သိူဝ်ငၢမ်ႇၾ၊ သိူဝ်ၶီႇၾ

သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉပိုင်ႈၶႄႇ

ပီႊ 1373 ၼၼ်ႉ “သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ” ၵူတ်ႉလုၵ်ႈထုၵ်ႇမေးပိူၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၵ်ႇပၢႆႊ ၵႂႃႇပိုင်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီ “ၸဝ်ႈသိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ” (တၢဝ်ႉၶၢင်မိူင်း)။ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၵူဝ်သေ ၼႅတ်ႈပၢႆႊဢွၵ်ႇမိူင်း ၵမ်း လဵဝ်။ ၽွင်းမိူင်း မိူဝ်းပၢင်း ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီ မိူဝ်းဢုပ်ႉမိူင်းမၢဝ်း။ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈ “ၶမ်းတဵတ်ႇၾႃႉ” ၽွင်းငမ်းဝႆႉသႅၼ်ဝီ။

“သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ” ပၢႆႊဢွၵ်ႇမိူင်းမၢဝ်း မိူဝ်းပိုင်ႈၶုၼ်ၶႄႇ ၶျႅၼ်ႇတူႇ(Chengtu)သေ လၢတ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈ ၾႃႉသႅၼ်ဝီ တၢဝ်ႉၶၢင်မိူင်း... ၶီႇသိုၵ်း မႃးတိုၵ်းမိူင်းၵဝ်ၶႃႈသေ... သိမ်းဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း တင်းမူတ်း ယဝ်ႉလႄႈ... လႆႈမႃးယွၼ်းပိုင်ႈႁူမ်ႈပိုင်ႈၽူၺ်း...” ၼႆယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ၶျႅၼ်ႇတူႇ လၢတ်ႈဝႃႈ “ၵဝ်လႆႈငိၼ်း... ၵူၼ်းၵႃႉမႃးလၢတ်ႈတႄႉ... မႂ်းႁဵတ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ လႄႈ... ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၵျိူၵ်ႈလႄႈ... မႂ်းလႆႈပၢႆႊမႃးဝႃႈၼႆ...” သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉၸင်ႇ လၢတ်ႈၼႄသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ ယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ၶျႅၼ်ႇတူႇ ႁႂ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ႁႅၼ်းဢဝ် ၸၢင်ႉသီႇပၢႆး၊ ၶမ်းသီႇၸွၺ်ႉ၊ ငိုၼ်းသီႇသိပ်းၸွၺ်ႉ မိူဝ်းၸူးမၼ်းယဝ်ႉ တႅမ်ႈလိၵ်ႈ “သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉၼႆႉ... ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ မုၼ်ငဝ်းၸဝ်ႈသေ... ပႃးၶူဝ်းၽၢၵ်ႇ ၶိုၼ်ႈၸူးယဝ်ႉ... ၽၢႆႇလင်သမ်ႉ... သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ... ၶီႇသိုၵ်း ႁိမ်ႁၢင်ႈႁေႃမၼ်းဝႆႉယူႇ... ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေ လႆႈလီလႆႈပဵၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ... ပိုင်ႈဢိင် မုၼ်ငဝ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉ...” ၼႆၼၼ်ႉပၼ်သေ သင်ႇသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ မိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈ “ၵႃႈပူၼ်ႉမႃး... ပၢၼ်ဢူႈပၢၼ်ပူႇ... ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးၵေႃႈယႃႇ... ၵဝ်ၶႃႈ ဢမ်ႇလိုမ်းၵုင်ႇမုၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ... မႃးပိုင်ႈဢိင်ယဝ်ႉ...” ၼႆၵူၺ်းမဝ်ႇၵႃး သင်ႇပႃးဝႃႈ “ဝၢႆးသေ ထူပ်းၸဝ်ႈႁေႃသႅင်ယဝ်ႉ... မႃးၸူးၵဝ်ၶိုၼ်း... တေၶိုင်ပၼ်... ႁႂ်ႈလႆႈလီလႆႈပဵၼ်ၶိုၼ်း...” ၼႆသေ ပွၺ်ႇၵူၼ်း မိူဝ်းသူင်ႇထိုင်ႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈထိုင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁေႃၶမ်းၶႄႇလၢတ်ႈ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉဝႃႈ “ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီတၢဝ်ႉၶၢင်မိူင်းတႄႉ... ၵဝ် ႁူႉယူႇ... မႂ်းပဵၼ်ငိူၼ်ႈၸဝ်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်မိူင်းမၢဝ်းၼႆတႄႉ... ၵဝ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈလႆႈႁူႉမႃးသေပွၵ်ႈ... တီႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၸူဝ်ႊပူႇပၢၼ်ပေႃႈမႂ်း မီးသင်...” ၼႆလႄႈ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ဢဝ်ၸုမ်ႈၶမ်း ဢၼ်သိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ လႆႈဝၢၼ်ႈမိူင်းယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ဢၢပ်ႈပၼ် ႁေႃၶမ်း ၶႄႇယဝ်ႉ။ ႁေႃၶမ်းၶႄႇ သိမ်းဢဝ်ၸုမ်ႈၶမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ၸုမ်ႈမႂ်ႇ လႅၵ်ႈပၼ်သေ ႁႂ်ႈ “ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း” ၶီႇသိုၵ်း ၸွမ်းသူင်ႇထိုင်ဝၢၼ်ႈထိုင်မိူင်း ႁႂ်ႈမႄးလီပၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉတူၵ်းလွၵ်း

သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ သင်ႇလၢတ်ႈၼၼ်ႉသေ ၸူဝ်းဢွၼ် ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်းမိူဝ်းၸူး ၶုၼ်ၶျႅၼ်ႇတူႇ။ ၶုၼ်ၶျႅၼ်ႇတူႇ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းထႅင်ႈသေ ပွၺ်ႇလူင်းမိူင်းမၢဝ်း။ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ ႁၢင်ႈသိုၵ်း ပႂ်ႉတိုၵ်းဝႆႉယူႇၼႆလႄႈ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း သူင်ႇၽွင်းၶဵဝ် မိူဝ်းပွင်ႇ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉဝႃႈ “ႁဝ်းမႃးတိုၵ်းသူ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ... ၸဝ်ႈဝူင်ႉ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈမႃးမႄးလီ ပၼ်သူပီႊႈၼွင်ႉလႄႈ... ႁဝ်းၸင်ႇမႃးၵူၺ်း...” ၼႆလႄႈ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉၵေႃႈ ထၢင်ႇတႄႉသေ ဢမ်ႇတိုၵ်း။ ယွမ်း ႁပ်ႉဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်လွင်ႈလီယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁူပ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း လၢတ်ႈသိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ လွင်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ပႃးဢဝ်ၶူဝ်းၶွင် မိူဝ်းထူပ်း ၸဝ်ႈဝူင်ႉမႃးသေ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ဝႃႈ “ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈတေလႆႈလီလႆႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ... ၵဝ်တေ ႁဵတ်းပၼ်... ဢဝ်မႃးၸၢင်ႉပႅတ်ႇပၢႆး... ၶမ်းပႅတ်ႇၸွၺ်ႉ... ငိုၼ်းပႅတ်ႇသိပ်းၸွၺ်ႉ...” ၼႆလႄႈ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉၵေႃႈ ႁႅၼ်းဢဝ် ၼင်ႇလၢတ်ႈၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇၸူးဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း ယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈထိုင်ၵႂႃႇ မီးၽႃႈၵင်ႈႁႄႉဝႆႉသေ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း ႁဵတ်းတင်ႇတိၼ်ပႄႉ ပၼ်သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉၼင်ႈ။ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ မႃးၽၢႆႇလင် ၽႃႈၵင်ႈယဝ်ႉ တဵၵ်းႁူဝ်မႃႇ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉသေ လၢတ်ႈဝႃႈ “တၢဝ်ႉၶၢင်မိူင်းဢိူဝ်ႉ... ႁႃးပီႊႈၼွင်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၽိတ်းသင်ၵၼ်... ႁဵတ်းသင် မႂ်းမႃးႁိမ် တီႈယူႇၵဝ်...” ၼႆယဝ်ႉ ဢီးတင်ႇသိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ လုတ်ႈတူၵ်းၵႂႃႇ။ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း ထွတ်ႇလၢပ်ႇၽၼ်းသႂ်ႇ။ ၶေႃးၶၢတ်ႇၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်လႄႈ သိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီႊ 1374 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

မိူင်းမၢဝ်း လႄႈ သႅၼ်ဝီ

ပီႊ 1374 ၼၼ်ႉ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ႁဵတ်းၶုၼ်မိူင်းမၢဝ်းၶိုၼ်း။ ၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီ “ၶမ်းတဵတ်ႇၾႃႉ” လႆႈၶၢဝ်ႇ ဢူႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၼွၼ်းၽႄးယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၵူဝ်လႆႈပဵၼ်ၽေးထႅင်ႈလႄႈ ၸူဝ်းဢဝ်ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်း မိူင်းၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ပၢႆႊဢွၵ်ႇသႅၼ်ဝီ ထိုင်ၵႂႃႇ မိူင်းယေႃယူႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း “ၶုၼ်ဢၢႆႈ” ၽၢၵ်ႇဝႆႉ တီႈထမူင် မိူင်းယေႃယဝ်ႉ သိုပ်ႇလွင်ႈၸွမ်းၶူင်းသေ ၵႂႃႇယူႇဝႆႉတီႈ “သူပ်းတဵင်း”ယဝ်ႉ။ သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉလႄႈ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း ၶီႇသိုၵ်းလမ်းတိုၵ်းထႅင်ႈ။ တိုၵ်းၵၼ် တီႈၵဵင်းတွင်း ႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉ ႁႅင်းႁႅင်း။ သိုၵ်းၶႄႇ ဢမ်ႇပေႉသိုၵ်းတႆး။ သိုၵ်းၶႄႇ ပၢႆႊၶိုၼ်ႈသႅၼ်ဝီ။ ၶမ်းတဵတ်ႇၾႃႉ လမ်းတိုၵ်းထႅင်ႈ။ တိုၵ်းၵၼ်ယူႇႁဵတ်းၼၼ် ၽႂ်ဢမ်ႇပေႉၽႂ်။ ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း တႅမ်ႈလိၵ်ႈယွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈဝူင်ႉၶႄႇ ထႅမ်ႁႅင်း သိုၵ်းထႅင်ႈ။

ၶမ်းတဵတ်ႇၾႃႉ ႁဵတ်းလိၵ်ႈဝႃႈ “ၵဝ်ၶႃႈလုၵ်ႈသိူဝ်ယဵပ်ႇၾႃႉ... ၶမ်းတဵတ်ႇၾႃႉ... တႅမ်ႈလိၵ်ႈမႃး ၶႃႈ... သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ႁဵတ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈပိူင်... ၵၼ်ႉၸၼ်လုၵ်ႈမေးပိူၼ်ႈလႄႈ... ၽွင်းမိူင်းမိူင်းမၢဝ်း... မိူဝ်းႁပ်ႉ ဢူႈၵဝ်ၶႃႈ... မိူဝ်းသင်ႇသွၼ်... မၼ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇထူပ်းသေ... ပၢႆႊဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႄႈ... ၵူၼ်းမိူင်း ပၢင်းဢဝ် ဢူႈၵဝ်ၶႃႈ... ၶိုၼ်ႈႁဵတ်းၶုၼ် မိူင်းမၢဝ်းၶႃႈယဝ်ႉ...

ႁႂ်ႈမႄးလီပၼ်လႄႈ... ၸဝ်ႈၶၢၼ်း ဝၢင်ႉသုင်ပိၼ်း မႃးၶိုင်ပွင်... မၼ်းသမ်ႉ မႃးယွၼ်းသူးလၢပ်ႈ လႄႈ... ဢူႈၵဝ်ၶႃႈပၼ်ၼင်ႇ... မၼ်းယွၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ... ဢမ်ႇၸူဝ်းၶိုၼ်ႈမိူဝ်းထူပ်းၸဝ်ႈ... ႁူမ်ႈ တင်းသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉသေ... ဝၢင်းၽႅၼ် ၶႃႈႁႅမ်ပႅတ်ႈဢူႈၵဝ်ၶႃႈ... မိူဝ်ႈလဵဝ်သမ်ႉ... ၶီႇသိုၵ်းလမ်းတိုၵ်း... ယႃႉလူႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းထႅင်ႈ... ၵိုင်ႇလီႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ... ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇပၼ်သေၵမ်း...” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁႂ်ႈထမူင် “ၸေႈၶႂၢင်”ၸူဝ်း ၶုၼ်ဢၢႆႈဢွၼ် ၵူၼ်း(50)ၵေႃႉ ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းႁႃ ႁေႃၶမ်းၶႄႇယူႇယဝ်ႉ။

ႁပ်ႉလႆႈလိၵ်ႈယဝ်ႉ ႁေႃၶမ်းၶႄႇ ထၢမ်လွင်ႈၼင်လိၼ် သႅၼ်ဝီလႄႈမိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ ႁဵတ်းလိၵ်ႈ “တင်ႈ ဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇ... မိူင်းမၢဝ်းလႄႈသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ... ဢဝ်ၼမ်ႉမၢဝ်း... ပဵၼ်လႅၼ် တတ်းၶႅၼ်ႈၵၼ်သေ... တေလီယူႇ... ၽၢႆႇႁွင်ႇၼမ်ႉမၢဝ်း... ႁႂ်ႈပဵၼ်လိၼ်မိူင်းမၢဝ်း... ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼမ်ႉမၢဝ်း... ႁႂ်ႈပဵၼ် လိၼ်မိူင်း သႅၼ်ဝီ... ဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၼႃႈ... ၽႂ်ယ

သိူဝ်ငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)

သိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွၼ်းၽႄး မိူဝ်ႈပီႊ 1405 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ လုၵ်ႈမၼ်း “သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)” ၶိုၼ်ႈပုတ်ႈပဵၼ် ၶုၼ်မိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ။ ပီႊ 1406 ၼၼ်ႉ ႁေႃၶမ်းၶႄႇ သိုပ်ႇၶိူဝ်းမိင်ႇ(Ming Dynasdy) ႁဵတ်းလိၵ်ႈႁွင်ႉ ႁႂ်ႈသိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) မိူဝ်းႁၼ်ၼႃႈႁၼ်တႃ ၵမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ။

သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) ဢမ်ႇမိူဝ်းသေမဝ်ႇၵႃး တွပ်ႇမိူဝ်းဝႃႈ “ၸူဝ်ႊပူႇၸူဝ်ႊမွၼ်ႇၵဝ်... သိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ ၼၼ်ႉ... ဢမ်ႇတွၼ်ႉၵႂႃႇ... ႁၼ်ၼႃႈႁၼ်တႃၽႂ်သေပွၵ်ႈ... ႁဝ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၶႃႈၽႂ်... ထိုင်ပၢၼ်ဢူႈၵဝ် ၵေႃႈ... သူမႃးယႃႉၵဝ်း မိူင်းႁဝ်းလူႉ... မႃးတႅပ်းၶေႃးၶိင်းၵဝ်ၶၢတ်ႇ... ငိုၼ်းၶမ်း ဢူႈၵဝ်ၶိင်းၵဝ်ၵေႃႈ... သူလႅၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ... ၵိုတ်း ၶူမ်းလၢပ်ႇၵဝ်ၼႆႉၵူၺ်း... ပေႃးၶႂ်ႈလႆႈၵေႃႈ... လူင်းမႃးဢဝ် ႁင်းၵူၺ်း လႃႈ...” ၼႆလႄႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၶုၼ်ၶႄႇ သေႃႇသိုၵ်းလူင်းတိုၵ်းမိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ။ သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)သွင်ပီႊႈၼွင်ႉ သေႃႇ သိုၵ်းတိုၵ်းၶိုၼ်းၵမ်းလဵဝ်။ ၶႄႇဢမ်ႇပေႉတႆးလႄႈ ႁူၼ်ပၢႆႊ။ သိုၵ်းတႆးလမ်းတိုၵ်း ၽႅဝ် မိူင်းလူင်။ သိုၵ်းၶႄႇ လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ်တေႉတေႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ပီႊ 1410 ၶႄႇသူင်ႇသိုၵ်း လူင်းတိုၵ်း မိူင်းမၢဝ်းထႅင်ႈ။ သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)၊ သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) ပႂ်ႉတိုၵ်းၶိုၼ်း။ သိုၵ်းၶႄႇဢမ်ႇပေႉသိုၵ်းတႆး။ သွင်ပီႊႈၼွင်ႉ ဢွၼ်သိုၵ်း လူၺ်းၶႄႇထိုင်ႁူဝ်ၶူင်း။ တိုၵ်းၽၼ်းၵၼ် လူႉယႂ်ႇ တၢႆၼမ်တႄႉတေႉၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၶႄႇ သေႃႇသိုၵ်းယႂ်ႇၼမ် ႁႂ်ႈၶုၼ်သိုၵ်းလူင် “ဝၢင်ႉၵျၢင်းသီး” ၶီႇသိုၵ်း လူင်းထႅမ်ထႅင်ႈၵေႃႈ ယင်းပႆႇပေႃး။ ယွၼ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉသႅၼ်ဝီ “ၶမ်းၵၢႆႇၾႃႉ” ထႅမ်ႁႅင်းထႅင်ႈ။

သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)လႄႈသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)ၵေႃႈ တႅမ်ႈလိၵ်ႈၸူး သႅၼ်ဝီဝႃႈ “မိူင်းႁဝ်းပီႊႈၼွင်ႉ... ၼင်ႇပၢၼ် ၶိင်းႁဝ်း သိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ... ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၽၢႆႇတႂ်ႈ... ထိုင်ဢႃႇဝ... ၽၢႆႇၼိူဝ်ထိုင်မိူင်းသႄလူင်... ၶုၼ်ၶႄႇယၢမ်း ၼႆႉ... ႁဵတ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ... ၶဝ်မႄးထုင်းမိူင်းႁဝ်းသေ... ၼပ်ႉတေႃႈႁဵတ်း... ၼပ်ႉတေႃႈဝႃႈမႃးၼႃႇ ၽႅဝ်လႄႈ... ၸင်ႇလႆႈတိုၵ်းၵၼ်ယဝ်ႉ... ၶႅၼ်းတေႃႈသႅၼ်ဝီလူင်း... ထႅမ်သိုၵ်း ၸွၺ်ႈပၼ်သေၵမ်း...” ၼႆလႄႈ ၶမ်းၵၢႆႇၾႃႉ ၶၢၼ်းတၢဝ်ႉသီႇပေႃႉ “ပၢၼ်ႇၽၢင်မိူင်း” လႄႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇၾႃႉ” ၶီႇသိုၵ်းၶိုၼ်ႈၸွၺ်ႈ သေတႃႉ ဢမ်ႇတၼ်းၶိုတ်း။ မိူဝ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)ၶဝ် သမ်ႉပေႃး ပၢႆႊဢွၵ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ မိူင်းမၢဝ်း ပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး လူႉလႅဝ်ၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉသေ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၵ်ႇပၢႆႊမူတ်း။ လႆႈႁၼ်သိုၵ်းၶႄႇ တဵမ်ဝႆႉ ယူႇၵူႈတီႈယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဝၢင်ႉၵျၢင်းသီး ႁပ်ႉထၢမ်ဝႃႈ “ႁႅၼ်းသိုၵ်းၶိုၼ်ႈမႃး ယႂ်ႇၼမ်တၢၼ်ႇၼႆႉ... တေမႃးႁဵတ်း သင်...” ၼႆလႄႈ ဝူၼ်ႉႁႂ်ႈတူၵ်းထုၵ်ႇသေ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ႁေႃၶမ်းၶႄႇ... ယွၼ်းသိုၵ်းၸွၺ်ႈလႄႈ... ႁၢင်ႈ သိုၵ်းမႃးတိုၵ်း သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)ၶႃပီႊႈၼွင်ႉယဝ်ႉ...” ၼႆလႄႈ ၶႄႇၸူမ်းသိူဝ်းၼႅၼ်ႇသေ ႁဵတ်းပၢင်ႁပ်ႉႁွင်း လဵင်ႉလူမူၼ်ႈၵျေႃႇၵၼ် တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ ႁပ်ႉတွၼ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ “ဝၢင်ႉၵျၢင်းသီး” ၸူဝ်းသွၵ်ႈသွင်ပီႊႈၼွင်ႉထႅင်ႈ။ ၽႅဝ်ၵွင်းၸၢင်ႉ၊ မိူင်းဝၼ်း၊ ၸၼ်းတႃး၊ မိူင်းလူင်၊ မေႃႇၽွင်း၊ မိူင်းမႅၼ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉၵိုတ်းလိုဝ်ႈ တီႈမိူင်းမႅၼ်း ႁပ်ႉလႆႈလိၵ်ႈႁေႃၶမ်းၶႄႇ ၸိသင်ႇဝႃႈ “ၸွမ်းသွၵ်ႈႁႃ... သွင်ပီႊႈၼွင်ႉႁႂ်ႈလႆႈ... ၽႅဝ်မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ... သွၵ်ႈႁႂ်ႈ ထူပ်း... ဢမ်ႇလႆႈတူဝ်လိပ်း... ႁႂ်ႈလႆႈ တူဝ်တၢႆ” ၼႆယဝ်ႉ။ လႆႈၶၢဝ်ႇသွင်ပီႊႈၼွင်ႉ မီးတီႈႁေႃၶမ်းဢႃႇဝ ၼႆလႄႈ ထွၼ်တပ်ႉ လူင်းၸူးဢႃႇဝ ၵမ်းလဵဝ်။

သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)ၶႃပီႊႈၼွင်ႉ ဢွၼ်လုမ်းလၢင်း ပၢႆႊဢွၵ်ႇမိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ ပႃးဢဝ်ၶူဝ်းႁၢင်ႈၶူဝ်းႁေႃ ပၢႆႊထိုင် ဝၢၼ်ႈမေႃႈ(ဗန်းမော်)။ “ၸဝ်ႈလူင်မင်းၶွင်ႇ” ပဵၼ်ၶုၼ်ဢႃႇဝဝႆႉ။ ၼၢင်းတိုဝ်းၸုမ်ႈမၼ်း “သျွိၼ်ႇမိၼွၵ်ႉ” ပဵၼ်ၼွင်ႉယိင်း သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ သွင်ပီႊႈၼွင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ် ၶူဝ်းႁၢင်ႈႁေႃမိူင်းမၢဝ်း သူင်ႇလူင်းၸွမ်းၼမ်ႉၵဵဝ်။ မိူဝ်းဝႆႉတီႈဢႃႇဝယဝ်ႉ ပၢႆႊၶိုၼ်ႈၸွမ်းၵဵဝ်သေ မိူဝ်းမူၵ်းဝႆႉ လွၺ်ႁူးၵွင်(ဟူးကောင်း)။ပၢႆႊ ယူႇတီႈလႂ်ၵေႃႈ ၶႄႇပွၺ်ႇၵူၼ်း ၸွမ်းသွၵ်ႈတဝ်ယူႇတႃႇသေႇလႄႈ ဢမ်ႇမီး တီႈပိုင်ႈဢမ်ႇလႆႈၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်လူင်းယွၼ်း တၢင်းၸွၺ်ႈထႅမ် တီႈဢႃႇဝ။ ၸဝ်ႈလူင်မင်းၶွင်ႇ ႁႂ်ႈၶႃပႅပ်ႉဝႆႉ ၼႂ်းဢႃႇဝၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပီႊ 1419 သိုၵ်းၶႄႇလႄႈသိုၵ်းသႅၼ်ဝီ ၽၢတ်ႇမိူင်းမႅၼ်း မိူဝ်းမိူင်းမၢဝ်း။ လူင်းထိုင် မိူင်းယဵၼ်၊ သီႇပေႃႉ၊ သုမ်ႇသၢႆႇ။ မိူဝ်းတင်ႈတပ်ႉဝႆႉ ၼိူဝ်လွၺ်ၸၢင်ႉ(ဆင်ခေါင်း)။ ပွၺ်ႇၵူၼ်းလူင်းလၢတ်ႈ ၶုၼ်ဢႃႇဝဝႃႈ “မိူဝ်ႈလဵဝ်... လႆႈၶၢဝ်ႇ... သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)... သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)... သွင်ပီႊႈၼွင်ႉ မူၵ်းဝႆႉတီႈဢႃႇဝ... သင်ဢဝ်သူင်ႇပၼ် ႁဝ်း... ၼင်လိၼ်ၽၢၵ်ႇ တႂ်ႈမိူင်းမၢဝ်း... ထိုင်ၼိူဝ်ၶူင်းတင်းသဵင်ႈ... တေဢၢပ်ႈပၼ်ဢႃႇဝ... သင်သိုပ်ႇဢဝ် သိူင်ႇမူၵ်းဝႆႉ... ဝၢၼ်ႈမိူင်းသူ... တၵ်းတေလိူတ်ႇႁွၼ်ႉ...” ၼႆယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈလူင်မင်းၶွင်ႇၶဝ် ၼႅတ်ႈၵုမ်ၵၼ်။ ၽွင်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “သင်ဝႃႈတေသိုပ်ႇမူၵ်းသိူင်ႇဝႆႉ... သွင်ပီႊႈ ၼွင်ႉၼႆႉယူႇၸိုင်... ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းတေလူႉ... သင်ဝႃႈ ဢဝ်ဢၢပ်ႈပၼ်တႄႉ... ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း... တၵ်းတေလႆႈလီလႆႈပဵၼ်... ယွၼ်ႉသွင်ပီႊႈၼွင်ႉၼႆႉၵူၺ်း... တေဢဝ် ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း... တုၵ်ႉယၢၵ်ႈ လိူတ်ႇလွၼ်ႉၸွမ်း ၼႆတႄႉ... ဢမ်ႇၵိုင်ႇထိူၵ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ... ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈ... ဢဝ်ဢၢပ်ႈပၼ်သေ တေလီယူႇ...”။

သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) လႆႈငိၼ်းသေ ဝူၼ်ႉဝႃႈ “ဢမ်ႇၵူဝ်တၢႆလႄႈ... ႁဵတ်းသိုၵ်းတိုၵ်းၶဝ်ယဝ်ႉ... ပဵၼ် ၵူၼ်း ၼိုင်ႈၸၢတ်ႈ... တၢႆၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵူၺ်း... ယူႇလၢႆလၢႆၵေႃႈ... ဢမ်ႇလွတ်ႈတၢႆၼင်ႇၵဝ်ႇ... ပၼ်ႁႂ်ႈၶႄႇတိ မိူဝ်းၵေႃႈ... ၵဝ်ဢမ်ႇလွတ်ႈတၢႆ... ၵဝ်ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ... ယွမ်းပၼ်ၽူႈၶဵၼ် ဢဝ်တၢႆလႆႈ ၼၼ်ႉ... သရေႇၵဝ်... သရေႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵဝ်... သရေႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵဝ်... ဢမ်ႇမီးသင်ယဝ်ႉ...

ၵူၼ်းဢၼ်သရေႇလူႉသေတၢႆၼၼ်ႉ... ႁိုင်ၼၢၼ်းပၢၵ်ႇပီႊ... ႁဵင်ပီႊယဝ်ႉၵေႃႈ... သရေႇတိုၵ်ႉတေ သိုပ်ႇလူႉဝႆႉထႅင်ႈယူႇ... မိူဝ်ႈဝႃႈ တၢႆၼင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ... ၽိူဝ်ႇတၢႆၼင်ႇသရေႇလူႉၼၼ်ႉ... တၢႆၼင်ႇ ၵူၼ်း မီးၵုင်ႇသရေႇၼၼ်ႉ... လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ...” ၼႆသေ ၵိၼ်ငူၼ်ႉသၢၼ် ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇ ႁင်းၵွၺ်း မိူဝ်ႈပီႊ 1420 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊၊

သိုၵ်းဢႃႇဝ ဢၢၼ်းတိၺွပ်း ဢၢပ်ႈပၼ်ၶႄႇလႄႈ လွမ်ႉဝႅတ်ႉၶဝ်ႈတူၺ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ် “သိူဝ် ငၢမ်ႇၾႃႉ” ၼွၼ်းၽႄးဝႆႉယူႇသေတႃႉ သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)တႄႉဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈလူင်မင်းၶွင်ႇ ဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) ဢၢပ်ႈပၼ်ၶေႇၵမ်းလဵဝ်။ ဝၢင်ႉၵျၢင်းသီး ႁႂ်ႈၽႃႇတွင်ႉၽႃႇဢူၵ်း ထူၵ်းသႆႈၶူတ်း၊ ၶူင်းၼႂ်းပႅတ်ႈ ယဝ်ႉ ယႅၼ်ႈၵိူဝ်ယၢင်ႈႁႅင်ႈသေ ဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းသၢၵ်ႈထိုင် ၶုၼ်ၶႄႇၶဝ် ၼႆယဝ်ႉ၊၊

မိူဝ်ႈၶိုၼ်ႈၽႅဝ်သႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၶမ်းလွတ်ႈ၊ ၶုၼ်ၶမ်းႁွတ်ႈလႄႈ ၵၢင်ႉသိုင်ႇၽွင်းမိူင်းသီပေႃႉၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၸွမ်းသူင်ႇသိုၵ်းၶေႇ။ လတ်းၵိုင်မ၊ မိူင်းသႅၼ် ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းယဝ်ႉ၊၊ ဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) မိူဝ်းသၢၵ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႃႈပဵၼ်တႃၸူး ၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၾႃႉၼႆသေ ႁေႃၶမ်းၶေႇၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈ ၽိုၼ် ၽႄး၊ ငိုၼ်းၶမ်း၊ ၸုမ်ႈၶမ်းလူင်လုၵ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၸုမ်ႈၶမ်းၵၢင်လုၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပီႊ 1421 ၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၶမ်းႁွတ်ႈ ၶဝ်ၽႅဝ်ၶိုၼ်း သႅၼ်ဝီယဝ်ႉ။

တင်ႈဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး “မိူင်းတူႈ”ၼႆၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းၵၢႆႇၾႃႉ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈမိူင်း မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ မိူင်းပၢင်” (Pang) ၼၼ်ႉ သႂ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈႁွင်ႉဝႃႈ “မူႇပၢင်သႅၼ်ဝီ” ၼႆမႃးယဝ်ႉ၊၊

သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ (သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)

သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) ႁၼ်ၸဝ်ႈပီႊႈမၼ်း သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) ၵိၼ်ငူၼ်ႉသေ ႁူႉလွင်ႈၸဝ်ႈမင်းၶွင်ႇ ႁၵ်းလင်ယဝ်ႉ လႄႈ သွၼ်ႇဝႃႈ “ၽိူဝ်ႇတေတၢႆလၢႆလၢႆ... တိုၵ်းသိုၵ်းတၢႆၼၼ်ႉ... လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ...” ၼႆယဝ်ႉ ဢွၵ်ႇပၢႆႊ။ မိူဝ်းဢွၼ်ၵူၼ်းမၼ်း တိုၵ်းၶႄႇထႅင်ႈ၊၊ ၶႄႇပွၺ်ႇ “ဝုၼ်ႇၶျီႇ” (ဝၢင်ၸီႉ)ၶီႇသိုၵ်းယႂ်ႇၼမ် လူင်းတိုၵ်း သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) ထႅင်ႈယဝ်ႉ၊၊

သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) ပၢႆႊၵႂႃႇၽၢၵ်ႇတူၵ်းၵဵဝ်သေ ၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းယၢင်း(မိုးညှင်း)ဝႆႉ။ ၶႄႇသွၵ်ႈႁႃမၼ်း ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇထူပ်း။ ႁႂ်ႈဢႃႉဝႃႉၸွၺ်ႈသွၵ်ႈႁႃထႅင်ႈ၊၊ မိူဝ်ႈသိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ) ဢႃႇဝၸွၺ်ႈၶႄႇၼၼ်ႉ ယႃႇဝႃႈ ၼင်လိၼ်မိူင်း ဢၼ်တူၵ်းလူင်းဝႆႉ ၶူဝ်းၽၢၵ်ႇဢွၼ်ႇၵူၺ်း ယင်းဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ဢႃႇဝႁူႉဝႃႈ ၶႄႇဢမ်ႇမီး ၵတိ လၢတ်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၼႆသေ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸွၺ်ႈၶႄႇယဝ်ႉ။

သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)လႄႈၶႄႇ တိုၵ်းၵၼ် ပီႊယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်၊၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇပၢႆႊ။ သိုၵ်းၶႄႇလမ်း လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶၢမ်ႈၵဵဝ်။ ပၢႆႊၵႂႃႇယူႇၸွမ်းသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ)။ သိုၵ်းၶႄႇ ဢမ်ႇပၼ် တႆးဢၼ်ပၢႆႊၵႂႃႇၽၢႆႇတူၵ်းၵဵဝ် ၶၢမ်ႈမိူဝ်း ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၵဵဝ်။ ၶႄႇဝၢင်းတပ်ႉဝႆႉ တီႈၽင်ႇဢွၵ်ႇၵဵဝ်ႁိုင်ပီႊၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇထွၺ်ႁၢင်ႇယၢၼ်ၽင်ႇၵဵဝ် ၼႆယဝ်ႉ။

တႆးၸိူဝ်းပၢႆႊၵႂႃႇ ၽၢႆႇတူၵ်းၵဵဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႊမိူဝ်းၶိုၼ်း ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင်ယဝ်ႉ။ ဢွၼ် ၵၼ်သိုပ်ႇပၢႆႊႁႃ တီႈယူႇမႂ်ႇ ၼႂ်းၼင်လိၼ် မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ၼင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉထႅင်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပၢႆႊၶိုၼ်ႈၽၢႆႇၼိူဝ်သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈသေ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းလိၼ်မိူင်းၵွင်၊ မိူင်းယၢင်း (ယၢမ်းလဵဝ်ပဵၼ်ၼႄႇၶၢင်)။ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ သွင်သူပ်း၊ ၶမ်းတီႈ(ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း)။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶဝ်ႈၽႅဝ်ၼႂ်း လိၼ်ၶျၢင်း။ ၵမ်းၽွင်ႈ ပၢႆႊၶိုၼ်ႈပူၼ်ႉထိုင် ဢႁူမ်ႇ(ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်တႂ်ႈၵြႃး)သေ ယူႇသဝ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႊၼၼ်ႉ လႅတ်ႇမႆႈ၊ ႁိူဝ်ႉမွၺ်ႈၼႅၼ်ႇၼႆသေ ပႆၵၢင်ၶိုၼ်း၊ လိုဝ်ႈၵၢင်ဝၼ်း။ တႆႈၵၢၼ်ႈ ၶႄႈ ပိူင်းတၢင်း လတ်းႁူၺ်ႈထိူၼ်ႇလွၺ်သေပၢႆႊ။ ယူႇၼိူဝ်လွၺ်သုင် မုင်ႈႁၼ်ၾႆးတႆးတႆႈပၢႆႊၼၼ်ႉ လႅင်းလၢမ်း ၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ပေႃးတၢၼ်ႇၾႆးမႆႈပႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸူဝ်ႊသိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) တိုၵ်ႉမီးသၢႆၸႂ်ယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်းပၼ်ၶေႇလႃးလႃး။ တိုၵ်းတေႃႇ ထိုင် ၼွၼ်းၽႄးၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ ပီႊ 1440 ယူႇယဝ်ႉ။ ထိုင်ပၢၼ်လုၵ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ တူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းသိုၵ်း တင်းၶႄႇ သေ သိုၵ်းၸင်ႇယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

သၢႆသိုပ်ႇႁေႃသႅင်မိူင်းမၢဝ်း ဢၼ်သိူဝ်ၶၼ်ႇၾႃႉ ပူၵ်းတင်ႈ ႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမၢၵ်ႈမႃးၼၼ်ႉ လႆႈ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆႁဵဝ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်သိူဝ်ႇငၢမ်ႇၾႃႉ(သိူဝ်ငမ်းၾႃႉ)၊ သိူဝ်ၶီႇၾႃႉ(သိူဝ်ၵီႊၾႃႉ) ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလိုၼ်းမႃး ၼင်လိၼ်မိူင်းမၢဝ်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၼမ်ႉမၢဝ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ လႆႈၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇ တႂ်ႈၶေႇ။ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼမ်ႉမၢဝ်းသမ်ႉ သိုပ်ႇမီး ၸဝ်ႈၾႃႉ ယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇပဵၼ်မိူင်းလူင်ဢွၼ်ႁူဝ် ၼင်ႇပၢၼ်သိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉယဝ်ႉ။

လိုၼ်းသေ ပၢၼ်မိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ တေႃႇထိုင် 1752 ၼၼ်ႉ “သႅၼ်ဝီ” ပဵၼ်မႃး မိူင်းဢွၼ်ႁူဝ် မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ တႆးတင်းသဵင်ႈလႄႈ ႁွင်ႉဝႃႈ “ပၢၼ်သႅၼ်ဝီ” ယူႇယဝ်ႉ။ မိူင်းတႆး ပဵၼ် မိူင်းၸဝ်ႈၾႃႉ တင်းလၢႆသေတႃႉ မီးငဝ်ႈမိူင်း ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆႉတႃႇသေႇယူႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။