လွင်ႈ ရတ်ႈသျႃး ၶဝ်ႈတိုၵ်း ယူႇၶရဵၼ်း (ပီ 2022)

ပီ 2022 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 24 ၼၼ်ႉ မိူင်းရတ်ႈသျႃး လႆႈတႄႇပူၼ်ႉပႅၼ် ၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် မိူင်းယူႇၶရဵၼ်းယဝ်ႉ။ ပၢင်သိုၵ်း ရတ်ႈသျႃး-ယူႇၶရဵၼ်း ဢၼ်တႄႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီ 2014 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 20 ဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁွတ်ႈထိုင်မႃး သၢႆငၢႆးဢၼ်သုင်သုတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းရတ်ႈသျႃး ဝလႃႇတီႇမီႇယႃႇ ပူႇတိၼ်ႇဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်တေႁႂ်ႈ မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း ၶဝ်ႈၸူးတီႈၼႂ်း ၸုမ်းၼေႇထူဝ်း ၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းရတ်ႈသျႃးၼႆသေ ၸင်ႇလႆႈတုၵ်းယွၼ်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၸုမ်းၼႄႇထူဝ်း ယႃႇႁႂ်ႈပၼ် ယူႇၶရဵꧣ်းၶဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းမၼ်း လႆႈထုၵ်ႇပၢၵ်ႈပႅတ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ပီ 2021 သေ တပ်ႉရတ်ႈသျႃးၼႆႉ လႆႈၶျႃးပၢင်တပ်ႉဝႆႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်ယူႇၶရဵၼ်း လႄႈ တီႈ ထုင်ႉၶရၢႆးမီးယႃး ဝႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇပူၼ်ႉပႅၼ်ယူႇၶရဵၼ်းမွၵ်ႈလၢႆဝၼ်းၼၼ်ႉ မိူင်းရတ်ႈသျႃးၼႆႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် တီႈဢၼ် ၽူႈၸႅၵ်ႇဢွၵ်ႇယူႇၶရဵၼ်းၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် တွၼ်းၺႅတ်ႉၶ် (Donetsk) လႄႈ လုႁၢၼ်ႉၶ် (Luhansk) ဢၼ်မီးတီႈ တွၼ်းပတ်ႉသ် (Donbas) ၼၼ်ႉ ပဵၼ် မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ထိုင် ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 21 ဝၼ်းမႃး တပ်ႉရတ်ႈသျႃးၼႆႉ လႆႈၶဝ်ႈၸူးတီႈ ထုင်ႉတွၼ်းပၢတ်ႉသ်သေ ၶွင်ႇၸီႇၾႅတ်ႇတရႄႇ ဢၼ်ပဵၼ် သၽႃးတႂ်ႈရတ်ႈသျႃး ၼႆႉ လႆႈပၼ်သုၼ်ႇပူႇထိၼ်ႇ တႃႇၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း တီႈၼွၵ်းမိူင်းယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈ ရတ်ႈသျႃး ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶွပ်ႇလႅၼ်လိၼ် ယူႇၶရဵၼ်း ပီ 2022
ပွတ်းတွၼ်ႈႁင်း ပၢင်သိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး - ယူႇၶရဵၼ်း
ဝၼ်းထိ 24 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2022 (2022-02-24) – တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် ဢွင်ႈတီႈ မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း သၢႆငၢႆ တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇ တပ်ႉရတ်ႉသျႃးၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းရတ်ႈသျႃး၊ မိူင်းပႄႇလႃႇရုတ်ႈ လႄႈ ၼႃႈလိၼ် ၶရၢႆးမီးယႃး သေၵေႃႈ တႄႇဢဝ်ၸူး ၼႂ်းမိူင်းယူႇၶရဵၼ်း ၽၢႆႇရတ်ႈသျႃးဢဝ် မၢၵ်ႇၼူၽႆးသေ ပိုတ်ႇယိုုဝ်းၸူး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဢီးယၵ်ႉ ၶွင် မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း လႄႈ ဝဵင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈယူႇၶရဵꧣ်း ဝလေႃႇတီႇမႃႇယႃႇၸလိၼ်းၸၵီး ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇသၢႆၶၢႆၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်း တပ်ႉရတ်ႉသျႃးၶဝ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဝဵင်းၵီးယၵ်ႉ
မိူင်းၸိူဝ်းတေႃႇသူႈသိုၵ်း
ရတ်ႈသျႃး မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ တွၼ်းၺႅၵ်ႉ မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈလုႁၢၼ်ႉသ် ၽူႈၵမ်ႉၸွႆႈ: ပႄႇလႃႇရုတ်ႈ (ထဵင်ဝႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်)	ယူႇၶရဵၼ်း ၽူႈၵမ်ႉၸွႆႈၶိူင်ႈယိပ်း: ၶႅၼ်ႇၼေႇတႃႇ ၶျႅၵ်ႈ ဢႄႇသတူဝ်းၼီးယႃး လၢတ်ႈဝီႇယႃႇ လီႉတူႇဝေးၼီးယႃး ၼႄႇတႃႇလႅၼ်ႇ ပူဝ်ႇလႅၼ်ႇ တိူဝ်ႇၵီႇ ၵရဵၵ်ႉပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၽူႈၵမ်ႉၸွႆႈ တၢင်ႇၸိူဝ်း: ၵျႃႇမၼီႇ ဢီႇတႃႇလီႇ သလူဝ်ႇဝႃးၵီးယႃး သုၺ်ႇတိၼ်ႇ EU Belarusian opposition
ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်
ဝလႃႇၻီႇမီႇယႃႇ ပူႇတိၼ်ႇ Mikhail Mishustin Sergey Shoygu Sergey Lavrov Valery Gerasimov Denis Pushilin Vladimir Pashkov Leonid Pasechnik Sergey Kozlov	ဝလေႃႇတီႇမႃႇယႃႇ ၸလိၼ်းၸၵီး Denys Shmyhal Oleksii Reznikov Dmytro Kuleba Oleksiy Danilov Valerii Zaluzhnyi Serhiy Shaptala Ruslan Khomchak
ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်း
Russia: ~၁၇၅,၀၀၀–၁၉၀,၀၀၀ (တီႈလႅၼ်လိၼ် ယူႇၶရဵၼ်း) တွၼ်းၺႅတ်ႉၶ်: ၂၀,၀၀၀> လုႁၢၼ်ႉၶ်: ၁၄,၀၀၀	Ukraine: ၂၀၉,၀၀၀ (Armed Forces) ၁၀၂,၀၀၀ (Paramilitary) ၉၀၀,၀၀၀ (Reserves)