သုၼ်ႇၸူး
သုၼ်ႇၸူး
မႄးထတ်းသုၼ်ႇၸူး Sun Tzu ၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ သုၼ်ႇၸိုဝ်ႇ Sun Zi 孫子 ၼႆသေ မၼ်းပဵၼ် ႁူဝ်သိုၵ်းၶႄႇ၊ ၸွမ်သိုၵ်း၊ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ၽူႈမီးပၢႆးဝူၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈသေ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်ၸၢဝ်ႇ မိူင်းပွတ်းဢွၵ်ႇ (Eastern Zhou Period)။ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် မၵ်းမၢႆဝႃႈ သုၼ်ႇၸူးၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈဢွၵ်ႇ ၽိုၼ်လိၵ်ႈပၢႆးမွၼ်းသိုၵ်း (The Art of War) သေ ၽိုၼ်လိၵ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႇလူမ်ႈပူၼ်ႉလိူဝ် ပၢႆးဝူၼ်ႉ မိူင်းပွတ်းတူၵ်း လႄႈ မိူင်းပွတ်းဢွၵ်ႇလူးၵွၼ်ႇ။ ၸိုဝ်ႈမၼ်း မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “သုၼ်ႇဝူႇ” (Sun Wu) ၼႆသေ ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းႁိူၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ႁွင်ႉမၼ်းဝႃႈ “ၶျၢၼ်းၵဝိၼ်း” Changqing ။ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ ႁူႉၸိုဝ်ႈမၼ်း ဢၼ်ဝႃႈ သုၼ်ႇၸူးၼႆၼၼ်ႉသေ “ၸူး” ဢၼ်ဝႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶူးသွၼ်ၼႆလႄႈ သုၼ်ႇၸူး ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ “ၶူးသွၼ်လူင်သုၼ်ႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ပိုၼ်းသုၼ်ႇၸူးၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈ တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ။ တေလႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇတၼ်းတႅမ်ႈဝႆႉ ပိုၼ်းၶဝ်ၼႆယူႇ။ ၽူႈတႅမ်ႈပိုၼ်း ပၢၼ်ႁၢၼ်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ သီမႃႉၵဝိၼ်း Sima Qing လႄႈ ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းၶႄႇၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ မၵ်းမၢႆဝႃႈ သုၼ်ႇၸူးပဵၼ် ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်း ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ႁေႇလူႇ King Helu ပၢၼ်ဝူႇ Wu ၼၼ်ႉသေ ပၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ မၵ်းမၢႆဝႃႈ ပဵၼ်ၿီႇၸီႇ 544 – 496 ၼႆယဝ်ႉ။