သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈ

ၸဝ်ႈၽေႇ။

“ၸဝ်ႈၽေႇ” ပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်းသီႇပေႃႉ။ ၵႂႃႇပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၢႆး။ မႃးပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢႃႇဝ။ မိူဝ်ႈမင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ဢဝ်ဢႃႇဝ မိူဝ်းဢၢပ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉ “ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်း” မီးလုၵ်ႈၸၢႆး(4)ၵေႃႉသေ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽႂ်မၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ(ၸဝ်ႈၽေႇ) ၽွင်းငမ်း “မိူင်းပၢႆး”:။
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၽိူၵ်ႇၾႃႉ ၽွင်းငမ်း “မိူင်းၼၢႆး”။
3. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၸွမ်ၾႃႉ ၽွင်းငမ်း “ယွင်ႁူၺ်ႈ”။
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၼေႃႇၾႃႉ ၽွင်းငမ်း “သႅၼ်ဝီ”။
မိူဝ်ႈမင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ဢဝ်ဢႃႇဝ မိူဝ်းမွပ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ မီးဝၢၼ်ႈမိူင်း ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဝႆႉယူႇယဝ်ႉလႄႈ “ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်း” ယုၵ်ႉၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း “သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ” ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉယဝ်ႉ လူင်းၵႂႃႇၽွင်းငမ်းဢႃႇဝယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ မင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ၵႂႃႇၼုင်ႈလိူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ပီ 1544 မိူဝ်ႈ “ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်း” ၽွင်းငမ်းဢႃႇဝယူႇၼၼ်ႉ တူင်ႇဢူႇ တိုၵ်းသိမ်း မျိၼ်းၶျၢၼ်ႇ၊ မိၼ်းပူး။ ၶႂၢၵ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းၶိုၼ်ႈၸမ် ဢႃႇဝသေတႃႉ ပႆႇတိုၵ်းဢႃႇဝ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပီ 1545 ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်း ၼွၼ်းၽႄးယဝ်ႉ။
ဢမ်ႇမီးၽႂ် ပုတ်ႈႁၢင်ႈႁေႃဢႃႇဝလႄႈ ၵႂႃႇပၢင်း ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပၢႆး “သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ” ၼၼ်ႉ မိူဝ်း ၶိုၼ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၼရပတိ”သေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇဢႃႇဝယဝ်ႉ။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၽေႇ။ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၾႃႉ ႁွင်ႉ “သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ”။ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်ဢႃႇဝသမ်ႉ လႆႈၸိုဝ်ႈ “ၼရပတိ”။ လုၵ်ႉမိူင်းပၢႆးမိူဝ်းလႄႈ “ၼရပတိမိူင်းပၢႆး” (မိုးဗြဲနရပတိ)ၼႆယဝ်ႉ။

သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ လႄႈ ဢႃႇဝ။

မိူဝ်ႈမင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ပွင်ၵူတ်ႉၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းတႆး တၢႆၵႂႃႇတင်းၼမ်လႄႈ လိုၼ်းၼၼ်ႉမႃး ဢႃႇၼႃႇဢႃႇဝ တင်းမူတ်း တူၵ်းႁွတ်ႈၼႂ်းမိုဝ်း ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းလူင်း ၵႂႃႇၸွမ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ပိူင်ၵၢၼ်တီႈၼိုင်ႈလႄႈတီႈၼိုင်ႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႆသေ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၽႄပုၼ်ႈၽွၼ်းပၼ်။ ႁႂ်ႈယူႇပဵၼ်ၼင်ႇ ၶႅၵ်ႇဝႆႉၵူၺ်း။ ၵၢၼ်သင်ၵေႃႈ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈ တႅပ်းတတ်းၵူၺ်း။ မင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ႁူႉလွင်ႈဢႃႇၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း မီးၼႂ်းမိုဝ်း ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမၼ်း ဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ လိုမ်းၸႂ်လိုမ်းၶေႃးသေ ၵႂႃႇၼုင်ႈလိူင်ယူႇယဝ်ႉ။
ႁိုင်သွင်ပီၵူၺ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်းၼွၼ်းၽႄးယဝ်ႉသေ “သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ” ၸူဝ်းၽွင်းမိူင်းတႆး မိူဝ်း ႁဵတ်းၶုၼ် ဢႃႇဝလႄႈ ၼႂ်းႁေႃဢႃႇဝၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းတႆးၼမ်မႃးၶိုၼ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉ ဢႃႇၼႃႇဢႃႇဝ တူၵ်းၼႂ်းမိုဝ်းၽွင်းမိူင်းတႆးၸိုင် မိူင်းတႆးၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈဢႃႇဝ တေႁူမ်ႈၵၼ် မၼ်ႈၵိုမ်းၶိုၼ်း။ တေပဵၼ် လွင်ႈႁႄႉတၢပ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း ဢႃႇၼႃၸၢၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆသေ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇႁူမ်ႈၵၼ် ၽႅၼ်လွၵ်း ၸူးသိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉယူႇယဝ်ႉ။
ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၸိမ် ႁႂ်ႈသိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ႁၼ်ၽိတ်း ၽွင်းမိူင်းတႆး။ လုၵ်ႈမေးတႆး။ ၸိူင်ႉၸၢႆး ယိင်းတႆး။ ၵွင်ႁၢမ်တႆးလႄႈ တႆးၸိူဝ်းမီးဝႆႉယူႇ ၼႂ်းႁေႃဢႃႇဝၼၼ်ႉတင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇ ၼၢၼ်း သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉယုမ်ႇ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ လမ်းလူၺ်းပႅတ်ႈ ၽွင်းမိူင်း၊ လုမ်းလၢင်း၊ မေးၼၢင်းမၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်တႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈလႄႈ မိူင်းပီႈမိူင်းၼွင်ႉ လၢတ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ၼႂ်းႁေႃဢႃႇဝ ၼၼ်ႉ “တႆး” မီးသိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၸိမ်ၵႄႈ သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉလႄႈၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၵူႈမိူင်းမိူင်းထႅင်ႈ။ သိူဝ်ၵေႃႇ ၾႃႉ သွၼ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး မိူင်းလွႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶုၼ်မိူင်းႁူၺ်ႈမိူင်းလွႆ မိူင်းထိူၼ်ႇမိူင်းၶိူဝ်းၵူၺ်း။ ဢမ်ႇမီး တၢင်းႁူႉ။ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ။ ဢမ်ႇယိုင်ႈယႂ်ႇတၢၼ်ႇမၼ်းၼႆသေ တိုတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ ႁဵတ်းၵေႃႉၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
ဢဵၼ်ႁႅင်းတႆး ဢမ်ႇၵမ်ႉယဝ်ႉလႄႈ ဢႃႇၼႃႇသိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူမ်ႇငမ်းလႆႈ ၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ် ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ မီႈလွင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇ ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇၵၼ်မႃးထႅင်ႈ။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉ ယုင်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၵွတ်းၽၢၼ်ဢိုပ်းယၢၵ်ႈလႄႈ “ၸီႇၻူႇၵျေႃႇထိၼ်ႇ”(ၸႄႈၵႅင်း) ဢွၼ်ႁူဝ်တိုၵ်းၽိုၼ်ႉ ၶိုၼ်း ယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း မီးလွင်ႈလိူတ်ႇလွၼ်ႉမႃးၼင်ႇၼၼ် သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ဢမ်ႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ယႂ်ႇပိုင်ႈဢိင်လႆႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼင်ႇၼၼ်မႃး သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆးမိူင်းလွႆသေ သူင်ႇၵူၼ်းပွင်ႇလႅင်း ယွၼ်းႁႂ်ႈၸွႆႈထႅမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်သင်ၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉ “သိူဝ်ပေႃႇၾႃႉ” တႄႉ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၵၼ်လႄႈ တႅမ်ႈ လိၵ်ႈတွပ်ႇဝႃႈ
“ၸဝ်ႈပီႈဢိူၺ်း... မိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈသႃႇမိူင်းလီလႄႈ... လႆႈယူႇၵျေႃႇသိူဝ်းမူၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ... ၸဝ်ႈပီႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉႁွင်ႉႁႃ... လၢတ်ႈပွင်ႇထွင်ၸူး ပီႈၼွင်ႉသေပွၵ်ႈ... ဢမ်ႇတွၼ်ႉလူလွမ်... ႁၵ်ႉသႃလုမ်းလႃး... တႆးႁဝ်းသေပွၵ်ႈ... ၵုမ်ႇမိုင်ႉယုမ်ႇယမ်ပိုင်ႈဢိင် ၵူၼ်းမႂ်ႇသေ... လိုမ်းပႅတ်ႈ ၵူၼ်းၵဝ်ႇတင်းမူတ်းယူႇၵူၺ်း...
ထိုင်မႃးယၢမ်းလဵဝ်... မိူဝ်ႈၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ်ႉယုင်ႈ... လွင်ႈလိူတ်ႇလွင်ႈမႆႈ... ထိုင်သႆႈၸဝ်ႈပီႈ မႃးယဝ်ႉၼႆႉသမ်ႉ... ႁဵတ်းႁၢင်ႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ... ၶႆႈၸႂ်ထိုင် ၸိူဝ်းပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၼႆႉမႃး... ႁဵတ်းႁၢင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇ ပိုင်ႈ ဢိင်မႃး... သင်ဝႃႈ လႆႈလီလႆႈပဵၼ်ၶိုၼ်းထႅင်ႈၵေႃႈ...
ၸဝ်ႈပီႈတေလိုမ်း... တေလိုပ်ႈႁဝ်းထႅင်ႈၵူၺ်းလႄႈ... တႃႇဝႃႈ တေၸူဝ်းဢွၼ်ဢဝ်သိုၵ်းႁဝ်း... ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈတႆး... ၵူၼ်းၶိူဝ်းမဵဝ်းၸဝ်ႈပီႈ သႂၢင်းၽႅပ်ႉသေ... လိုပ်ႈႁေႃႈပႅတ်ႈၼၼ်ႉ... ၶိုၼ်းၵႂႃႇ ၸွႆႈထႅမ်ၸဝ်ႈပီႈ ၼႆတႄႉ... ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ...” ၼႆၼၼ်ႉ သူင်ႇပၼ်ယဝ်ႉ။
သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၸွႆႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇမီး တီႈတေလႆႈၸႂ်ယႂ်ႇယဝ်ႉလႄႈ ပီ 1551 ၼၼ်ႉ သုမ်းႁၢင်ႈႁေႃပၼ် “ၸီႇၻူႇၵျေႃႇထိၼ်ႇ” သေ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။ သိမ်းလႆႈဢႃႇဝယဝ်ႉၵေႃႈ “ၸီႇၻူႇၵျေႃႇထိၼ်ႇ” ၵပ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းဢူၺ်းလီၵၼ်တင်း ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၵူႈမိူင်းမိူင်းၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇဢႃႇဝယဝ်ႉ သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းပိုင်ႈ သီႇပေႃႉ။ သီႇပေႃႉ ဢမ်ႇႁပ်ႉလႄႈ ၽွင်းမိူင်းမၢၼ်ႈမၼ်း “ပိင်ႇၺႃႇပလ” ၸူဝ်းဢွၼ်လူင်းပိုင်ႈ ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ တီႈႁၢင်းသႃႇဝတီႇလႄႈ ၸူဝ်း ဢဝ်ပႃး လုၵ်ႈလၢင်း၊ ၼၢင်းမေး၊ လုမ်းလၢင်းမၼ်းလူင်းၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ယူႇယဝ်ႉ။ သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈပယိၼ်ႉၼွင်ႇ ၸွႆႈတိုၵ်း ဢႃႇဝပၼ်ၶိုၼ်းမၼ်း ယူႇယဝ်ႉ။
သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉႁူၺ်းႁွင်ႉ တိုၵ်းသူၼ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ပီ 1553 ၼၼ်ႉ ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ ပွႆႇလုၵ်ႈ ၸၢႆးမၼ်း ဢွၼ်သိုၵ်းၶိုၼ်ႈတိုၵ်း ဢႃႇဝယဝ်ႉ။ “ၸီႇၻူႇၵျေႃႇထိၼ်ႇ” ယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်လႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉ တႆးဢွၼ်ၵၼ်လူင်း တိုၵ်းၸွႆႈ။ သိုၵ်းႁၢင်းသႃႇဝတီႇ သုမ်းၵၢၼ်ႉသေ ထွႆမိူဝ်းၶိုၼ်းလႄႈ ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇ တၼ်းသုမ်းမိူင်း။
1554 ငဝ်ႈပီ ရၶႅင်ႇႁူမ်ႈႁွမ်း ႁၢင်းသႃႇဝတီႇလႄႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းပယိၼ်ႉၼွင်ႇၶဝ် ယႂ်ႇမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ထႅင်ႈ။ သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၸွႆႈတိုၵ်း ဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မိူင်းမၼ်း ပၼ်ၶိုၼ်းယူႇမႅၵ်းမႅၵ်းလႄႈ ပီ 1555 ၼၼ်ႉ ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ ၶီႇသိုၵ်း ၶိုၼ်ႈတိုၵ်းဢႃႇဝယူႇယဝ်ႉ။
“ၸီႇၻူႇၵျေႃႇထိၼ်ႇ” ႁွင်ႉႁႃသေတႃႉ ၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသိုၵ်း လူင်းတိုၵ်း ၸွႆႈလႄႈ ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ သိမ်းလႆႈ “ဢႃႇဝ” ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ တင်ႈဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး မိူင်းတွၼ်ႈၵၢင်ၼၼ်ႉ လႆႈတူၵ်းတႂ်ႈမၢၼ်ႈၵႂႃႇသေ “ပၢၼ်တႆး” ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶွတ်ႇယွတ်ႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းလိုမ်းၸၢတ်ႈ။

ပီ 1555 ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ သိမ်းလႆႈဢႃႇဝယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၢပ်ႈပၼ် “သတူဝ်းမင်းၸေႃး” ဢၼ်ပဵၼ် ၼွင်ႉမၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ “သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ” ဢၼ်မၢင်ႇၵိူဝ်းလႆႈပဵၼ်ၶုၼ်ၶိုၼ်းလႄႈ လူင်းႁွင်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ႁၢမ်းပႅတ်ႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း။
သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပိုင်ႈၽႂ်လႄႈ ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းပိုင်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉထႅင်ႈ။ ဢမ်ႇႁပ်ႉသေ သူင်ႇလူင်း ၶိုၼ်းဢႃႇဝ။ ဢမ်ႇႁတ်းယူႇတီႈဢႃႇဝ။ ပၢႆႈၵႂႃႇၽၢႆႇမိူင်းၼၢႆးၼႆသေတႃႉ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈလႂ်၊ ၵႂႃႇပဵၼ် သင်၊ လူႉႁၢႆတၢႆတီႈလႂ်ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉပိုၼ်းမၼ်းထႅင်ႈယဝ်ႉ။
သၢႆသိုပ်ႇၶုၼ်တႆး ၽွင်းငမ်းဢႃႇဝမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ သုတ်းၶၢတ်ႇၵႂႃႇ တီႈ “သိူဝ်ၵေႃႇ ၾႃႉ” ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်ပိုင်ႈဢိင် ပီႈၼွင်ႉ၊ ၵူၼ်းၵဝ်ႇၵႄႇ၊ ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်။ ယုမ်ႇ ယမ်ပိုင်ႈဢိင်ပိူၼ်ႈသေ လိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ႁူဝ်ၸႂ်ၵီႈလႄႈ “သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉ” (ၼရပတိမိူင်းပၢႆး) တူၵ်းသုမ်းယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉမၼ်း ပိုတ်ႇငိူင်ႉတၢင်းပၼ်လႄႈ ပယိၼ်ႉၼွင်ႇ ၶိုၼ်ႈၸူးမိူင်းတႆး၊ တိုၵ်းတႆး၊ ပႄႉပုၼ်ႈတႆး။ ပဵၼ်မႃးၼင်ႇ မင်းၵျီးယၢၼ်ႇၼွင်ႇ ယိူင်းဢၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ “လိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ်... ႁူဝ်ၸႂ်ၵီႈမဝ်... ဢဝ်သင်မဝ်ႇလႆႈ... ၸၢင်ႈငႆႈလၢႆလၢႆ... ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတၢႆလူၺ်ႈ” ၼႆၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇလီဢဝ်သိူဝ်ၵေႃႇၾႃႉၼႆႉ ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇတွင်းမၢႆ ႁဵတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ် ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈယူႇ တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။