ပၢင်ပွႆးတၢင်ႇသင်ႇၵႃႇယၼႃႇ ပွၵ်ႈၵမ်းထီႉႁူၵ်း

ပၢင်ပွႆးလူင် တၢင်ႇသင်ႇၵႃႇယၼႃႇ ပွၵ်ႈၵမ်ႈႁူၵ်းတႄႉ ဢဝ်တၢင်းၶပ်းၶိုင်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢူးၼူႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈတီႈ ထမ်ႈလူင်ၵမ်ႇၽႃႇဢေး ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1954 ၼီႈ လိူၼ်မေႇ 17 ဝၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵူင်ထမ်ႈလူင်ၼင်ႇ ထမ်ႈမႁႃႇပႃႇသၼ ဢၼ်တၢင်ႇသၢင်ႇၵႃႇယၼႃႇပွၵ်ႈၵမ်းထီႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

1954 ၼီႈၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ လႆႈ ႒႕႐႐ ပီတဵမ်ယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ပီၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း တႃႇပထမသႃႇသၼႃႇၵေႃႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပၢင်ပွႆးလူင် တၢင်ႇသင်ႇၵႃႇယၼႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်ၶဝ်ႈပႃး ႒႕႐႐ တူၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈပႃးရႁၢၼ်းမိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး၊ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းၼီႇပေႃး၊ မိူဝ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းလႄႈ ရႁၢၼ်းတၢင်ႇမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ လိူဝ်သေမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်ပႃးမႃး ပပ်ႉပိတၵၢတ်ႈဢၼ်ဢဝ်ၽႃႇသႃႇၽႂ်မၼ်းတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ။ တီႈပၢင်ပွႆးတၢင်ႇသင်ႇၵႃႇယၼႃႇၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈထမ်ႇမသေ ၸဝ်ႈသြႃႇꧤတ်ႉတၼ်တဝိၸိတ်ႉတသႃရႃꧤိဝံသ ၼႆႉ လူလဝ်ႈၼႄသင်ႇၶႃႇရႁၢၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ပေႃးပႃးဢၼ်ၽိတ်း ၶိုၼ်းမႄးၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈၽိတ်းမၼ်းမီးဢေႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ပပ်ႉလိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ပုတ်ႉထၸဝ်ႈတင်းလူင် ဢၼ်သင်ႇၵႃႇယၼႃႇပွၵ်ႈၵမ်းထီႉႁူၵ်းမၵ်းမၼ်ႈၼၼ်ႉ သင်ႇၶႃႇၵူႈမိူင်းမိူင်းၵေႃႈ ႁူမ်ႈပဵၼ်သဵင်လဵဝ်ၵၼ်သေ ႁပ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ သင်ႇၵႃႇယၼႃႇ ပွၵ်ႈၵမ်းထီႉႁူၵ်းယဝ်ႉယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပီတႄႇတုတိယသႃႇသၼႃႇၼ်ၼႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလႄႇတီႇသွၼ်ပၼ် ၵၢၼ်ဝိပသ်သၼႃႇ ၵူၼ်းႁိူၼ်းဢၼ်ပဵၼ် ၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ သြႃႇတႅတ်ႉၵျီး၊ လုၵ်ႉသြႃႇတႅတ်ႉၵျီး သွၼ်ပၼ်ၽူႈပိုၼ်ၽႄႈဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ သြႃႇလူင်ဢူးပႃႉၶိၼ်ႇ ယူႇယဝ်ႉ။ သြႃႇလူင် ဢူးပႃႉၶိၼ်ၼႆႉ သွၼ်ၼႄပၼ် ၵၢၼ်ဝိပသ်သၼႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၵႃး သွၼ်ၼႄပၼ်ပႃး ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဝိပသ်သၼႃႇဢၼ်ၼႆႉႁၢႆလၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ဢၢၼ်ႇလၢႆႁူဝ်ပၢၵ်ပီမၼ်းယဝ်ႉ။ သြႃႇလူင်ဢူးပႃႉၶိၼ်ႇၼႆႉ မီးၵၢင်ၸႂ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵၢၼ်ဝိပသ်သၼႃႇၽႅဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးယူႇယဝ်ႉ။ တေပဵၼ်သူင်ႇႁႂ်ႈၽႅဝ်ယူႇ ယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးသေဢမ်ႇၵႃး ၸွတ်ႇၽႄႈပႃးတင်းလုမ်ႈၾႃႉယူႇယဝ်ႉ။

ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆႇၶူၼ်ႉၶႂႃႉဝိပသ်သၼႃႇၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းဢီႇၵတ်ႉပူႇရီ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼႆႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ဝိပသ်သၼႃႇတြႃးၸဝ်ႈ တေၽႄႈတိုၼ်းၼႂ်ႈလုမ်ႈၾႃႉယူႇယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉၼႆႉသေ ပေႃႉပိုၼ်ဢွၵ်ႇ ဢထၵထႃႇတီႇၵႃႇ၊ ဢၼုတီႇၵႃႇလႄႈ ပပ်ႉ ႑႔႐ ပပ်ႉ ဢၼ်ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈ ၻေဝၼႃၵရီသေတႅမ်ႈဝႆႉ ပိတၵၢၼ်ႈသၢမ်ၵွင် လူႇတၢၼ်းပၼ်ၵူႈတီႈတီႈယူႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈ ၻေဝၼႃႇၵရီ၊ ရူဝ်ႇမႅၼ်ႇ၊ သီႁလီ၊ မၢၼ်ႈ၊ ထႆး၊ ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး၊ မုင်ႇၵူဝ်းလီးယႃး သေ ၽႂ်ၶႂ်ႈပူႇၸေႃႇၵေႃႈ လူႇတၢၼ်းပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ် တႃႇတေလဵပ်ႈႁဵၼ်းလႆႈငၢႆႈငၢႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်လိၵ်ႈၵၼ်ၼတ၊ မလယလမ၊ တႄလုဝူ၊ ၵုရုမၶီ လႄႈ ၵူၵျရတီသေ တၢင်ႇဝႆႉၼိူဝ်ၼႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ဢိၼ်းထိူဝ်းၼႅတ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး တေဢဝ်ပႃးတင်းလိၵ်ႈပင်ႇၵႃႇလီ၊ တီႉပႅတ်ႉသေ တၢင်ႇၶိုၼ်ႈၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။

==ၽိုၼ်ဢိင်==

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႑႑႖၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)