ဢမ်ႇႁပ်ႉၶေႃႈယိုၼ်ႈယွၼ်းမၼ်းၼၢင်း
ၽိၵ်ႉၶုဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇၼႆႉ ဝၢႆးသေၵိၼ်ၼမ်ႉတီႈၼၢင်းသၢဝ်ၸၢတ်ႈတႅမ်ႇပၵတိယဝ်ႉ ၸင်ႇသိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ။ ၼၢင်းသၢဝ်ပၵတိၵေႃႈ ၸင်ႇသၼ်ႇသၼ်ႇသၢႆသၢႆသေ လွမ်တူၺ်းၸွမ်းတၢင်းလင်ၸဝ်ႈ ယင်းဢမ်ႇၽႅပ်ႉတႃမၼ်းၼၢင်း။
ၼႂ်းၸႂ်မၼ်းၼၢင်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉမိူၼ်ၾႃႉမႅပ်ႈမႃး။ ၽူႈၸၢတ်ႈသုင်ၵေႃႉၼႆႉ ႁပ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉၵူၼ်းၸၢတ်ႈတႅမ်ႈၼင်ႇမၼ်းၼၢင်းသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၢင်ႈမိူၼ်ႁိုဝ်၊ ၶႄးထၢင်ႇတေႁပ်ႉဢဝ်ႁဵတ်းမေးၵွၼ်ႇႁိုဝ်၊ ၵေႃႉဢၼ်ၸၢတ်ႈသုင်ၵေႃႉၼႆႉ သင်ဝႃႈၽွမ်ႉမၼ်း ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်မေးၼၢင်းတႄႉ တႃႇၸူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းတေတဵမ်ထူၼ်ႈလီၼႃႇယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႈၵူၼ်းၸၢတ်ႈတႅမ်ႇၼင်ႇမၼ်းၼၢင်းၼႆႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႂႃႇႁႃလႆႈၽူဝ်ႁႂ်းပေႃးႁၢင်ႈလီသေ ၼမ်ႉၸႂ်ထၢၼ်ႈသုင်ၸိူင်ႉၼႆ?။
ဢွၵ်ႇၸႂ်မႃးၼင်ႇၼႆသေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉလမ်းၸွမ်းၵႂႃႇႁိမ်းၽိၵ်ႉၶုဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်းမီးၼၼ်ႉ။ ၽိၵ်ႉၶုဢႃႇၼၼ်ႇတႃႇၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉၼင်ႇမၼ်းၼၢင်းလဝ်ႈလၢတ်ႈ။ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီသေ ၼႃႈတႃမၼ်းပေႃးလူႉၵႂႃႇ၊ ပေႃးယဝ်ႉ ၸင်ႇသိုပ်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
"ယွၼ်ႉသင်တီႈၶႃႈ၊ ၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပေႃးႁပ်ႉတုင်းၵိၼ်ၼမ်ႉတီႈၶႃႈၼၢင်းၵေႃႉၸၢတ်ႈတႅမ်ႇယဝ်ႉ၊ မီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင်လႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇႁပ်ႉၶႃႈၼၢင်းႁႂ်ႈပေႃးလႆႈပဵၼ်တူၼ်ႈႁိူၼ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်ၶႃႈလႃႇ"၊ "ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ပၢႆႈပႅတ်ႈလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄၸၢတ်ႈသုင်ၸၢတ်ႈတႅမ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ တေတိုဝ်းၵမ် ၾိင်ႈယၢမ်ႈပျမ်ႇမၸရိယတေႃႇၸူဝ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇႁပ်ႉယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈမႁႃႇၵရုၼႃႇၼႆႉ ပၼ်ႁူမ်ႈၵတ်းယဵတ်တႃႇသတ်ႉတဝႃႇတင်းလူင်ဢိူဝ်ႈ မႂ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ၵႂႃႇသွၼ်ႈသေႃႉႁူမ်ႈလႄႈ၊ ၼႂ်းလုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ရႃႇၸလႄႈ မႁႃႇရႃႇၸၶဝ်၊ ပရမ်ႇမၼၶဝ်၊ ပုရေႃးႁိတ်ႈၶဝ်၊ ၵူၼ်းၵႃႉၶဝ်သေဢမ်ႇၵႃး ပၢႆပႃႆးၵူၼ်းၸၢတ်ႈတႅမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇသုတ်ႉတၼၼ်ႉၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇၽူႈႁၢပ်ႇၽဵဝ်ႈထၢင်ၽၢႆ၊ ၽူႈပႂ်ႉပႃႇႁဵဝ်ႈ၊ မေႃမိုဝ်း၊ မေႃပၢၼ်းယၢင်ႇ၊ ၸၢင်ႈၶမ်း၊ ၽူႈၵႅတ်းၶူၼ်ႁူဝ်၊ ၶႃႈၸၢႆး၊ ၶႃႈယိင်း၊ ၽူႈၶၢႆၼမ်ႉ၊ ၽူႈၽဝ်မေႃႈ၊ ၸဝ်ႈတႃႈ၊ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼိူဝ်ႉ၊ လႃႈထိူၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈသေႃႉႁူမ်ႈဢိူဝ်ႈ။ မႂ်းၼၢင်းၵေႃႈ တေလႆႈႁူမ်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼင်ႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ဢွၼ်ၵၼ်သေႃႉႁူမ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄၸၢတ်ႈသုင်ၸၢတ်ႈတႅမ်ႈသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵျၢင်ႉၵမ်ၽႃႇဝၼႃႇတြႃးလႄႈ တေႃႇထိုင်ပေႃးလႆႈပေၼ်ဢရိယႃႇၵႂႃႇၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၽူႈၸိူဝ်းလႆႈၶၢမ်ႇမၢင်ပႅတ်ႈတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵိူဝ်းလီၼပ်ႉယမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ မႂ်းၼၢင်းၵေႃႈ ယႃႇဝႆႉၸႂ်ငမ်းငဝ်းသင်သေ သေႃႉႁူမ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႃႈ။ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈမႄႈပၸႃႇပတိတေတူၺ်းတူၺ်းသေ တေၸီႉပၢၵ်ႈၼႄပၼ် ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇမၼ်းဢိူဝ်ႈ"။
ၼၢင်းယိင်းသၢဝ်ၸၢတ်ႈတႅမ်ပၵတီၼႆႉ ပေႃးလႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸူမ်းသိူဝ်းၵႂႃႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ပႃးၸႂ်ပႃးၶေႃးသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ တႃႇသေႃႉႁူမ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢမ်ႇမၼ်းၼၢင်းၵေႃႈလီမႃး၊ မၼ်းၼၢင်းမီးတၢင်းသိူဝ်းမူၼ်ႈသေ တႃၸူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႖႙၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)