မေႃႇၸၵူဝ်ႇ၊ ဝဵင်း
မေႃႇၸၵူဝ်ႇ၊ ဝဵင်း မႄးထတ်း
‘’’မေႃႇၸၵူဝ်ႇ’’’ ပဵၼ်ငဝ်ႈၸိုင်ႈဝဵင်း မိူင်းရသျႃးသေ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ၊ ၵူၼ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းဝဵင်း မီး 13.2 လၢၼ်ႉၵေႃႉသေ [1] ပေႃးၼပ်ႉပႃး ဢၼ်ယူႇသၢပ်ႇဝဵင်းၸိုင် ၵူၼ်းယူႇသဝ်းမီး 17လၢၼ်ႉ [2]၊ ပေႃးသွၼ်ႇပႃး ၶွပ်ႇလႅၼ်ဢေႇရိယႃႇဝဵင်းၸိုင် ၵူၼ်းယူႇသဝ်း မီး 20 လၢၼ်ႉယဝ်ႉ။ [3] မေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၾတ်ႇတရေးသျိၼ်း ၼႂ်းမိူင်းရသျႃး ဝဵင်းၼိုင်ႈ။
မေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆ့ ပဵၼ်ဢွင်ႈယမ် ပုၼ်ႈတႃႇ ပၢႆးမိူင်း၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ပၢႆးၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ ပၢႆးသၢႆးယႅၼ်ႉ မိူင်းရသျႃးသေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်မိူင်းပွတ်းဢွၵ်ႇယေႃးရူပ်ႉ Europe၊ ပဵၼ်မိူင်းယႂ်ႇၵႂၢင်ႈသေပိူၼ်ႈ ၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းယေႃးရူပ်ႉ ဝဵင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆ့ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆဝဵင်းယႂ်ႇ ဝဵင်းလူင် လုၵ်ႈၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်မၢႆ 14 ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၸိုင် ဝဵင်းလုၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၵူၼ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ မၢႆ 11 ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢဝ်သဵၼ်ႈမၢႆ ပီ 2013 ဝႃႈတႄႉ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပဵၼ်ဝဵင်းၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇသုင်သေပိူၼ်ႈ မၢႆ 9 သေ ပဵၼ်ဝဵင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလူင် ယႂ်ႇၶိုၵ်ႉသေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉယိုင်ႈယႂ်ႇ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ [4]
ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇပဵၼ် ဝဵင်းဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်းသေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵတ်းသေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ Ostankino Tower ႁေႃၸိၾဢေႃႇသတၢၼ်ႇၵီႇၼူဝ် ဢၼ်သုင်သေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းယူးရူပ်ႉၼႆႉ လႄႈသင်၊ Federation Tower ႁေႃၸိၾၾတ်ႇတရေးသျိၼ်း ဢၼ်သုင်သေပိူၼ်ႈ မၢႆသွင် ၼႂ်းယူးရူပ်ႉၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ႁူင်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၵူႈမိူင်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် မီးဝႆ့ တမ်ႈတီႈ မေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2012 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 1 ဝၼ်း မႄးမႄႇၶႂၢၵ်ႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ 421 တေႃႇ 970 လၵ်းမူၼ်းပၼ်ႇႁွပ်ႈ (1091-2500 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇထိူဝ်ႇပၼ်ႇႁွပ်ႈ)သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမႃးယူႇသဝ်းလႆႈထႅင်ႈ 233000 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ [5] [6]
ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇ မီးဝႆႉ ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ မေႃႇၸၵူဝ်ႇ Moskva ပဵၼ်ဝဵင်းၾႅတ်ႇတရႄႇရသျႃး ၼႂ်းမိူင်းယူးရူပ်ႉ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ (မိူင်းရသျႃးၼႆႉ ၵႂၢင်ႈၼႃႇလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ မီးၼႂ်းမိူင်းဢေးသျႃးသေတႃႉ ပွတ်းတူၵ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပႃးဝႆႉ ၼႂ်းမိူင်းယူးရူပ်ႉ) ပဵၼ်ဝဵင်းၼိူဝ်ပိုၼ်ႉလိၼ် (ဢမ်ႇၸပ်းပၢင်ႇလၢႆႇ) ဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းသေပိူၼ်ႈဝဵင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းယူးရူပ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းလုၵ်ႈၼႆႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇလူၺ်ႈ ႁွႆးမေႃတိၼ်မေႃမိုဝ်း Architecture ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ ႁေႃႁိူၼ်းၵျွင်းၽြႃး ၸိူင်ႉၼင်ႇ သဵင်ႉၿႃႇသီႇ Saint Basil Cathedral ဢၼ်ယွမ်ႉဝႆႉ သီလၢၵ်ႇလၢႆးႁၢင်ႈလီ ႁၢင်ႈၶိုၵ်ႉႁင်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ [7] [8] တီႈၼႂ်းဝဵင်း ပႃးၸဵမ်သၢပ်ႇဝဵင်း မီးပႃႇမႆႈ ႁူမ်ႇတူမ်းဝႆႉ 40% လိူဝ်လိူဝ်သေ ၼႂ်းယူးရူပ်ႉလႄႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ် မီးထိူၼ်ႇၶဵဝ် မိုတ်းသုမ်ႇဝႆႉ လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ တႄႇဢဝ် ပၢၼ်ၵၢင် ပၢၼ်ၵိၼ်ဝဵင်း တေႃႇထိုင်ပၢၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းသႃႇ မိူင်းရသျႃး၊ လုၵ်ႉဢဝ် ပၢၼ်မိူင်းရသျႃး တေႃထိုင် ပၢၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် သူဝ်ႇဝီႇယႅတ်ႉ တေႃႇႁွတ်ႈ မိူင်းၾႅတ်ႇတရႄႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇလၢႆႈၸိုဝ်ႈသေ ၶဝ်ႈပဵၼ် ငဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝဵင်းမႃးယဝ်ႉ။
ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရသျႃးၶဝ် ပၵ်းလုမ်းဝႆႉသေ ၶူးဝဵင်းတပ်ႉၸင်ႈၶၢမ်ႇ ၵရိမ်မလိၼ်ႇ တီႈမေႃႇၸၵူဝ်ႇ ဢၼ်တႄႇတင်ႈႁဵတ်းမႃး မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈရသျႃးၶဝ် တိုၵ်ႉဢဝ်တင်ႈပဵၼ် လုမ်းပွင်ၵၢၼ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈရသျႃးၶဝ်ယူႇ။ ၵရိမ်ႇမၼိၼ်ႇမေႃႇၸၵူဝ်ႇ The Moscow Kremlin လႄႈ ပၢင်ႇၵႅဝ်ႈလႅင် Red Square ၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ UN ဢၼ်ပဵၼ် World Heritage Site ယဝ်ႉ။ သၽႃးၻူးမႃးလႄႈ သၽႃးၵွင်ႇၸီႇၾႅတ်ႇတရႄႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉ ၼႂ်းဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တီႈၼႂ်းဝဵင်းလုၵ်ႈၼႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်ႈဢၶႄးတမိၵ်ႉလႂ်၊ ႁူင်းႁဵၼ်းဢိၼ်ႇၸတီႇၵျူးသျိၼ်း ၽၢႆႇပၢႆးမိူင်းလႂ်၊ ႁူင်းၵႃႈၸၢတ်ႈလူင်လႂ် မီးဝႆႉသေဢမ်ႇၵႃး ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းရသျႃးၶဝ်၊ ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆးယႅၼ်ႉၶဝ် ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်းၶဝ် မီးဝႆႉ တင်းၼမ်လႄႈ ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် ငဝ်ႈငႃႇၽိင်ႈငႄႈ မိူင်းလူင်ရသျႃးယဝ်ႉ။
တႃႇၵႂႃႇမႃးၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ တေႃႉသူင်ႇၸူး ဝဵင်းမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ မီးဝႆႉ ၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း 4 ဢၼ်၊ တႃႈရူတ်ႉရဵၼ်း 9 ဢၼ်၊ ရူတ်ႉရဵၼ်းၾႆးၾတင်းၼမ်၊ တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်း ၵႂႃႇၽၢႆႇလဵဝ် (Moscow Monorail)၊ သမ်ႉမီးထႅင်ႈ တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်းတႂ်ႈလိၼ် ဢၼ်လိုၵ်ႉသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆတၢင်းၼႅင်ႈမေႃႇၸၵူဝ်ႇ Moscow Metro ဢၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈသေပိူၼ်ႈ မၢႆသီႇ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ဢၼ်ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းဢေးသျႃးယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်းၼႅင်ႈမေႃႇၸၵူဝ်ႇၼႆႉ တႃႈရူတ်ႉရဵၼ်းမၼ်း မီး 222 တီႈသေ ၵူႈတႃႈရူတ်ႉရဵၼ်း မီးဝႆႉ ႁွႆးမိုဝ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ လွင်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈတႅမ်ႈႁၢင်ႈဝႆႉ ၵူႈပိူင်ပိူင်လႄႈ ပဵၼ်ပိူင်ၽၢင်လမ်ႇလွင်ႈ ငဝ်ႈၸိုင်ႈဝဵင်း လုၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။[9]
ၽိုၼ်ဢိင် မႄးထတ်း
- ↑ Archive copy. Archived from the original on 2016-03-27။ Retrieved on 2019-09-28။
- ↑ "Major Agglomerations of the World – Population Statistics and Maps". Citypopulation.de. Retrieved September 26, 2017.
- ↑ Archive copy. Archived from the original on 2018-06-15။ Retrieved on 2019-09-28။
- ↑ Geromel, Ricardo. "Forbes Top 10 Billionaire Cities – Moscow Beats New York Again". Retrieved August 24, 2013.
- ↑ <%= item.timeFlag %>. "Expansion of Moscow borders to help it develop harmonically: mayor, Itar-tass, July 1, 2012". Itar-tass.com. Archived from the original on November 13, 2013. Retrieved July 9, 2014.
- ↑ "Moscow city government official site". Mos.ru. Retrieved July 9, 2014.
- ↑ "ST. BASIL'S CATHEDRAL". The Complete Pilgrim - Religious Travel Sites. June 2, 2014. Retrieved August 28, 2019.
- ↑ Craven, Jackie Craven Jackie; Writing, Doctor of Arts in; Architecture, Has Over 20 Years of Experience Writing About; decor, the arts She is the author of two books on home; Design, Sustainable; Poetry, A. Collection of Art-Themed. "2,000 Years of Russian History Through Photos". ThoughtCo. Retrieved August 28, 2019.
- ↑ "Three Moscow Metro stations designated architectural landmarks". Moscow City Web Site. January 18, 2018. Retrieved February 24, 2019.
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ ၉