ယီႈ၊ ၶုၼ်၊ မေႃယႃလူင်
ၵူၼ်းတၢႆၸိုဝ်ႈဢမ်ႇႁၢႆဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ပွင်ႇၸိူင့်ႁိုဝ်?။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း မိူဝ်ႈပူၼ့်မႃးၼၼ့် မီးၵူၼ်းၸိုဝ်ႈယႂ်ႇသဵင်လူင်ၼမ်တႄ့တႄ့။ ႁူမ်ႈဝႃႈ လပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇသေယဝ့်ၼႆၵေႃႈ၊ ၸိုဝ်ႈသဵဝ်ၶဝ်ၸဝ်ႈၼႆ့ ဢမ်ႇႁၢႆသေဢမ်ႇၵႃး ဢၢႆႁွမ်မၼ်းၼၼ့် မိူၼ်ၼင်ႇမွၵ်ႇႁွမ်ႁူၺ်းယဝ့်။ ႁွမ်ယူႇတႃႇသေ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ့် တူဝ်တၢႆသေ ၸိုဝ်ႈၶဝ်သမ့်ဢမ်ႇႁၢႆ၊ ပေႃးဝႃးၼႆၸိုင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းဝႆ့ၼၼ့် ဢမ်ႇပၼ်ၸိုဝ်ႈၶဝ် ႁၢႆလၢႆလႄႈ တူဝ်ၶဝ်တၢႆၵႂႃႇသေယဝ့်ၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈၶဝ်ၼႆ့ ၵိုတ်းၸပ်းဝႆ့ယူႇၼႂပိုၼ်းတႆးႁဝ်းၼၼ့်ယဝ့်။
| ၶုၼ်ယီႈ | |
|---|---|
 မေႃယႃလူင် | |
| 1908 - 1962 | |
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း |
 တႆး |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ၸၢဝ်းပုတ်ႉ |
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ | M.B.B.S (Rgn) |
| ၼႃႈၵၢၼ် | ၶူးမေႃယႃ |
| ၵေႃႉၵူႈ |
|
| လုၵ်ႈလၢင်း |
|
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် | ၽူႈႁၵ်ႉမိူင်း |
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ | ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 20၊ 1962 (ဢႃႇယု 53) |
ၶဝ်ႈပေ့ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ဝႆ့လႄႈ ႁဝ်းပေႃးဢမ်ႇလိုမ်းၶဝ်လႆႈၼႆၸိုင် ၵၢၼ်ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းမႃးၼၼ့် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်တေႃႇမေႃႈၵွၵ်းၵႅၵ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸလိူဝ်ႈၸလႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ(ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈ)၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်မိူင်းဢိူဝ်ႈ၊ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်တႆးႁဝ်းလႆႈလီလႆႈပဵၼ်ၵွပ်ႈမၼ်း၊ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ် ဢၼ်ပီႈၼွင့်တႆးႁူပွင်ႇတႃလႅင်း၊ ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်၊ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်၊ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆးၼၼ့်ယဝ့်။ ပေႃးႁဵတ်းၸိူဝ်းၼႆ့မႃးၸိုင် ႁူမ်ႈဝႃႈတူဝ်ႁၢႆၵေႃႈၸိုဝ်ႈသဵင်ဢမ်ႇတၢႆလႆႈသေပွၵ်ႈ။
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇထၢမ်တူၺ်းၶိုၼ်း တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ၵၢၼ်ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼၼ့် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်သင်မႃးယဝ့်?။ ႁဵတ်းမႃးမိူဝ်ႈလႂ်?။ ႁဵတ်းမႃးဢီႈသင်?။ ႁဵတ်းမႃးၵႃႈႁိုဝ်?။ ၶႆႈၸႂ်တူၺ်းတႃ့။ ပေႃးပႆလႆႈႁဵတ်းၵေႃႈ ႁႃၶိုင်ႁဵတ်းတႃ့။ ၸူဝ်ႈၶူပ်ႇ(ဢႃႇယု)ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးၵႃႈႁိုဝ်ယဝ်?။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇလႆႈမႃးႁိုင်ၵႃႈႁိုဝ်ယဝ့်?။ ယႃႇပေပႅတ်ႈမိုဝ့်ပႅတ်ႈဝၼ်းယူႇ၊ ယႃႇယူႇပဵၼ်ယႂ်ႇၼူၵ်ႇၵဝ့်ထဝ်ႈမူမႃယူႇ။ ယႃႇပေၵိၼ်ၶဝ်ႈသေ ၼၵ်းၼမ်ၼၵ်းလိၼ်ယူႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႂ်ႉထႃႈပိူၼ်ႈလႆႈသေတႃ့ ၵေႃႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇပႂ်ႉထႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ။ ယႃႇပေလိုမ်းတူဝ်ယူႇ၊ လုၵ့်ႁဵတ်းၵၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တႃႇႁၸိူဝ့်ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမေႃသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၼၼ့်။ ႁဵတ်းလႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၵႃႈၼၼ့်တႃ့၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းတႄ့ ယႃႇပေယူႇ၊ ႁဵတ်းပၼ်သင်ၵေႃႈ တေၵႂႃႇၵုမ့်ၵႂႃႇထႅမ် ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ့်ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၵၢတ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတၢႆၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁၢႆလႆႈယဝ့်။
ပဵၼ်ၽႂ်လႄႈ တူဝ်တၢႆၵႂႃႇသေ ၸိုဝ်ႈဢမ်ႇႁၢႆ။ ပဵၼ်မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈယဝ့်။ မၼ်းပေ့ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်လႄႈ ၸိုဝ်ႈမၼ်းပေ့ယႂ်ႇထၢၼ်ႇၼႆ့?။ မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ယူတ်းယႃၵူၼ်း။ မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ် သိုပ်ႇၸူဝ်ႈၶူပ်ႇ(သၢႆၸႂ်)ၵူၼ်း။ မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ယႃတၢင်းပဵၼ်တႆး။ မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ဢၼ်သိုပ်ႇၸူဝ်ႈၶူပ်ႇတႆးႁဝ်း၊ ၵွပ်ႈမၼ်းလႄႈ တႆးဢၼ်ထုၵ်ႇတၢႆသေ ဢမ်ႇတၢႆၼၼ့်မီးယူႇတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။ ၵွပ်ႈမၼ်းႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ်လီ ပုၼ်ႈတႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ့်ၶိူဝ်းမႃး ၸိူဝ့်ၼၼ်လႄႈ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းတၢႆၵႂႃႇသေတႃ့ၵေႃႈ ၽႂ်ႇဢမ်ႇလိုမ်းမၼ်းလႆႈ။ ၽႂ်ၵေႃႈႁၵ့်မၼ်း လၢတ်ႈၶိူဝ်းမၼ်း၊ ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈမၼ်း။
မိူဝ်ႈမၼ်းတၢႆၼၼ့် ပၢင်ၸႃ့မၼ်း ယင်းၵိုၼ်းသေ ပၢင်ၸႃ့ၸဝ်ႈၾႃ့၊ ပၢင်ၸႃ့ၸဝ်ႈ၊ ပၢင်ၸႃ့ၶုၼ်၊ ၵွပ်ႈမၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပဵၼ် ဢၼ်ႁၵ့်မၼ်းတႄ့တႄ့၊ မိူဝ်ႈမၼ်းတၢႆၼႆ့ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵူၼ်းၵႅၼ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁႆႈတႄ့တႄ့။ ၵွပ်ႈသင်ၼႆၸိုင် မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ ႁၵ့်ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵူၼ်းၵႅၼ်း တႄ့တႄ့လႄႈ ပေႃးဝႃႈလူဝ်ႇယႃ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵူၼ်းၵႅၼ်းၼႆ မၼ်းတၼ်းယူႇတႃႇသေယဝ့်။ မိူဝ်ႈမၼ်းတၢႆၼၼ့် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ့်ဝႃႈ ၽိူဝ်ႇမေႃယႃလူင်ၶုၼ်ႈယီႈ တၢႆ တႃ့ႁဝ်းတၢႆလႃႈ" ၼႆယဝ့်။ "ႁႂ်ႈမေႃယႃလူင်ၸိူင့်ၼင်ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ မီးမႃးထႅင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆ့သေၵမ်း" ဢၼ်ဝႃးၼၼ့် ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵူၼ်းၵႅၼ်း ဢၼ်မႃးသူင်ႇ ပႃႇၸႃ့ၶုၼ်ယီႈၼၼ့် ၵၢဝ်ႇယွၼ်းမုင်ႈမွင်းၸိူင့်ၼၼ်ယဝ့်။
ၸင်ႇဝႃႈၶုၼ်ယီႈၼႆ့ တႆးႁဝ်းလီႁူ့လီတွင်းမၢႆဝႆ့ၵူႈၵေႃ့။ လီယိူင်ႈၸွမ်းလွၵ်းလၢႆး ဢၼ်မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇတႆးႁဝ်းတႄ့တႄ့၊ မေႃယႃလူင် မိူင်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်မီးယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ၵေႃႈ ၶႅၼ်းတေႃႈၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈမိူၼ်မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈ သေၵမ်းတႃ့။
ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ ပဵၼ်တႆးမၢဝ်း တႆးၼမ့်ၶမ်း၊ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးငမ်းဝဵင်း(မဵဝ့်ၸႃး)ၶုၼ်ပၢၼ်းလႄႈ ၼၢင်းႁွင်ယဝ့်။ ၶုၼ်ယီႈၼႆ့မီးပီႈဢၢႆႈၵေႃ့႞ ႁွင့်ၶုၼ်ၽူဝ်းလႃ့၊ မီးယူႇတီႈၼမ့်ၶမ်း၊ တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ယဝ့် ၊ ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ၵိူတ်မိူဝ်ႈ ၵေႃးၸႃႇ 1270 ၼီႊ၊ လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသုၵ်း 27.11.1908
လွင်ႈႁဵၼ်းဢဝ်ၶိူင်ႈၸၢင်ႊတၢင်းမေႃ(ပၼ်ႇၺႃႇ)
မႄးထတ်းၶုၼ်ယီႈၼႆ့မိူဝ်ႈမၼ်းလဵၵ့် ႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း(ၵျွင်း)မဵဝ့်ပူင်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼမ့်ၶမ်း၊ လုၵ့်တီႈ ၼၼ်ႈသမ့် ၵႂႃႇယူႇႁူင်းႁဵၼ်"ဢေႇပီႇဢႅမ်ႇ" ABM ၵႃႈတီႈ ၼွင်ၸၢင့် ၼႂ်းဢိူင်ႇၼမ့်ၶမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တႄႇယူႇမိူဝ်ႈပီႊ 1919 တေႃႇထိုင် 1923 လုၵ့်တီႈၼမ့်ၶမ်းၶၢႆ့မႃးယူႇႁူင်းႁဵၼ်း ၾႄတိူဝ်ႇရေးသျၼ်း ဢႅင်းၵလူဝ်ႇ- ဝိူဝ်းၼေးၶိဝ်းလိူဝ်း federation Anglo-vernacular ၵႃႈတီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မိူင်းတႆးပွတ်ႈႁွင်ႇ၊ မိူဝ်ႈၼၼ့်ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းလူင် ပဵၼ်ဢူးၽူဝ်းမေႇ(ဦးဘိုးမြေ) ႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆ့ တေႃႇထိုင်ၸၼ့် 7 ၵွပ်ႈၺၢၼ်ႇၽၢႆလႄႈ လႆႈငိုၼ်းၵမ့်ထႅမ် (Scholarship) သေ လႆႈမႃးယူႇႁူင်းႁဵၼ်း ၽူႈၼမ်းမိူင်တႆး သျၢၼ်းၶျိပ့်သၶူးလ် Shan Chiefs' School ၵႃႈတီႈတွင်ႇၵျီး မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူဝ်ႈပီႊ 1927၊ မိူဝ်ႈၼၼ့်ၵႃးပႆႇပေႃးမီးလႄႈ တႃႇမႃးယူႇႁူင်းႁဵၼ်း ၵႃႈတီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆ့ လႆႈပႆလိၼ်မႃး၊ တၢင်းၵႃးၵေႃႈပႆႇပေႃးလီထၢၼ်ႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၺ်းဢၼ်လႅၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ-ၼမ့်ၶမ်း ၵႃႈၵႃး႞ၵေႃ့လႆႈပၼ် 8 ပျႃး၊ ၶုၼ်ယီႈ ပူၼ့်(ဢွင်ႇ)ၸၼ့်10 တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆ့ မိူဝ်ႈ 1929 လူင်းၵႂႃႇယူႇႁူင်းႁဵၼ်းယၼ်ႇၵုင်ႇ ႁဵၼ်းတႃႇပဵၼ်ၶူးမေႃယႃလူင်ဢွင်, ဢႅမ်ႇပီႇပီႇဢႅတ့်သ် M.B.B.S မိူဝ်ႈ 1940 သေၸင်ႇပဵၼ်ၶူးမေႃယႃလူင်မႃးယဝ့်။
တင်ႈၼႃႈႁိူၼ်း
မႄးထတ်းဝၢႆးသေဢွင်ႇၽၢႆႇယႃၵူၼ်းယဝ့်၊ ၶုၼ်ယီႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း၊ မေးငဝ်ႈပဵၼ်ၼၢင်းသျူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ၊ တႆးၼမ့်ၶမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ တင်းၼၢင်းသျူၺ်ႇႁၢၼ်ႇၼႆ့ မီးလုၵ်ႈၸၢႆး ဢၼ်ႁွင့်ၸိုဝ်ႈဝႃႈၶုၼ်ၺုၼ့်၊ ၼၢင်းသျူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ သဵင်ႈၵၢမ်ႇလၢႆႈတူဝ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵျပၢၼ်ႇ၊ မိူဝ်ႈၼၼ့်ၶုၼ်ယီႈတိုၵ့်မီးယူႇၼႂ်းသိုၵ်း ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁၼ်မေး ၼၢင်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ၊ ၶုၼ်ယီႈသိုပ်ႇဢဝ် ၼွင့်မေး ႁွင့်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၶူင့်၊ တင်းၼၢင်းၶူင့်ၼႆ့မီးလုၵ်ႈ 5 ၵေႃ့- 1. ၸၢႆးမျဵဝ်းမိၼ့်၊ 2. ၸၢႆးမျဵဝ်းတိၼ်ႇ၊ 3. ၸၢႆးမျဵဝ်းၶိတ့် ၊ 4. ၼၢင်းယီႇယီႇမျိၼ့်၊ 5. ၼၢင်းယီႇယီႇထေး။ ၼႂ်းၵႃႈ လုၵ်ႈယိင်း 2 ၵေႃ့ၼၼ့် ၼၢင်းယီႇယီႇမျိၼ့်ၼႆ့လဵၼ်ႈ Basket ball (ၽၢႆႇလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇသွင်း) ၶႅၼ်ႇတႄ့ တႄ့၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်မိူင်းတႆးတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ့် မၼ်းဢဝ်ၾၢႆႇတၢင်းလဵၼ်ႈၼႆ့ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်လႆႈႁူ့ၵူႈၵေႃ့၊ ၸုမ်းမၢၵ်ႇသွင်း ၼၢင်းယိင်းမိူင်း တႆး ၶဝ်ၶဝ်ႈၶႄ့ပိူၼ်ႈ ပေ့သၢမ်ပီႊထပ်းၵၼ်လႄႈ လႆႈၾၢင်ဢူ(ဒိုင်း)လူင်မႃး။ ၶုၼ်ယီႈၵေႃႈ ဢဝ်ၵၢၼ်မၼ်းမေႃၼၼ့် ႁဵတ်းပၼ်ၽွၼ်းလီမိူင်းတႆး၊ လုၵ်ႈယိင်း ဢွၼ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ဢဝ်လွင်ႈၵႅပ့်တင်းၶၼ် ၽၢႆႇမၢၵ်ႇသွင်းၼၼ့်ယုၵ့်တၢင်ႇပၼ် ၸိုဝ်ႈမိူင်းတႆးၶိုၼ်ႈသုင်၊ ၼၢင်းယိင်းမိူင်းတႆးၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ယိူင်ႈ၊ ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်း ၸႂ် ႁႂ်ႈမိူၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၶုၼ်ယီႈ -ၼၢင်းယီႇယီႇမျိၼ့်ၼၼ့်တႃ့ ၵွပ်ႈမၼ်းၼၢင်းႁဵတ်းပၼ်ၽွၼ်းလီမိူင်းတႆး ၽၢႆႇမၢၵ်ႇသွင်းၼႆ့လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်းမိူင်းတႆးၶဝ် ၵေႃႈ ႁၵ့်မၼ်းၼၢင်း၊ ယုၵ့်ယွင်ႈပၼ်ႁႅင်းမၼ်းၼၢင်းတႄ့တႄ့၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် မေးမေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈ လႄႈ လုၵ်ႈလၢင်းမၼ်းယင်းယူႇသဝ်းၵႃႈတီႈတွင်ႇၵျီး။
ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူတ်းယႃ
မႄးထတ်းဢွင်ႇဢႅမ်ႇပီႇပီႇဢႅတ့်သ် ယဝ့် မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈ လႆႈၵၢၼ်မိူဝ်ႈ 4.7.1941 လႆႈၵႂႃႇပဵၼ်မေႃယႃလူင် ၵႃႈတီႈမိူင်းမွၵ်ႇ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈမေႃႇ တီႈဝဵင်းမႂ်ႇ(မြို့သစ်) လႄႈ မိူင်းၶၢတတ်ႇ(ၼႂ်းဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈမေႃႇၼင်ႇၵဝ်ႇ)။
မိူဝ်ႈ 1.7.1948 ၼၼ့် လႆႈၶၢႆ့ၵႂႃႇပဵၼ် မေႃယႃလူင် တီႈၵဵင်းတုင် တေႃႇထိုင် 20.1.1954 သမ့် ၶၢႆ့မႃးပဵၼ်မေႃယႃလူင် တီႈလွႆလႅမ် မိူဝ်ႈ31.1.1954 တေႃႇ ထိုင် 24.9.1954 ဝၢႆးသေၼၼ့်မႃး ပဵၼ်ၵဝ့်(ၽွင်း) လူင်ၾၢႆႇယူႇလီ(Chief Medical Officer)ၵႃႈတီႈတွင်ႇၵျီး တေႃႇထိုင် 1962 ၶုၼ်ယီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ ၵႃႈ တီႈတွင်ႇၵျီး မိူဝ်ႈပီႊ 1324 လိူၼ် 12 လွင်ႈ 9 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းဢၢင်းၵၢၼ်း(ဢင်ႇၵႃႇ)20.11.1962။
ၽႅဝ်မိူင်းၵႆမႃး
မႄးထတ်းၶုၼ်ယီႈၼႆ့ၸိုဝ်ႈသဵင်မၼ်း ႁွမ်ၸွတ်ႇမိူင်းတႆးၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵႃႈတီႈမိူင်းၵႆၵေႃႈပိူၼ်ႈႁူ့မၵ်းၸိုဝ်ႈမၼ်းတႄ့တႄ့၊ ဝၢႆးမၼ်းဢွင်ႇ ဢႅမ်ႇပီႇပီႇဢႅတ့်သ် M.B.B.S ၵႃႈတီႈတႃႈၵုင်ႈ(ယၼ်ႇၵုင်ႇ)သေ မၼ်းလႆႈၵႂႃႇသိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တီႈမိူင်းၵလႃး ဢိၼ်ႇတိယႃႉ India မိူဝ်ႈပီႊ 1941 မိူဝ်ႈမၼ်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈမိူင်းၵလႃႈယူႇ ၼၼ့် သိုၵ်းလူင်ၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈပဵၼ်ယူႇ၊ တႃႇတေၶိုၼ်းမႃးမိူင်းတႆးၵေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈ၊ လုၵ်ႈမေးၵေႃႈပဵၼ်ဢၼ်ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ၊ ၸႂ်တိတ်းၵေႃ့ပဵၼ်မေး ၼၢင်းသူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ ၸၢႆးၶုၼ်ၺုၼ့်လႄႈ ၼွၼ်းပေႃးဢမ်ႇလပ်း၊ ၵိၼ်ပေႃးဢမ်ႇဝၢၼ်လႆႈ တေလႆႈၽၢတ်ႇလိပ်းႁိုဝ် တေလႆႈၽၢတ်ႇတၢႆႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ဝူၼ့်ပေႃးဢမ်ႇပွင်ႇလႆႈ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈမႃးထူပ်းလုၵ်ႈမေး တီႈၼမ့်လိၼ်ႁိၼ်ၽႃ မိူင်းတႆးၼၼ့် တေႃႈတၵ်းလႆႈႁႃ တၢင်းၵႂႃႈ-ဝႃႈၼႆလႄႈၸင်ႇၸွမ်းသိုၵ်းမႃးယဝ့်။
လူင်းမႃးၸွမ်းတပ့်ၶႄႇ မၢႆ-38 မႃးၽႅဝ်ၼမ့်ၶမ်းၵေႃႈ ၵေႃ့ပဵၼ်မေးသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇယဝ့်။ ၶုၼ်ယီႈဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁၼ် ၸႂ်မေးမၼ်း၊ ႁၵ့်ၵၼ်သေ ၵွပ်ႈသိုၵ်းလႄႈ လႆႈၽၢတ်ႇၵၼ်၊ ၸွင်ႇတေလႆႈၶိုၼ်းႁၼ်ၵၼ်ႁိုဝ်ၼေႃး ၵေႃ့ပဵၼ်မေးၵေႃႈၸႂ်တိတ်းၸႂ်ႁွႆႈ ၵေႃ့ပဵၼ်ၽူဝ် မွင်းၶိုၼ်းဢမ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မွင်းဝၼ်းဢမ်ႇႁၼ်တူဝ်၊ မွင်း မွင်း ဢမ်ႇပေ့မွင်း၊ လွင်ႈမႆႈၸႂ် ၼၢင်းသူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးလႆႈ ၶေႃ့ၶေႃ့ယွမ်ယွမ်၊ ၵၢပ်ႈဝၢၼ်ႈပၢၼ်မိူင်းၵေႃႈဢမ်ႇလီ၊ ၶုၼ်ယီႈပႆႇတၼ်းၽႅဝ် ၼၢင်းသူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ သဵင်ႈၵၢမ်ႇလၢႆႈတူဝ်ၵႂႃႇယဝ့်။
ၶုၼ်ယီႈမႃးၽႅဝ်ၵေႃႈ ၵဵပ်းၸေးဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးဢၼ်ႇမၼ်းၶုၼ်ၺုၼ့်၊ ၵေႃ့လုမ်းလႃးဢမ်ႇႁၼ်၊ ႁႃတၢင်းၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇပွင်ႇ၊ ဢၼ်တေမိူၼ်ၼင်ႇ ၼၢင်း သူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ ၵေႃ့ပဵၼ်မေးလူင်ၵဝ်ႇၼၼ့် တေမီးလႂ်ၼႆ၊ ဝူၼ့်ၶိုၼ်းဝူၼ့်ဝၼ်းယူႇ၊ ႁၢင်ႈပီႈၵေႃႈမိူၼ် ႁၢင်ႈၼွင့်ၵေႃႈၸိုဝ်ႈ၊ ၸင်ႇမႃးၶုၵ်းၸႂ်လႆႈၶႆႈၸႂ်မႅၼ်ႈသႂ်ႇ ၼၢင်းၶူင့် ၵေႃ့ဢၼ်ပဵၼ်ၼွင့်ယိင်းဢွၼ်ႇ ၼၢင်းသူၺ်ႇႁၢၼ်ႇ၊ ၼႂ်းတႃၼၢင်းၶူင့်ၵေႃႈ ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ ပီႈၵေႃႈၸႂ်ႈ၊ ၽူဝ်ၵေႃႈလီပဵၼ်၊ တူၺ်းၼႃႈပီႈယဝ့် ဝူၼ့်မႅၼ်ႈ ၼႃႈလၢၼ်၊ တေၽၢတ်ႇၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ၊ တေယၢၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈ၊ ဝၼ်းလင်ထုၵ်ႇလီလႆႈယူႇၸွမ်းၵၼ်ၵေႃႈမီးမႃးလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်ႁိူၼ်းၸွမ်းၶုၼ်ယီႈမႃး တေႃႇ 1962 ၵမ်းၼႆ့ပုၼ်ႈတႃႇၶုၼ်ယီႈၸိုင် မေးၵေႃႈၸိုဝ်ႈ ၼွင့်ၵေႃႈပဵၼ် တီႈဢၼ်ႁၵ့်ပႅင်းတႄ့ ဢမ်ႇမီးတီႈလၢတ်ႈယဝ့်၊ တေႃႇပေႃးသဵင်ႈၵၢမ်ႇ၊ လွင်ႈၽိတ်း လွင်ႈၽႅၵ်ႇၵၼ် ဢမ်ႇမီးသေပွၵ်ႈ ၽႂ်ႁၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶွႆတႄ့တႄ့။
ၶုၼ်ယီႈတင်ႈၼႃႈႁိူၼ်းမႂ်ႇၸွမ်းၼၢင်းၶူင့်ယဝ့်ၵေႃႈ သိုၵ်းပႆႇယဝ့်၊ ၵွပ်းၼႆလႄႈ လႆႈၸွမ်းတပ့်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈယႃၵူၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းသိုၵ်း၊ မိူဝ်ႈၼၼ့်မၼ်းပဵၼ် ၸၼ့်ၶုၼ်သိုၵ်းလူင်(Captain)မိူဝ်ႈယူႇၼႂ်းသိုၵ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ၵွပ်ႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ပေႃးႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ မီးၸႂ်ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ်(သတ်ႈထႃႇ)လႄႈ ၽႂ်ႁၼ် ၵေႃႈႁၵ့် ၵွပ်ႈမၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သေ တပ့်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် ပၼ်ၸုမ်ႈ(မဵတ်ႇမၢႆ)ၸိုဝ်ႈသဵင်လီဢၼ်႞ဝႃႈဝႆ့-
For War Department
Exceptional Civilain Service
To,
U SANG YEE
မိူဝ်ႈမၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၼႂ်းမိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းလႆႈၸိုဝ်ႈလီသဵင်လီတႄႉတႄႉ။ ၸုမ်ႈဢၼ်မၼ်းလႆႈၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ "ဝၼ်ႇၼၵျေႃႇထိၼ်ႇ" ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶုၼ်ယီႈယင်းႁဵတ်းငဝ်ႈၵဝ့်ၽွင်းလူင်ၽၢႆႇယူႇလီၼၼ့် မၼ်းလႆႈၵႂႃႇၸွပ်ႇႁႃ တၢင်းႁူ့ တၢင်းႁၼ်ထႅင်ႈ ၵႃႈတီႈမိူင်းရူဝ်းမေးၼီးယႃး(Rumania) ၵျႃႇမၼီႇ (Germany) ဢင်းၵဵတ့် (England) လႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်မေႃယႃလူင် ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ ႁူင်လူင်ၵႂႃႇၵူႈတီႈယဝ့်။
ၵူၼ်းမိူင်းႁၵ့်ၶုၼ်ယီႈ
မႄးထတ်းမေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၶဝ် ႁၵ့်တႄ့တႄ့၊ ၵွပ်ႈသင်ၼႆၸမ့်- ၶုၼ်ယီႈၼႆ့ပေႃးယႃၵူၼ်းပဵၼ်ၸိုင် ၸႂ်ယဵတ်ႇၸႂ်ယၢဝ်းတႄ့တႄ့၊ ၶမ်ႈၶမ်ႈဝၼ်းဝၼ်း ပေႃးမႃးပၢင်းၸိုင် တႃႇတေၵႂႃႇယႃၼၼ့် ဢမ်ႇၶၢၼ့်သေပွၵ်ႈ၊ တႃႇယႃၵူၼ်းပဵၼ်ၼၼ့် ဢမ်ႇတၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ဢမ်ႇမီးသေပွၵ်ႈ၊ မၢင်ပွၵ်ႈသွင်သၢမ်ၶိုၼ်း လႆႈ သိုပ်ႇယႃၵူၼ်းပဵၼ်လႄႈ ၶုၼ်ယီႈဢမ်ႇလႆႈၼွၼ်း၊ ပေႃးတႃၼွၼ်းလူ့ၵေႃႈ လွင်ႈဝႃႈတေၶၢင်းဢမ်ႇမီးသေပွၵ်ႈ၊ ၸႂ်ပွတ်းၸႂ်လမ်၊ ထႃ့ပိူၼ်ႈပွင့်ပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးသေ ပွၵ်ႈ၊ ၸိူဝ်းမႃးပၢင်းမၼ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ဢၼ်လႆႈၸႂ်လူ့မိူဝ်း ဢမ်ႇမီးသေပွၵ်ႈ၊ ၵႆၵႆၸမ်ၸမ် ပေႃးပိူၼ်ႈမႃးပၢင်းၵႂႃႇယႃ ၵူၼ်းပဵၼ်ၸိုင်ၵႂႃႇယႃတိၵ်းတိၵ်းယဝ့်၊ ၵူၼ်း ပဵၼ်ၵေႃႈပေႃးဝႃႈလႆႈႁၼ်ၼႃႈ မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈၸိုင် တၢင်းပဵၼ်သမ့်ပေႃႈၶႂ်ႈၶႅၼ်းၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ့်။
လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်၊ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းပဵၼ်၊ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈသၽႃႇဝ တူၼ်ႈၸႂ်ၵူၼ်းၵေႃႈ မၼ်းမေႃတူၺ်းမေႃႁူ့လႄႈ ယႃၵူၼ်းပဵၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၵတ့်ၵတ့်တႄ့တႄ့၊ တေသမ်းယႃသင် တေပၼ်ၵိၼ်ယႃႈယႃသင်ၵေႃႈ မၼ်းႁူ့ၵမ်းလဵဝ်၊ ပေႃးယႃပၼ်ၵေႃႈၶႅၼ်းၵမ်ႈၼမ်ယဝ့်၊ လၢတ်ႈတေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်ၵေႃႈမေႃၼႅၼ်ႇ ပေႃးလႆႈ ငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်း ၵူၼ်းပဵၼ်ပေႃးၶႂ်ႈၶႅၼ်းယဝ့်၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ပိူၼ်ႈတေၸႂ်လီ၊ ၸႂ်ယႂ်ႇမီးႁႅင်းမႃးၼၼ့် မၼ်းမေႃလၢတ်ႈမေႃၸႃ မေႃပၼ်ႁႅင်းတႄ့တႄ့၊ ၵွပ်ႈၼႆ လႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်မၼ်းၵေႃႈယႂ်ႇမႃးၵူႈမိူဝ်ႈၵူႈဝၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈသဵင်မၼ်းယႂ်ႇမႃးသေတႃ့ၵေႃႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းသဵင်ၵႂၢမ်းမၼ်း ဢမ်ႇၶဵင်ႈမႃးလႃးလႃး၊ သဵင်ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်း ၶႅၼ်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ထုၵ်ႇႁူပိူၼ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်း။
"ပေႃးလၢတ်ႈတေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်၊ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးႁႅင်းၼၼ့် လူဝ်ႇမေႃလၢတ်ႈ၊ ပေႃးႁဝ်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶႅင် ၵႂၢမ်းဢၼ်တေလီၸႂ်လူ့ၼၼ့်ၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်း ပဵၼ်ၼၼ့် ၶႅၼ်းလုၵ့်မႃး ယႂ်ႇမႃးယူႇမိူဝ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်ၼႆ့ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵေႃႈလူဝ်ႇၸိုဝ်ႈ၊ သဵင်ၵႂၢမ်းၵေႃႈလူဝ်ႉထုၵ်ႇ" ၶုၼ်ယီႈလၢတ်ႈၼႄၵဝ်ၶႃႈပွၵ်ႈ႞ မိူဝ်ႈ မၼ်းပႆႇတၢႆၼၼ့်။
ၼႂ်ႂ်းၵႃႈၵူၼ်းၼႆ့ ၶုၼ်ယီႈႁၵ့်ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵူၼ်းၵႅၼ်းသေပိူၼ်ႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းၵူၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၽၢၼ်ၼၼ့် မၼ်းယႃပၼ်လၢႆလၢႆၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး၊ ယႃႈယႃဢၼ် လူဝ်ႇၵိၼ်လူဝ်ႇသမ်းၸိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ဢဝ်ငိုၼ်းၼႂ်းထူင်ၼႂ်းထွင်းမၼ်းသိုဝ့်ပၼ်လၢႆလၢႆ ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်သမ့်ပေႃးတေဢမ်ႇပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ထႅင်ႈၼၼ့် ဝႆ့ၸႂ်ယဵတ်ႇ ၸႂ်ယၢဝ်းသေ မၼ်းသင်ႇလၢတ်ႈၵူၼ်းၶေႃ့လုၵ်ႈၶဝ်။
မၢင်ပွၵ်ႈၵူၼ်းပဵၼ် ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇၶဝ်မႃးပၢင်းမၼ်း၊ ၵႆထၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵႆ ၶမ်ႈထၢၼ်ႇႁိုဝ်ၶမ်ႈ၊ မၼ်းၵႂႃႇၸွမ်းယႃတိၵ်းတိၵ်း၊ ပေႃးမီးၵႃးၶီႇၵႃး၊ ပေႃးမီးလေႃ့ ၶီႇ လေႃ့၊ ပေႃးမီးမႃ့ၶီႇမႃ့၊ ပေႃးဢမ်ႇမီးသင်ၵေႃႈ ပႆလိၼ်သေ ၵႂႃႇယႃၵူၼ်းပဵၼ်၊ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၽၢၼ်ၶဝ် ႁၵ့်မၼ်းတႄ့တႄ့၊ ၵွပ်းမၼ်းဢမ်ႇဝႆႉ ၼႃႈ လဵၵ့်ၼႃႈယႂ်ႇ ၼိူဝ်ၽႂ်လႄႈ ၽႂ်ႁၼ်မၼ်းၵေႃႈႁၵ့်မၼ်းယဝ့်။
ပေႃးဝႃႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆ့ ဢမ်ႇမီးတီႈလၢတ်ႈယဝ့်၊ မၢင်ပွၵ်ႈမၼ်းဝႃႈ႞ဝၼ်း မီး24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆ့ ဢေႇၼႃႇ၊ မၢင်ပွၵ်ႈတႃဝၼ်းတူၵ်းၵႂႃႇ၊ တႃဝၼ်းမႂ်ႇသမ့်ဢွၵ်ႇ မႃးထႅင်ႈသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈႁူ့၊ မီးယူႇၼႂ်းလုၵ်း ႁွင်ႈယႃၵူၼ်းပဵၼ်မၼ်း ၶိုၼ်းၶိုၼ်းဝၼ်းဝၼ်းယဝ့်။
လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆ့ တႆးႁဝ်းလီယိူင်ႈၶုၼ်ယီႈတႄ့တႄ့၊ မၼ်းၼႆ့ ၵၢၼ်ဢၼ်မၼ်းမေႃၼၼ့် မၼ်းႁဵတ်းပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ့်ၶိူဝ်း ဝၢၼ်ႈမိူင်းတႄ့တႄ့၊ တႆးႁဝ်းၶဝ် ၵေႃႈ လူဝ်ႇမိူၼ်ၸိူင့်ၼင်ႇမၼ်း၊ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ဢၼ်မၼ်းၼႄဝႆ့ၼၼ့် လူဝ်ႇယဵပ်ႇၸွမ်းႁဵတ်းၸွမ်းယူႇယဝ့်။ ၵူၼ်းလီၵူၼ်းငၢမ်း၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶႅမ့်၊ ၵူၼ်းႁၵ့်ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း တႃႇတေမီးမႃး႞ပွၵ်ႈ႞ပွၵ်ႈၼၼ့် ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈလႄႈ ႁဝ်းႁႃး သူၶဝ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလူင်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလိုမ်း ၶုၼ်ယီႈ၊ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁူ့ ဝႆ့လွင်ႈမၼ်း၊ လီႁၵ့်မၼ်း လီယုၵ့်ယွင်ႈမၼ်း၊ လီၸွမ်းႁဵတ်းၸိူင့်ၼင်ႇမၼ်းႁဵတ်းၼႄမႃးၼၼ့်ယဝ့်၊ ၼႂ်းတႆးႁဝ်း ၵေႃ့ၶႅၼ်ႇ ၵေႃ့ၵတ့် ၵေႃ့ႁဵတ်းၵၢၼ်လီ၊ ၵေႃ့ ႁၵ့်ဝၢၼ်ႈႁၵ့်မိူင်း၊ ႁၵ့်ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းၼၼ့် မီးယူႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈႁူ့ဝႆ့ ၸင်ႇလႆႈတႅမ်ႈပိုၼ်း မေႃယႃလူင်ၶုၼ်ယီႈၼႆ့သေ တၢင်ႇၼႄၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းယဝ့်။
ဢၼ်တႆးႁဝ်းၵႆ့ၽိတ်းၼႆ့ မီးပိူင်႞ တႆးဢမ်ႇမေႃႁၵ့်တႆးၼၼ့်ယဝ့်၊ တႆးလီ၊ တႆးငၢမ်း၊ တႆးၵတ့်၊ တႆးငၢၼ် တႆးဢၼ်မေႃၵၢၼ်၊ ဢၼ်ႁၵ့်ၸိူဝ့်ႁၵ့်ၶိူဝ်း၊ ႁၵ့်ဝၢၼ်ႈႁၵ့် မိူင်းမီးယူႇသေတႃ့ၵေႃႈ တႆးႁဝ်းဢမ်ႇႁူ့ၸၵ်း၊ ဢမ်ႇမေႃဢဝ်ၵုင်ဢဝ်မုၼ်၊ လွင်ႈၼႆ့ၸိုင် တႆးႁဝ်းပဵၼ်ဢၼ်ၽိတ်းမႃးတႄ့တႄ့၊ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇပူၼ့်မႃးၼၼ့် တႆးႁဝ်း ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇႁူ့၊ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ တႆးလီတႆးငၢမ်း ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ ပႆႇမေႃႁူ့ဝႆ့၊ မိူဝ်းၼႃႈၵေႃႈ တႆးႁဝ်း ၸွင်ႇတေမေႃယုၵ့်ယွင်ႈတႆးၶိုၼ်းႁိုဝ်?၊ ထၢမ်တူၺ်း တူဝ်ၽႂ် တူဝ်မၼ်းလူး တႆးၶဝ်။
လွင်ႈၵၢၼ်ပိူင်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ သမ်ႇလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ လွင်ႈႁူ့တၢင်းမေႃ မဵဝ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ၊ ဢၼ်တႆးႁဝ်းၶႅၼ်ႇ၊ ဢၼ်တႆးႁဝ်းမေႃ မီးယူႇၵူႈပၢၼ်ယဝ့်၊ တႆးၵတ့်တႆးၶႅၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ့် ပဵၼ်ၽႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ဢွၼ်ၵၼ်ၶူၼ့်ႁႃ ထူၵ်းဢွၵ်ႇတၢင်ႇၼႄၵၼ်တႃ့၊ ဢွၼ်ၵၼ်ပႅတ်ႈတၢင်းယၢမ်ႈ ဢၼ်တႆး ၸၢင်ႈလိုမ်းတႆးၼၼ့်သေ၊ ဢွၼ်ၵၼ်လဵင့်ဢဝ် တၢင်းယၢမ်ႈဢၼ်တႆးမေႃႁၵ့်ၵၼ် ဢၼ်တႆးမေႃယွင်ႈၵၼ်ၼၼ့်တႃ့။