လေႃးသၵတိတ်.သ၊ ၸၢတ်ႈ

41 - ꩡၢတ်ႈၸဝ်ႈလေႃးသၵတိတ်ႉသ

(လေႃသၵ = ၸဝ်ႈလေႃသၵတိသ်သ) ၵွပ်ႈသူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်းၵိၼ် လႆႈၶိၼ်ၸႂ်ဢိုပ်းယၢပ်ႈ

ဝတ်ႉထုပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵဵပ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈလေႃသၵတိသ်သသေ ၸင်ႇတေႁေႃး ꩡၢတ်ႈဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼေႃႇလွင်း လေႃးသၵတိသ်သၼႆႉ မႃးတႄႇတင်ႈသၼ်ႇထေႇ တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းတွင်ႉ ၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇသဝ်း တီႈဝၢၼ်ႈ တမ်ႇငႃႈ ႁဵင်ၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်းတိူင်းၵေႃးသလ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃးသေ တမ်ႇငႃႈၶဝ် ႁႃပႃၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ။ ဝၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽႆးမႆႈၸဵတ်းပွၵ်ႈသေ လႆႈၺႃးတၢမ်ႇၶုၼ်မႂ်ၶဝ် ၸဵတ်းပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် ၸင်ႇဝႃႈ “တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်းၼႆႉ တေမီး ၵူၼ်းယုတ်ႈ ၵူၼ်းယွၵ်းယူႇယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေမႃး ၽႄဝၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သွင်ၸုမ်းယူႇ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၽၢႆႇဢၼ်လေႃးသၵတိသ်သပႃးၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ်သေ တၢင်ႇၸုမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလႆႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ် ၸုမ်းဢၼ်တုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၽႄၵႂႃႇထႅင်ႈတိၵ်းတိၵ်းသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ၸင်ႇၵိုတ်း ႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈ လေႃးသၵတိသ်သၶဝ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပိူၼ်ႈၸင်ႇလိုပ်ႈလမ်းပႅတ်ႈ ပေႃႈမႄႈ လေႃးသၵတိသ်သၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၵိူတ်ႇလေႃးသၵတိသ်သယဝ်ႉ ၽွင်းမၼ်းၸၢႆး မေႃပႆတၢင်းၼၼ်ႉၼႆ ပေႃႈမႄႈမၼ်း ၸင်ႇဢဝ်ၵွၵ်းဢွၼ်ႇလုၵ်ႈၼိုင်ႈ ပၼ်မၼ်းသေ ပၢႆႈပႅတ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ လေႃးသၵတိသ်သတႄႉ လႆႈၵႂႃႇႁႃ ယွၼ်းၵိၼ် ယၢပ်ႇယဵၼ်းၶိၼ်ၸႂ်တႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လႆႈၵႂႃႇႁၼ် လႆႈယွၼ်းၵိၼ်ယၢပ်ႇယဵၼ်းၶိၼ်ၸႂ် ၼင်ႇၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ၵႂႃႇႁၼ်သေ ၸင်ႇတေ ဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်း ဝၢႆးမႃး ၸင်ႇတေ ပဵၼ် ရႁၼ်းတႃႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇယဝ်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဢိမ်ႇ။ မိူဝ်ႈၸမ်တေၶဝ်ႈၼိပ်ႉ ပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၺ်းတေႃႉတႄႉလႆႈၵိၼ် ၸတုမꩪုဢိမ်ႇဢိမ်ႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ သႂ်ႇၼႂ်း သပိတ်ႈသေ ယိပ်းဝႆႉပၼ် ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၵၼ် လွင်ႈၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇၽႅဝ်မႃးသေ ၸင်ႇမႃးႁေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ယၢမ်ႈႁႄႉတပ်ႉ လၢပ်ႈလႃႇꧤ ပိူၼ်ႈလႄႈ လၢပ်ႈလႃႇꧤၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸင်ႇဢေႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ယၢမ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဝိပသ်ႉသၼႃႇ တူၺ်းႁၼ် သၽေႃးဢၼိၸ်ၸ၊ ၻုၵ်ႉၶ၊ ဢၼတ်ႉတလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပဵၼ် ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇၵႂႃႇၼႆသေ ၸင်ႇတေ လၢတ်ႈၼႄ ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပၢၼ်ႇၽြႃးၵသ်ႉသပၼၼ်ႉ မီးရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ဢိင်ပိုင်ႈ တၵႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ လူႇတၢၼ်းသေ ၸင်ႇယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉႁူဝ်ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းလီ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ၊ မီးသိၼ်သီႇလ မၼ်ႈၵိုမ်းသေ ၵၢၼ်ဝိပသ်ႉသၼႃႇၵေႃႈ တိုဝ်းၵမ်ၸွမ်းယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းတၵႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၵႃႇၵေႃႉၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆ မၼ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၼပ်ႉယမ်ၵႂႃႇ ၵမ်းလဵဝ်သေ ၸင်ႇၽိတ်ႈပၢင်း လူႇတၢၼ်းသွမ်းယဝ်ႉ။ ၸင်ႇၽိတ်ႈပၢင်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉ ယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉႁူဝ်ဝၢၼ်ႈၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ တၵႃႇၽိတ်ႈပၢင်းၼၼ်ႉသေ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၸဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇၵႂႃႇ တီႈဝတ်ႉႁူဝ်ဝၢၼ်ႈ ၸင်ႇၵႂႃႇဢုပ်ႇ လွင်ႈလီလွင်ႈၸႃႉ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈၵျွင်းသေ ၽႃႇဝၼႃႇၶဝ်ႈၸၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈသမႃႇပတ်ႈဝႆႉယူႇ။ ၵၢင်ၶမ်ႈ တၵႃႇၵေႃႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး တီႈဝတ်ႉ မႃးထွမ်ႇတြႃးတမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇၽိတ်ႈပၢင်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈရႁၢၼ်းသွင်ၸဝ်ႈ မိူဝ်းႁပ်ႉဢဝ်သွမ်း တီႈႁိူၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်း ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼင်ႈဝတ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “တၵႃႇၶဝ်ၼႆႉတႄႉ လူႉယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ ၶႅၵ်ႇၸဝ်ႈၼႆႉ သိုပ်ႇယူႇတီႈဝတ်ႉၼႆႉၼႆၸိုင် တၵႃႇၵေႃႉၼႆႉ ယင်းတေ ဢမ်ႇမၢတ်ႈၵဝ် ပဵၼ်ၵူၼ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇယူႇသဝ်းလႆႈ တီႈဝတ်ႉတီႈၵျွင်းၼႆႉၼႆ ၵဝ်တေၶပ်းၶိုင်ၵွၼ်ႇ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ဝူၼ်ႉၶိုင်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ႁူႉထိုင်ၵႂႃႇသေ “ဢေႃ... လွင်ႈဝႃႈ ၵဝ်ဢမ်ႇမီး ၸႂ် ၸပ်းပႅၼ်း တီႈၼိူဝ်တၵႃႇလႄႈ ဢလုမ်းဢလၢင်းၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၼႆႉဢၢပ်ႈတေဢမ်ႇႁူႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇယူႇသဝ်းၸွမ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈသိူဝ်းသႃႇၸၢၼ်ႇ လွင်ႈသိူဝ်းသႃႇ ၽူဝ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ ထိုင်မႃး ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵႂႃႇဢဝ်သွမ်းႁိူၼ်းတၵႃႇၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ တေႁူႉထိုင်ၼၼ်ႉ (ၸဝ်ႈၵျွင်း) ၸင်ႇၵႂႃႇဢဝ် ၵၢပ်ႇၼဵပ်ႉမိုဝ်းမၼ်း တွႆႇႁွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈ ႁိူၼ်းသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တၵႃႇထၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ “ၵဝ်ဢမ်ႇႁူႉ ၶူးဝႃးမႂ်း၊ ႁွၵ်ႈၵေႃႈ ၵဝ်တွႆႇယူႇ၊ ၽၵ်းတူၵေႃႈ ၵဝ်တွႆႇယူႇလူး မိူဝ်ႈဝႃးၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈၵိၼ် ၶဝ်ႈလီၽၵ်းဝၢၼ် ဢၼ်တၵႃႇလူႇၼၼ်ႉသေ ၵုမ်ႇၼွၼ်းလပ်းယူႇယူဝ်ႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ႁူႉထိုင် ၶၢဝ်းတုင်းသွမ်းသေ မိၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ တၢင်ႇတီႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈ ၵျွင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ပေႃးဝႃႈ လႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈသွမ်းၼမ်ႉၼူမ်း ဢၼ်တၵႃႇလူႇၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆတႄႉ ၸဝ်ႈၼႆႉ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵျွင်းၵေႃႈ တေႃႈတေဢမ်ႇဢွၵ်ႇၵွၼ်ႇသႄႈ”ၼႆသေ ၸင်ႇဢဝ်ၶဝ်ႈသွမ်းၼမ်ႉၼူမ်း ဢၼ်တၵႃႇလူႇမႃးၼၼ်ႉ ထွၵ်ႇသႂ်ႇပႅတ်ႈ ၼႂ်းၵွင်ၽႆး တီႈၼႂ်းပႃႇႁႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်မႃးတီႈ ဝတ်ႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈၶႅၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ သမ်ႉလၢမ်းႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၼႆလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ် ၸႂ်ဢမ်ႇလီတႄႉတႄႉ။ ဝၢႆးသေ တၢႆယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢၵုသူဝ်ႇ ၵုလမၸ်ꧢရိယ (ၸႂ်သူၺ်ႈလူၺ်ႈၶိူဝ်း)ၼၼ်ႉတႄႉ ၸင်ႇလႆႈၵႂႃႇတူၵ်းငရၢႆးယဝ်ႉ။ လွတ်ႈငရၢႆးမႃးၵေႃႈ မႃးပဵၼ် ၽဝႃႉၽီလူးႁႃႈပၢၵ်ႇ၊ မႃႁႃႈပၢၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၽဝႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸႂ်သူၺ်ႈလူၺ်ႈ တၵႃႇၼၼ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉလႆႈၵိၼ် တၢင်းၵိၼ်ဢိမ်ႇဢိမ်ႇတဵမ်တဵမ်သေပွၵ်ႈ။ လုၵ်ႉတီႈ ၽဝႃႉမႃသေ ပေႃးဝႃႈ တၢႆၵႂႃႇၼႆ ၸင်ႇၵႂႃႇပဵၼ် တီႈၶိူဝ်းၵူၼ်းၽၢၼ် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ မိတ်တဝိၼ်ၻၵ တီႈတိူင်းၵႃႇသိ၊ တီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ မိတ်ႉတဝိၼ်ႇၻၵ ၸင်ႇမႃးႁဵၼ်း ဢဝ် တၢင်းမေႃ တမ်ႈတီႈ ၶူးမေႃသွၼ်လူင် ဢၼ်ပဵၼ် ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်း ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈသေ ၽိတ်းပိူၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇ လႆႈၵႂႃႇထူပ်း တုၵ်ႉၶတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်း မိတ်ႉတဝိၼ်ၻၵ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးထူပ်းႁၼ် ၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈသေ လၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈဢၼ် မၼ်းလႆႈထူပ်းမႃးၼၼ်ႉလႄႈ ၼေႃႇလွင်းၽြႃး ၸင်ႇႁေႃးလၢတ်ႈ ၵႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။-

ပႃႇꩮိ

41။ ယေႃ ဢတ်ထၵႃမသ်သ ႁိတႃၼုၵမ်ပိၼေႃ၊ ဢေႃဝꩡ်ꩡမႃၼေႃ ၼ ၵရေႃတိ သႃသၼံ။ ဢꩡိယႃ ပႃၻ မေႃလမ်ၿ၊ မိတ်တၵေႃ ဝိယ သေႃၸတိ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇထွမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ဢွၼ်လီ တမ်ႈတီႈ ၽူႈဢၼ်မီးၸႂ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇ သုင်သေ လူႁၼ်လုမ်းလႃးၼၼ်ႉ ၼႆၸိုင် တေလႆႈမႆႈၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ မိတ်တဝိၼ်ၻၵ ဢၼ်ၵႂႃႇၸၼ်ၺႃး တိၼ်ပႄႉမႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ ၶူးဝႃးမေႃသွၼ်လူင် မႃးပဵၼ် ၽြႃး။

မိတ်ႉတိဝိၼ်ႇၻၵ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈလေႃသၵတိသ်သ။

• ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) ပေႃးမီးၸႂ်သူၺ်ႈပိူၼ်ႈ တၵ်းငိူၼ်ႈသိူၼ်ႈၵွတ်းၽၢၼ် ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်။

(2) လွင်ႈဢိုတ်းႁၢမ်ႈလၢပ်ႈပိူၼ်ႈ၊ လွင်ႈသူၺ်ႈၶႅၼ် (ၵုလမၸ်ꧢရိယ)ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈဝႄႈတႄႉတႄ.ယူႇ။

• ပႃႇရမီႇ ။ ။ ပၺ်ႇၺႃႇပႃႇရမီႇ။

• မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ “ဢတ်တသမ်မႃပၼိꩪိ မင်ၷလႃ၊ သေႃဝၸသ်သတႃ မင်ၷလႃ”။