လွင်ႈပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉ (ယၸတိ) ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ
မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ပိမ်ႇပိသႃႇရၼၼ်ႉ ပရမ်ႇမၼပုၼ်ႇၼႃးၶဝ်ၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉႁဵတ်းပၢင်ပွႆးပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉ (ယꩡတိ)ယူႇယဝ်ႉ။ တီႈပွင်ႇလွင်ႈပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉဢၼ်တႄႉမၼ်း ပဵၼ်ပူႇၸေႃႇၸွမ်းၼင်ႇ ယၢမ်ႈၵိူဝ်းယမ်မူးၸႃးမႃးၼၼ်ႉၵွႆးယဝ်ႉ။ ပၢင်ပွႆးပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉ ၶွင်ပရမ်ႇမၼၶဝ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈၵိုၼ်းလူင်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၶႃႈႁႅမ်သတ်းတိရတ်ႉသၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်မႃႉ၊ ဝူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ပူႇၸေႃႇယဝ်ႉဢမ်ႇၵႃး မၢင်ပၢင် ယင်းၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းသေ ပူႇၸေႃႇလူးၵွၼ်ႇ။
ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းပိမ်ႇပိသႃႇရၼႆႉ ယုၵ်ႉယွင်ႈဢဝ် ပုၼ်ႇၼႃးလူင် ၵုတတၼ်ႇတ ၶပ်းၶိုင်တႃႇပၢင်ပွႆးပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉ ၼင်ႇၾိင်ႈထုင်းမီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢင်ပွႆးတေၵိုၼ်းၵႂၢင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶပ်းၶိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တဵမ်ထူၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဢူၺ်းလီတီႈၵႆၶဝ်ၵေႃႈ တႃႇတေမႃးၶဝ်ႈပၢင်ပွႆးၼၼ်ႉ ပေႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်ဝဵင်းၶၼ်ႇၼုမႃႇတ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ယေႃးၶိင်းၽႅဝ်မႃးဝဵင်းၶၼ်ႇၼုမႃႇတသေ တေႃႇတတ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၼႂ်းဝဵင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ပုၼ်ႇၼႃးတင်းလၢႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၽုင်ပဵၼ်ၵေ ၵႂႃႇဢွၼ်ၵၼ်ဝႆႈသႃၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၵုတၼၼ်ႇတ ၽူႈၵွၼ်းဝဵင်းလႆႈႁၼ်ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇယူႇႁဵတ်းၼၼ် မၼ်းၸင်ႇၶႆႈၸႂ်ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် တီႈၵူၼ်းမၼ်းဝႃႈ မၼ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇထူပ်းယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႇၼႃးၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸင်ႇဝႃႈ ၽူႈၵွၼ်းဝဵင်းလူင် ၶၼ်ႇၼုမႃႇတၼႆႉ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလိုဝ်းလင်ဝႆႉလႄႈ ၽိူဝ်ႇၵႂႃႇထူပ်းၽြႃး တႃႉၽြႃးမႃးထူပ်းၽူႈၵွၼ်းဝဵင်းလူင်ၼႆ ၸင်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ယၢမ်းၼၼ် ပုၼ်ႇၼႃးလူင် ၵုတၼၼ်ႇတၸင်ႇဝႃႈ "ၼႄႈ သူၸိူဝ်းၼႆႉ သမၼၵေႃးတမၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈမျၢတ်ႈတွၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈဢိူဝ်ႈ၊ မၼ်းၼႆႉ ၵိူတ်ႇမႃးတီႈပေႃႈမႄႈ ဢၼ်မျၢတ်ႈ ဢၼ်ၽုင်းယႂ်ႇၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ လုၵ်ႉမႃးတီႈၶိူဝ်းၶတ်ႉတိယ ဢၼ်ၸၼ်ႉသုင်မၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ပႂ်ႉပႃးသိၼ်သီႇလသေ ၸိုဝ်ႈယႂ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၽၢႆႇပူင်သွၼ်ဢိူဝ်ႈ။ လွတ်ႈၵၢင်းတၼ်ႇႁႃႇလေႃးၽသေ မီးဢိၼ်ႇတရေႇတဵမ်ထူၼ်ႈဢိူဝ်ႈ။ မီးပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးမေႃသေ လွင်ႈၵျၢင်ႉၵမ်ၸရၼၵေႃႈ တဵမ်ထူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မီးပိူင်ၾၢင်ႁၢင်ႈၵူၼ်းလီ ႓႒ ပိူင်သေ ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ဝႆႉဢိူဝ်ႈ။ မၼ်းပဵၼ်ၶႅၵ်ႇ ဢၼ်လီၵိုင်ႇဝဵင်းၶၼ်ႇၼုမႃႇတ ႁူမ်ၸူမ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵဝ်တေၵႂႃႇၸူးသေ ၼပ်ႉယမ်တၵ်ႉၼၢႆၵႂႃႈ" ဝႃႈၼႆသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၽူႈၵွၼ်းဝဵင်းၵုတၼၼ်ႇတယၢမ်ႈငိၼ်းယူႇ ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃး လွင်ႈပၢင်ပွႆးပူႇၸေႃႇယꩡ်ႉ ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ။ ပၢင်ပွႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶႃႈႁႅမ်သၢႆၸႂ် သတ်းတိရိသၢၼ်ႇသင်သေဢၼ်။ လွင်ႈၶႃႈႁႅမ်သတ်းတိရိသၢၼ်ႇသေ ပူႇၸေႃႇၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႘႘၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)