လွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇတႆး
လၢႆးၸႂ်ႉ လွင်ႈၼပ်ႉၵိုၵ်း
မႄးထတ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၶူဝ်းၶွင်သင်သိင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈၶဝ်ႈပႃးဝႆႉယူႇ တင်းၼမ်။ ၸွမ်းၼင်ႇ ဝေႃးႁႃႇရ ၶေႃႈၵႂၢမ်းလွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ဢၼ်ၵိုၵ်းၶူဝ်းၶွင်ၼၼ်ႉ ၽိင်ႈၵႂၢမ်းတႆး မီးဝႆႉၶေႃၶေႃလႄႈ ပဵၼ်လွင်ႈ လီၶဝ်ႈၸႂ် လီမၢႆတွင်းဝႆႉယူႇ။ သင်ဝႃႈ မေႃၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၸိုင် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉတွၼ်း မီးလွၼ်ႉမွၼ်းလိူဝ်မႃးယူႇ။
လုၵ်ႈ
မႄးထတ်းဝၢၼ်ႈ၊ မိူင်း၊ ၵၢတ်ႇ၊ လွႆ၊ လိူၼ်၊ လၢဝ်၊ ပႃႇႁဵဝ်ႈ၊ တင်ႇ၊ ၽိူၼ်၊ မၢၵ်ႇတၵႃႉမၢၵ်ႇ၊ ၶႆႇတၵႃႉၶႆႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
- ဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈလုၵ်ႈ၊ မိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ၊ ၶႆႇသွင်လုၵ်ႈ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶိူင်ႈၶူဝ်း ပၢၵ်ႇၵႂၢင်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ် ၶူဝ်းၶွင် သႂ်ႇၼႂ်းမၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ သႃႉ၊ ၵူၺ်၊ သွင်း၊ ပဵတ်ႇ၊ ၵွၵ်း၊ မေႃႈ၊ ငွႆး၊ ထူင်၊ သပိတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လၢႆးၼပ်ႉမၼ်း လႆႈၼပ်ႉဝႃႈ လုၵ်ႈၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- သႃႉၼိုင်ႈလုၵ်ႈ၊ ၵူၺ်ၼိုင်ႈလုၵ်ႈ၊ ၵွၵ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ၊ မေႃႈၼိုင်ႈလုၵ်ႈ။
လမ်း
မႄးထတ်းလွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၶိူင်ႈၶီႇတင်းလူင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵႃး၊ ႁိူဝ်း၊ လေႃႉ၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ၊ လေႃႉမႃႉ၊ လေႃႉရထႃး ႁိူဝ်းမိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
- ၵႃးၼိုင်ႈလမ်း၊ ႁိူဝ်းသၢမ်လမ်း။
ႁူၺ်ႇ
မႄးထတ်းႁူၺ်ႇၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ မၢၵ်ႇတင်းလူင်၊ ၶႆႇတင်းလူင်သေ ငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
- မၢၵ်ႇၵႃႇ သွင်ႁူၺ်ႇ၊ မၢၵ်ႇလေႃႉသွင်ႁူၺ်ႇ။
မႂ်
မႄးထတ်းမႂ်ၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ဝၢၼ်ႇ၊ ၵုပ်း၊ တူၺ်၊ ၽၵ်းတူ၊ ႁူ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ၶႅပ်းပဵၼ်မႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
- ဝၢၼ်ႇသီႇမႂ်ႇ၊ ၵုပ်းမႂ်ၼိုင်ႈ၊ ၽၵ်းတူသွင်မႂ်။
တူဝ်
မႄးထတ်းတူဝ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ တူဝ်သတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း
- ၵႆႇသၢမ်တူဝ်၊ ငူးသီႇတူဝ်၊ သိူဝ်ႁႃႈတူဝ်။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တီႈတူဝ်လိၵ်ႈၵေႃႈ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇယူႇ။
- လိၵ်ႈၼိုင်ႈတူဝ်
ႁူဝ်
မႄးထတ်း
ႁူဝ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ႁူဝ်ၼႂ်းလိၼ်တင်းလူင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ မၼ်းလႅင်၊ မၼ်းတွင်ၸိင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- မၼ်းလႅင်သွင်ႁူဝ်၊ မၼ်းႁိင်ႇၼိုင်ႈႁူဝ်၊ မၼ်းတွင်ၸိင် သၢမ်ႁူဝ်။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ တြႃး၊ မူႇလိၵ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလွင်ႈတၢင်း သေဢၼ်ဢၼ် ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉႁူဝ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- တြႃးသွင်ႁူဝ်၊ မူႇလိၵ်ႈသိပ်းႁူဝ်။
ၶွၼ်
မႄးထတ်းၶွၼ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း လွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ဢၼ်မီးသွင်ဢၼ် သွင်ဢၼ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ တိၼ်၊ မိုဝ်း၊ တႃ၊ ၶႃ၊ ၶႅၼ်၊ ၶႅပ်းတိၼ်ၽၢႆႇၼိုင်ႈ၊ ႁူ၊ ႁူပဵတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- တိၼ်သွင်ၶွၼ်၊ ၶႅၼ်ၼိုင်ႈၶွၼ်၊ တႃသွင်ၶွၼ်။
ၼိဝ်ႉ
မႄးထတ်းၼိဝ်ႉၼႆႉတႄႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၼိဝ်ႉတိၼ် ၼိဝ်ႉမိုဝ်းၵူၺ်း။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ၼိဝ်ႉမိုဝ်း မီးသိပ်းၼိဝ်ႉ။
လႅမ်ႈ
မႄးထတ်းလႅမ်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း လွင်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်လူၼ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ မႆႉ၊ ၶွၼ်ႉ၊ ၵမ်တႅမ်ႈ၊ သဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- မႆႉသၢမ်လႅမ်ႈ၊ ၵမ်ၸိုၼ်းသွင်လႅမ်ႈ၊ သဝ်သိပ်းလႅမ်ႈ။
တဝ်ႈ
မႄးထတ်းတဝ်ႈၼႆႉတႄႉ လႆႈႁၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ တိင်ႇ (တိင်ႇတဝ်ႈ) ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- လဝ်ႈသွင်တဝ်ႈ။ ၼမ်ႉမၼ်းသီႇတဝ်ႈ။
ၵူႈ
မႄးထတ်း
ၵူႈၼႆႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇတီႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ပဵၼ်ၵူပ်ႉ ဢၼ်မီးသွင်ဢၼ်ၶၢင်းၵၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶႅပ်းတိၼ်၊ ထူႇ၊ မၢဝ်ႇသၢဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ၶႅပ်းတိၼ်ၼိုင်ႈၵူႈ။ ထူႇသၢမ်ၵူႈ။
မၢင်
မႄးထတ်းမၢင်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၽိုၼ်မၢင်မၢင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸေႈ၊ ငိုၼ်းၸေႈ၊ ၵၢပ်ႇၼႃ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ၸေႈသိပ်းမၢင်။ ငိုၼ်းၸေႈသၢမ်မၢင်။ ၸေႈသႃ သၢဝ်းမၢင်။
ၶႅပ်း
မႄးထတ်းၶႅပ်းၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၽႅပ်ႉတင်းသဵင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ပႅၼ်ႈ၊ ပႅၼ်ႈလမ်၊ ၽၢႆႉၸေႈ၊ လဵၵ်းမုင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ပႅၼ်ႈသၢမ်ၶႅပ်း။ ၽၢႆႉသၢမ်ၶႅပ်း။ ၽႃႇၶႅပ်းတိၼ် ၼိုင်ႈၶႅပ်း။
ၽိုၼ်
မႄးထတ်းၽိုၼ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၶူဝ်းၼုင်ႈၶူဝ်းမႆ ၶူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢၼ်သိူဝ်ႇ ဢၼ်ဝဵၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ သိူဝ်ႈၶူဝ်း၊ သၢတ်ႇ၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇ၊ ၵူၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- သိူဝ်ႈသွင်ၽိုၼ်၊ ၵူၼ်ၼိုင်ႈၽိုၼ်၊ သၢတ်သၢမ်ၽိုၼ်။
မၢၵ်ႈ
မႄးထတ်းမၢၵ်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၶိူင်ႈယိပ်းၽၢႆ ဢၼ်မီးၵၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၽႃႉ၊ မိတ်ႈ၊ လႅဝ်း၊ ႁွၵ်ႇ၊ သဵမ်၊၊ၸေႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း -
- လႅဝ်းသွင်မၢၵ်ႈ၊ မိတ်ႈၼိုင်ႈမၢၵ်ႈ၊ သဵမ်သၢမ်မၢၵ်ႈ။
မဵတ်ႉ
မႄးထတ်းမဵတ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ ၵႃႈပဵၼ်သၢၼ် ၵႃႈပဵၼ်ၸိူဝ်ႉ ၵႃႈပဵၼ်ႁူၺ်ႇဢွၼ်ႇဢိတ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ သၢၼ်ထူဝ်ႇလိၼ်၊ သၢၼ်ငႃး၊ ၸိူဝ်ႉမၢၵ်ႇၵႅင်း၊ လဵၼ်ငိုၼ်းယွႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ထူဝ်ႇလိၼ် သီႇမဵတ်ႉ။ ငႃးၼိုင်ႈမဵတ်ႉ။ ၸိူဝ်ႉမၢၵ်ႇၵႅင်း သိပ်းမဵတ်ႉ။ ငိုၼ်းယွႆႈသီႇမဵတ်ႉ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁူၺ်ႇဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉၼွႆႉလႂ် တုမ်ႇၼမ်ႉလဵၵ်ႉၼွႆႉလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မဵတ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း -
- သၢႆးၽွင် သွင်မဵတ်ႉ။ ၼမ်ႉသွင်မဵတ်ႉ။
လင်
မႄးထတ်းလင်ၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူဝ်ႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ဢၼ်မီးမုင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁိူၼ်း၊ ၵျွင်း၊ သုမ်ႉ၊ ထဵင်၊ ၶူဝ်၊ ႁိူဝ်းမီးမုင်း၊ လေႃႉမီးမုင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း-
- ႁိူၼ်းသိပ်းလင်။ ၵျွင်းၼိုင်ႈလင်။ ၶူဝ်သွင်လင်။ လေႃႉလင်ၼိုင်ႈ။