိူဝ်ႇမၼ်းလႆႈႁူႉဝႃႈ ၽူႈယႂ်ႇၼႂ်းၸၢဝ်းၽႃႇရတွႃႇၸၶဝ် ဢၼ်ၸမ်ၸႂ်တင်းမၼ်း ဢူၺ်းလီမၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ပွႆႇၽႃႈၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇပႃးၸွမ်းၼႂ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆလႄႈ ၸင်ႇဢွၵ်ႇတေႃးသသေ မီးၸႂ်ၸင်းတေႃႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈထူပ်းႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇၵႂႃႇၸူးတီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

မႅၼ်ႈၽွင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတိုၵ်ႉဢဝ်တြႃးၼမ်ႉၸိုမ်းသႅင် ၸႅၵ်ႇလဵင်ႉၵူၼ်းတင်းလၢႆယူႇ။ ꧤႃႇရတွႃႇၸၼႆႉ ပေႃးဝႃႈၽႅဝ်ၵႂႃႇပႃႈၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ဢႃႇယုမၼ်းၵေႃႈယႂ်ႇ တေႃႈသမၼ်းၵေႃႈဢွၵ်ႇလႄႈ ပေႃးသၼ်ႇလူင်ဝႆႉတင်းတူဝ်း။ ပေႃးၽႅဝ်ၵႂႃႇပႃႈၼႃႈၸဝ်ႈၵေႃႈ လႃႇပွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၼင်ႈၼိမ်ယူႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇထၢမ်မၼ်းၼင်ႇၼႆ၊ "ဢေႃး... ꧤႃႇရတွႃႇၸ ပီႈၼွင်ႉမီး ဢမ်ႇၼၼ် ဢူၺ်းလီမႂ်းသေၵေႃႉၵေႃႉၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ဢမ်ႇမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇမႂ်းႁႃႉ" ထၢမ်ၼင်ႇၼႆ။ ꧤႃႇရတွႃႇၸၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ "မႃးၽႅဝ်လေႃႇ၊ တေႁဵတ်းသင်လႃႇ"၊ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ "ပုၼ်ႇၼႃးလူင်- ပေႃးၼၼ် သင်ဝႃႈမႂ်းသမ်ႉတမ်းလဵင်ႉၶဝ်ႈမုၼ်းတၢင်းၵိၼ်ၼႆ သင်ၶဝ်သမ်ႉဢမ်ႇၵိၼ်၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းတၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်သင်ၵႂႃႇၼႆ လၢတ်ႈၼႄၵဝ်ၽြႃးလူး" လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆလႄႈ ꧤႃႇရတွႃႇၸၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ "ၸၢင်ႈပဵၼ်သင်လႃႇ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိုတ်းဝႆႉတီႈႁဝ်းၵွႆးဢိူဝ်ႈ" ဝႃႈၼႆ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ပေႃးမိူၼ်ၼၼ် မႂ်းပုၼ်ႇၼႃးၼႆႉ ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းလႃႇပွင်ႉဢၼ်ၶိုၵ်ႉဢၼ်ၶမ်ႇ ၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်သေ တမ်းလဵင်ႉၵဝ်ၽြႃးၵေႃႈ ၵဝ်ႇဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵႂၢမ်းလႃႇပွင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိုတ်းဝႆႉယူႇတီႈမႂ်းၵွႆးဢိူဝ်ႈ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ꧤႃႇရတွႃႇၸၼႆႉ လႅတ်းလႅင်ႈၺၢၼ်ႇၽၢႆလႄႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈဝႃႈ "ႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးပိူၼ်ႈလႃႇႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းၶိုၼ်းလႃႇမင်ပၼ်ၵမ်းလဵဝ်၊ ႁဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢွၵ်ႇတေႃးသသေ ႁဝ်းၵေႃႈၸွမ်းဢွၵ်ႇတေႃးသ၊ ၽၢႆႇၼိုင်ႈလႄႈ ၽၢႆႇၼိုင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်လႅၵ်ႈဢဝ်တေႃးသယူႇႁဵတ်းၼၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၸင်ႇလႆႈတုၵ်ႉၶတင်းသွင်ၽၢႆႇဢိူဝ်ႈ" ဝူၼ်ႉၼင်ႇၼႆ။

တူၺ်းလူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၽူႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇႁပ်ႉတေႃးသဢၼ်ပိူၼ်ႈပၼ်မၼ်း။ တႃႇပိူၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်တေႃးသသင်၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈတုၵ်ႉၶ၊ ꧤႃႇရတွႃႇၸပွင်ႇၸႂ်ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ "ဢေႃး-ရႁၢၼ်းၵေႃးတမ၊ ၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈမျၢတ်ႈတွၼ်းယႂ်ႇလူင်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ" ၸင်ႇၶၢၼ်ပၢဝ်ႇၸိူင်ႉၼႆ။

ဢၵ်ႉၵေႃးသꧤႃႇရတွႃႇၸၼႆႉ ၸင်ႇႁပ်ႉပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ၽိုၵ်းသႃၵၢၼ်ဝိပသ်သၼႃႇလီလီငၢမ်းငၢမ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ဢရေႃသ ၼေယျေႃ ၼသေႃ ရေႃသေတိ ၵိၼ်ၸိ
တံဝႃပိ ၻီရႃ မုၼိ ဝေၻယၼ်တိ။
(သုတ်တၼိပႃတ၊ မုၼိသုတ်တ)

ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈႁႂ်ႈၵဝ်ဢွၵ်ႇတေႃးသ၊ ၵဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈလႂ်ၽႂ်ဢွၵ်ႇတေႃးသၼၼ်ႉ ၽူႈမီးပိုၼ်ႉႁူႉၶဝ်မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ "မုၼိ" ပဵၼ်ၽူႈသိၼ်ႁိူင်း ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႖႐၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)