ပၺ်ႇၺႃႇသႃႇမိ၊ ၸဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇတူယႃး

ပၺ်ၺႃသႃမိ ၊ ၸဝ်ႈ၊ ၵျွင်းတူယႃး၊ ၵဵင်းတုင်

ၸဝ်ႈသြႃႇတူယႃး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃး ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ၺႃသႃမိၼႆႉ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1310 လိူၼ် 12 မႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ (4.11.1948) သေ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းၸၢင်းဢေႃး ပႃႈၸၢင်းၶမ်း ဝၢၼ်ႈၼႃး ဢိူင်ႇယၢင်းလေႃး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁွင်ႉဝႃး ၸၢႆးပၢၼ်းဢွင်ႇ။

ၶိုၼ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇ

ပီ 1320 လိူၼ် 5 မႂ်ႇ 10 ၶမ်ႈ ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢိၼ်ႇတႃႇၸၵ်ႉၵ ၵျွင်းၸွမ်မူၼ်း ႁဵတ်းပဵၼ် ဢုပတ်ႉၸၢႆး၊ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ ဝၢၼ်ႈၼႃးတင်းသဵင်ႈ ၶဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈတႃႇၼၶူဝ်းၶွင်သီႇပိူင်ယဝ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇ တီႈၵျွင်းတူယႃး ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျွင်း ဝဵင်းၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။

ပီ 1324 ၽၢတ်ႇယၢၼ် ၵျွင်းတူယႃး ၵဵင်းတုင်သေ ၵႂႃႇသိုပ်ႇသွၼ်ႁဵၼ်းဢဝ်လိၵ်ႈထမ်း တီႈၵျွင်းသူၺ်ႇၵူႇ ဝဵင်းၺွင်ႇသူၺ်ႇ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဝဵင်းၼွင်ႁူၺ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်း

ပီၵေႃးၸႃႇ 1331 ၼီႈ လိူၼ် 6 မႂ်ႇ 10 ၶမ်ႈ တမ်ႈတီႈ သိမ်ႇၵျွင်းမွၵ်ႇမႆႇ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇၽတ်ႉတၼ်ႇတ ဢိၼ်ႇတႃႇၸၵ်ႉၵ ၵျွင်းၸွမ်မူၼ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ဢုပတ်ႉၸၢႆး၊ ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇ မုၼိၼ်ႇတ ၵျွင်းမွၵ်ႇမႆႇ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ႁဵတ်းပဵၼ် ဢၼုသႃႇသၼႃႇ ႁူမ်ႈပႃး ၵႃႇရၵသင်ႇၶႃႇ 9 သေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်းယဝ်ႉ။ တၵႃႇၸၢင်းတႄႉပဵၼ် လုင်းၸၢင်းဢုၼ်ႇ ပႃႈၸၢင်းၶမ်း လုင်းၸၢင်းမၢတ်ႈ ပႃႈၸၢင်းပွၵ်း မူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉ ဝၢၼ်ႈၼႃး ၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။

ပေႃႈထၢပ်ႈၵၢမ်ႇ မႄႈယေႃးမုၼ်

1. ပေႃႈၸၢင်းဢူင်းပုၼ်ႉ မႄးၸၢင်းသႅင် ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈလၢၼ် ဝၢၼ်ႈၸေးၸု ၵဵင်းတုင်
2. မႄႈၸၢင်းလီ (ၼၼ်ႇတိ) ၶဝ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈလၢၼ် ဝၢၼ်ႈဝတ်ႉဢိၼ်း ၵဵင်းတုင်
3. မႄႈပႃႈသႅင် (သိုဝ်းလိုဝ်း) လုၵ်ႈယိင်းၼၢင်းၼွႆႉ ၶဝ်မူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉ ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျွင်း ၵဵင်းတုင်
4. မႄႈပႃႈဢိၼ်ႇၼွႆႉ ၸၢႆးၵႅဝ်ႈ ၼၢင်းသႅင်ၸွႆႉ ၶဝ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈလၢၼ် ဝၢၼ်ႈၵုင်းၵျွင်း ၵဵင်းတုင်
5. ဦးကြည်မောင် ဒေါ်နန်းကိန်ခမ်း မိသားစု တောင်ကြီးမြို့။

ၸၼ်ႉလိၵ်ႈ ဢၼ်ဢွင်ႇမႃး

1. ပီ 1323 ၸၼ်ႉမူႇလ ပွႆးထၢမ်တွပ်ႇလိၵ်ႈ ၵျွင်းထမ်ႇမေႃးတယ ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။
2. ပီ 1325 – 1330 ၸၼ်ႉ ပထမ, ၻုတိယ, တတိယ, ၸတုတ်ထ, ပၺ်ၸမ, သတ်ႉထမ ပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ ဝိၼယႃႇၻိၼုၵ်ႉၵႁ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။
3. ပီ 1326 – 1330 ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ၊ ၸၼ်ႉၵၢင်၊ ၸၼ်ႉလူင် ပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ ပထမပျၢၼ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ။
4. 1331 – 1335 ၸၼ်ႉထမ်ႇမႃႇၸရိယ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ၸၼ်ႉထမ်ႇမႃႇၸရိယ ပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ ဝိၼယႃႇတိၼုၵ်ႉၵႁဢၽိဝံသ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။
5. ပီ 1977 ၸၼ်ႉၵဝ်ႈ၊ ပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ ၵၢင်ၶမ်ႈ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။
6. ပီ 1980 ၸၼ်ႉသိပ်း ပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ။ ပႃးလၢဝ်ၸွင်ႈ ပထဝီႇ (ပၢႆးလိၼ်)။
7. ပီ 1981 – 1984 ဢွင်ႇပူၼ်ႉ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸႂ် ပီၼိုင်ႈ၊ ပီသွင်၊ ပီသၢမ်၊ ပီသီႇသေ ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ B.A ပၢႆးၸႂ် တီႈပွႆးထၢမ်လိၵ်ႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ရတၼႃႇပူင်ႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ။

ၸဝ်ႈသြႃႇဢၼ်ပူင်သွၼ်လိၵ်ႈပၼ်ၸဝ်ႈမႃး

• ၸဝ်ႈသြႃႇဝိၸေႇယျ ၵျွင်းတူယႃး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။ • ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ပၼ်ႇတိတ ၵျွင်းလူင်သီႇရိၼေႃႇ ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။ • ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ဝိလႃႇသႃႇၽိဝံသ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈသူၺ်ႇၵူႇ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။ • ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်မႁိၼ်တ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈလႅင်ႇၵျူႇ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။ • ၸဝ်ႈၶူးသူႇရိယ၊ ၸဝ်ႈၶူးတိလေႃးၵသႃႇရ၊ ၸဝ်ႈၶူးၵဝိထၸ၊ ၸဝ်ႈၶူးမေႇထႃႇၼၼ်ႇတ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈသူၺ်ႇၵူႇ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။

ၵျွင်းလႄႈတိူၵ်ႈသွၼ်လွၵ်ႈ ဢၼ်လႆႈယူႇမႃး

1. 1320 – 1323 ၵျွင်းတူယႃး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။
2. 1324 – 1334 တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈသူၺ်ႇၵူႇ ဝဵင်းယွင်ႁူၺ်ႈ။
3. 1336 – 1337 ၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ။
4. 1338 – 1339 ၵျွင်းသိမ်ႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ။
5. 1340 ႁဵတ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈၵွၼ်းၵျွင်း ၵျွင်းတူယႃး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။

ပပ်ႉလိၵ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး

1. ပပ်ႉၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ၽၢႆတႆး ထၢမ်တွပ်ႇ
2. ပပ်ႉထမ်ႇမၸၵျႃႇလႄႈ ဢၼတ်ႉတလၵ်ႉၶၼႃႇ ၽၢႆႇတႆး
3. ပပ်ႉရႁၢၼ်းယိပ်းတိုဝ်း (ပွၵ်ႈထူၼ်ႈၼိုင်ႈ)
4. ပပ်ႉရႁၢၼ်းယိပ်းတိုဝ်း (ပွၵ်ႈထူၼ်ႈသွင်)
5. ပပ်ႉၵႂၢမ်းဝႆႈၸဝ်ႈသြႃႇၽြႃး (ပႃႇလိတူဝ်တႆး)
6. ပပ်ႉပိုၼ်း ၵျွင်းတူယႃး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်
7. ပပ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ 550 ၸၢတ်ႈမၢႆ 6 (ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ)
8. ပပ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈ 550 ၸၢတ်ႈမၢႆ 1 (ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ)