မုၼိၵ၊ ၸၢတ်ႈ

30 - ꩡၢတ်ႈမုၼိၵ

(မုၼိၵ = ၸိုဝ်ႈမူဢွၼ်ႇ) တၢင်းၵိၼ်လီဢၼ်လႂ်၊ ဢမ်ႇထုၵ်ႇဢဝ်ၸႂ်ၸပ်း

ဝတ်ႉထုပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းသၢဝ်လူင်ပၢႆးဢဝ်သေ ဢၢင်ႈတေသိၵ်းထၢၵ်ႈၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈႁူႉသေ ၸင်ႇဝႃႈ “လုၵ်ႈႁၵ်ႉ... သၢဝ်လူင်ၵေႃႉၼႆႉ ႁဵတ်းပၼ် ၽွၼ်းႁၢမ်းပုၼ်ႈမႂ်း ၸၢတ်ႈၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၸၢတ်ႈ ၵွၼ်ႇမိူဝ်ႈပဵၼ်မူၼၼ်ႉ တီႈပၢင်ၶႅၵ်ႇ သၢဝ်လူင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ မႂ်းလႆႈၶၢမ်ႇထိူဝ်တၢႆသေ လႆႈပဵၼ် ၽၵ်းသႃႈမႃးယူႇယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေ ႁေႃးလၢတ်ႈၼႄ ꩡၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင် ၼင်ႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ-

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇႁိုင်လွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး ပၢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၿြႁ်မၻတ်ႈ၊ မိူင်းၿႃႇရၼသီႇ တီႈႁိူၼ်း ၽူႈမၢၵ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ဝူဝ်းသွင်တူဝ်ပီႈၼွင်ႉ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸူႇꩮ လေႃးႁိတ လႄႈ မႁႃႇလေႃးႁိတယဝ်ႉ။ ဝူဝ်းသွင်တူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈၸွႆႈႁဵတ်းပၼ် ၵၢၼ် တီႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇ။ ၽူႈမၢၵ်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉလုၵ်ႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ။ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈၵၢႆႇၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵၼ် ဝႆႉဝႃႈ တေၵူပ်ႉၵူႈပၼ်ၵၼ်တင်း မၢဝ်ႇၵူၼ်းဝဵင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ် ၽၵ်း ပုၼ်ႈတႃႇ ပွႆးၵူပ်ႉၵူႈၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလဵင်ႉဝႆႉ မူတူဝ်ၼိုင်ႈယူႇ။ ၸိုဝ်ႈမူၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ‘မုၼိၵ’။ လႆႈႁၼ် ပိူၼ်ႈဢဝ်ၶဝ်ႈယႃႇၷု(ၶဝ်ႈတူမ်ႈ) လဵင်ႉလူလုမ်းလႃးပၼ် မူၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ ဝူဝ်းၸူႇꩮလေႃးႁိတ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်မၼ်း။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ၸူႇꩮလေႃးႁိတ ၸင်ႇထၢမ်ပီႈဢၢႆႈမၼ်း မႁႃႇလေႃးႁိတဝႃႈ “ပီႈဢၢႆႈ... ႁႃးသွင် ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉၼႆႉၵူၺ်း လႆႈႁဵတ်းပၼ် ၵၢၼ် တီႈႁိူၼ်းၼႆႉယူႇသေ ႁဵတ်းသင် သမ်ႉလဵင်ႉႁဝ်း ၽိူင်းလႄႈ ယိူဝ်ႈၵူၺ်း။ မူ ဢၼ်ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈသင် သမ်ႉလဵင်ႉပၼ် ၶဝ်ႈတူမ်ႈတီႈၶႃႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ မႁႃႇ လေႃးႁိတ ၸင်ႇတွပ်ႇဝႃႈ “ၼွင်ႉၸၢႆး... ယႃႇပေၶႂ်ႈၵိၼ် တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မူၵိၼ်ယူႇၼၼ်ႉလႃႈ၊ မူတူဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ တႃႇတၢႆၵူၺ်းဢိူဝ်ႈၼၼ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ လုၵ်ႈသၢဝ်တီႈႁိူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၵူပ်ႉၵူႈၼႆၸိုင် ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း မူတူဝ်ၼႆႉ တေပဵၼ်ၽၵ်းပၢင်ၶႅၵ်ႇယူႇ”ၼႆသေ ၸင်ႇၶႂ်ႈသင်ႇသွၼ် ၼွင်ႉမၼ်းသေ ၸင်ႇလွတ်ႈႁေႃးၷႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ-

ပႃႇꩮိ

30 - မႃ မုၼိၵသ်သ ပိႁယိ၊ ဢႃတုရၼ်ၼႃၼိ ꧤုၺ်ꩡတိ။ ဢပ်ပွသ်သုၵ်ၵေႃ ꧤုသံ ၶႃၻ၊ ဢေတံ ၻီꧠႃယုလၵ်ၶၼံ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၼွင်ႉၸၢႆး... ယႃႇပေၶွႆ (တၢင်းၵိၼ်) မုၼိၵ၊ (မုၼိၵ)ၼႆႉ မၼ်းၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်တေ လႆႈတၢႆၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ။ မႂ်းတေႃႈ ႁၢၼ်ႉၸႂ်လူၺ်ႈ ႁမ်းၼႆႉသေ ၵိၼ်ၵႂႃႇတႃႉ။ ဢၼ်ၵိၼ်ႁမ်းၼႆႉ ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်း တႃႇတေႁႂ်ႈဢႃႇယုယၢဝ်းယဝ်ႉ။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ ဝူဝ်းမႁႃႇလေႃးႁိတ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။

ဝူဝ်းၸူꩮလေႃးႁိတ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈဢႃႇၼၼ်ႇၻႃႇ။ မူမုၼိၵ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းဢၼ်ဢၢင်ႈသိၵ်း။ လုၵ်ႈသၢဝ်ၽူႈမၢၵ်ႈ မႃးပဵၼ် သၢဝ်လူင်။

• ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) ႁၢၼ်ႉၸႂ်ၸွမ်းဢၼ်ပဵၼ်၊ လႆႈယဵၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇမႆႈ။

(2) ၸိူင်ႉၼင်ႇပိူၼ်ႈပဵၼ်မႃး၊ ႁႃးႁိဝ်ႈတူၺ်းၸွင်ႇတေပဵၼ်။

• ပႃႇရမီႇ ။ ။ မဵတ်ႉတႃႇပႃႇရမီႇ။

• မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ ပဵၼ်“ၺႃတၵႃၼၺ်ၸ သင်ၷႁ မင်ၷလႃ”။