လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ၸၢတ်ႈၸၢဝ်း ဢၼ်မေႃပၼ်တၢင်းလူႉသုမ်း

ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ႁဵတ်းၸွမ်း လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄၸၢဝ်းၸၢတ်ႈသေ မီးပိုၼ်းႁၢႆႉၸႃႉမႃးၸဵမ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၸၢတ်ႈၶိူဝ်းသၵျလႄႈ ၵေႃးလိယၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၶိူဝ်းၶတ်ႉတိယ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢတ်ႈသုင်ၼႆသေ ဢမ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၶူၼ်းလေႃးၽႂ်၊ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းပသေႇၼတီႇၵေႃးသလၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၶတ်ႉတိယ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢတ်ႈတႅမ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သၵျလႄႈ တိူင်းၵေႃးလိယၼႆႉ ၵွႆးပဵၼ်ၸႄႈမိူင်း ဢၼ်လဵၵ်ႉၼွႆႉၵွႆး။ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းလိၼ် ၶုၼ်လူင်ပသေႇၼတီႇပိူင်ႇၵွႆးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶုပ်ႉဝႆႈၵၼ်တေႃးၶုၼ်လူင်ၵေႃးသလယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵဝ်ၵိူတ်ႇမႃးတီႈၶိူဝ်းဢၼ်မျၢတ်ႈလိူဝ်ၶုၼ်လူင်ၵေႃးသလ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မၼ်းၵိူတ်ႇမႃးတီႈၶိူဝ်းၸၢတ်ႈတႅမ်ႇလိူဝ်သၵျလႄႈ ၵေႃးလိယၶဝ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ သင်ဝႃႈ ဢဝ်ၸဝ်ႈၼၢင်းၼႂ်းၶိူဝ်းသၵျသေၵေႃႉၵေႃႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ်ၼႆၸိုင် သင်ဝႃႈၵိူတ်ႇမႃးလုၵ်ႈၸၢႆးၼႆ တေပဵၼ်ၶိူဝ်းၶတ်ႉတိယ ဢၼ်ၸၢတ်ႈသုင်မျၢတ်ႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ် ၸင်ႇတေလွတ်ႈတၢင်းလႆႈပဵၼ်ၸၢတ်ႈတဵမ်သေ တေပဵၼ်ၶိူဝ်းၸၢတ်ႈသုင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ တေမူၼ်ႈသိူဝ်းႁပ်ႉတုင်းဢဝ်သွမ်းတီႈၶိူဝ်းသၵျၶဝ်ယူႇ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလ ယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၸင်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်းႁႂ်ႈပၼ်မႃးၸဝ်ႈၼၢင်းၶိူဝ်းသၵျၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တေႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ်ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶိူဝ်းသၵျၶဝ် မႆႈၸႂ်ၵႂင်ၸႂ်တႄႉတႄႉ။ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းသင်သေ တိပ်ႇၸႂ်ဝႆႉယူႇႁဵတ်းၼၼ်။ လိူင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉဝႆႉ။ ၽၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တေတွပ်ႇထဵင်ၶိုၼ်းၶုၼ်ဢမ်ပိူင်ႇၼမ်ႉငမ်းလိၼ်ၶဝ်ၼႆၵေႃႈ ပႆႇပဵၼ်၊ ၽၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ တေဢဝ်ၸဝ်ႈၼၢင်းၶိူဝ်းသၵျႁဝ်းသၢၵ်ႈႁၢႆးပၼ် ၶုၼ်ၶတ်ႉတိယၸၢတ်ႈတႅမ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။

ယၢမ်းၼၼ် ၶဝ်ၸင်ႇလႇႈၶေႃႈၺၢၼ်ႇတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ၼိုင်ႈတီႈၶုၼ်မႁႃႇၼၢမ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉၸၢႆးၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသုတ်ႉထေႃးတၼ။ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်း ဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းၶုၼ်မႁႃႇၼၢမ်ႇလႄႈ ၶႃႈၸိူင်ႉၼၢင်းၼႂ်းႁေႃၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ႁၢင်ႈလီၾၢင်လီ မႁႃႇၼၢမ်ႇတေဢဝ်ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉ ဝႃႈပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းၼႆသေ သၢၵ်ႈႁၢႆးပၼ်ၶုၼ်လူင်၊ မိူဝ်ႈလၶဵဝ်ၽွင်းဢၼ်ၶုၼ်လူင်ပွႆႇမႃး (လုၵ်ႉတီႈသႃႇဝတ်ႉထိသေမႃး)ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶဝ်တေယုမ်ႇ ၸဝ်ႈမႁႃႇၼၢမ်ႇ ၸင်ႇၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းၽိူၼ်လဵဝ်ၵၼ် တင်းဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယၼႄၶဝ်၊ ယၢမ်းၼၼ် ၶဝ်ၵေႃႈယုမ်ႇၵႂႃႇသေ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈၼၢင်းဢွၼ်ႇ မိူဝ်းသၢၵ်ႈႁၢႆးပၼ်ၶုၼ်လူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၶုၼ်လူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်ၼၢင်းဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈဝႃႇသꧤၶတ်ႉတိယသေ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉမႃးလုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ ဝိတတူႇပ ဢၼ်မီးႁၢင်ႈၾၢင်သီၼမ်ႉၶမ်းဝႆႉ။ ၶုၼ်လူင်ၸႂ်ႉႁႂ်းၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၵႅမ်မိူင်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ ဝိတတူႇပ ယႂ်ႇမူႈမၢးယဝ်ႉ သမ်ႉဢွၵ်ႇၸႂ်ၶႂ်ႈမိူဝ်းလႄႇ မိူင်းမႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵပ်ႉပိလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸဝ်ႈမႄႈလမ်ၵူဝ်ငိူၼ်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇပွႆႇမိူဝ်း။ ၵမ်းလိုၼ်း ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉတီႈမႄႈသေ မိူဝ်းမိူင်းၵပ်ႉပိလဝၢတ်ႈ၊ ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ်ၵေႃႈ ၸင်ႇသင်ႇသၵျၶဝ် ႁႂ်ႈၾၢင်ႉလွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ လၢတ်ႈၸႃယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ဝိတတူႇပၽႅဝ်မိူဝ်းမိူင်းၵပ်ႉပိလဝၢတ်ႈၵေႃႈ ႁပ်ႉႁူမ်ၸူမ်းတွၼ်ႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။ ဝိတတူႇပၵေႃႈ ၸူမ်းသိူဝ်းသေ ၶိုၼ်းမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈၽႅဝ်ပွတ်းတၢင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းလိုမ်းဝႆႉ လႅဝ်မၼ်းတီႈၶွင်ႉၼွၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇၸႂ်ႉၵူၼ်းမၼ်းမိူဝ်းဢဝ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇၽႅဝ်တီႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမၼ်းလႆႈႁၼ် ပိူၼ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉၼူမ်းသေ သုၵ်ႈလၢင်ႉၶွင်ႉၼွၼ်းၼၼ်ႉယူႇလႄႈ တူၵ်းၸႂ်ၵႂႃႇ။ ၶႃႈၸႂ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇဝႃႈတီႈၵူၼ်းမၼ်း တီႈၼႆႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈလုၵ်ႈၸၢႆးၶိူဝ်းၶႃႈၸႂ်ႉမႃးၼွၼ်းၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇမူတ်းသႂ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸၢင်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ် ၸင်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ သႃႇသၽၶတ်ႉတိယၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၶႃႈၸႂ်ႉၵွႆး ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးၸဝ်ႈၸၢႆးဝိတတူႇပ လႆႈႁူႉငိၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်တေႃးသသေ ပေႃးၵဝ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်မႃး တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ၵဝ်တေဢဝ်လိူတ်ႈသေ ၶိုၼ်းသုၵ်ႈလၢင်ႉပႅတ်ႈၵႂႃႈ ၶၢၼ်ပၢဝ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၶုၼ်လူင်ၵေႃးသလၵေႃႈ ပူတ်းပႅတ်ႈၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ် ဝႃႇသၽၶတ်ႉတိယ၊ ပူတ်းပႅတ်ႈဝိတတူႇပ ၸၼ်ႉတႃႇၶုၼ်ၵႅမ်မိူင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်းယူႇၼင်ႇၶႃႈၸႂ်ႉၼၼ်ႉၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။

ပေႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လႆႈႁူႉငိၼ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇသင်ႇသွၼ်လၢတ်ႈၼႄ ၶုၼ်လူင်ၵေႃးသလသေ ၶုၼ်လူင်ၵေႃႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းပၼ် ၸၼ်ႉတႃႇၶုၼ်ၶႃမႄႈလုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁိုင်သင် ၶုၼ်လူင်ၶဝ်ႈၸၢမ်ႇသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇလႄႈ ဝိတတူႇပ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်သေ ၼင်ႇဢၼ်မၼ်းလႆႈၶၢၼ်ပၢဝ်ႇမႃးဝႆႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇပႃးဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း ၶိုၼ်ႈသိုၵ်းၸူး မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈလိူတ်ႈလႆႈလႆၼွင်းလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇၼင်ႈယူႇတႂ်ႈမႆႉႁႅင်ႈလူင် ဢၼ်မီးႁိမ်းမိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးလႆႈႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇသဝ်းဝႆႉၼႂ်းလိၼ်သၵျၶဝ်ၼႆၵေႃႈ ဝိတတူႇပၼႆႉၸင်ႇထွၼ်ဢဝ်သိုၵ်းမၼ်းမိူဝ်းသႃႇဝတ်ႉထိၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ႁၢင်ႈသိုၵ်းမႃးသွင်ပွၵ်ႈသၢမ်ၽဝ်ႇၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇၵူႈၵမ်းလႄႈ ယွၼ်ႉၼပ်ႉယမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃးၵူႈၵမ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလိုၼ်းမႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁူႉဝႃႈ ဢမ်ႇဝႄႈပၢႆႈလွတ်ႈလႆႈလွင်ႈဝူတ်ႈၵဝ်ႇသၵျၶဝ်ယဝ်ႉ ၼႆသေ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးယူႇသဝ်းတီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝိတတူႇပၵေႃႈ ပူင်ဝႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈဢဝ်တၢႆပူႇၶဝ်မႁႃႇၼၢမ်ႇလႄႈ ပီႈၼွင်ႉမၼ်း၊ ၵမ်းလိုၼ်း ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ်မႁႃႇၼၢမ်ႇလႄႈ ပီႈၼွင်ႉမၼ်းမႃး မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽႅဝ်ပွတ်းတၢင်း ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ယင်ႉလိုဝ်ႈသေ ဝိတတူႇပ ၸင်ႇၽိတ်ႈမွၵ်ႇမႁႃႇၼၢမ်ႇမႃးၵိၼ်ၶဝ်ႈၸွမ်းမၼ်းၼႆ။ မႁႃႇၼၢမ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ လူင်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃးၵိၼ်ၼႆသေ ဢမ်ႇဝၢႆႇပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း။

မၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ႁူမ်ႈ လုၵ်ႈၶႃႈၸႂ်ႉႁိုဝ် (ဢမ်ႇၼၼ်) ပေႃးၽႅဝ်သႃႇဝတ်ႉထိ တေလႆႈလီဢၢႆသေ လွမ်ဝူၼ်ႉၵူဝ်ဝႆႉႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉယဝ်ႉ။ ဝိတတူႇပ သွၵ်ႁႃႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇလႆႈႁၼ်တူဝ်တၢႆမၼ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မႁႃႇၼၢမ်ႇလုၺ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉသေ မႅပ်းပႅပ်ႉယူႇၸွမ်းႁၢတ်ႇသၢႆးမႄႈၼမ်ႉဢၸီႇရဝတီႇၼၼ်ႉ ၼမ်ႉလူင်ၼွင်းမႃးထွင်းဢဝ်ၶဝ်ၵႂႃႇသေ လႆႈတၢႆပႅတ်ႈတင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းမႁႃႇၼၢမ်ႇၶဝ်ၵွႆးလွတ်ႈၵႂႃႇ။

ဝေႇတိသတေႇဝီႇၼႆႉ လုၵ်ႈတီႈငိူၼ်ႈၶိူဝ်းမႁႃႇၼၢမ်ႇၼၼ်ႉမႃးသေ မႃးပဵၼ်ၼၢင်းၶၢင်းႁူဝ်ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တႃႇၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢႃႇသေႃးၵယူႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇသေႃးၵၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇၸွမ်းၵႂႃႇပႃႇတလိပုတ်ႉသေ ၵိုတ်းသဝ်းဝႆႉတီႈဝေႇတိသၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ဢဝ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢႃႇသေႃးၵသေ ၸင်ႇႁဵတ်းလူႇၵွင်းမူးသၢၼ်ႇၶျီႇလႄႈ ၵွင်းမူးတင်းၼမ်တင်းလၢႆယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႑႐႔၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)