ပီမႂ်ႇၶႄႇ ဝၼ်းၵိၼ်ဝေႃးတႆးၼိူဝ်

ဝၼ်းပီမႂ်ႇၶႄႇ ႁူမ်ႈတင်း ဝၼ်းၵိၼ်ဝေႃးတႆးၼိူဝ်(တႆးမိူင်းၼိူဝ်) တူၵ်းၼႂ်းလိူၼ်သၢမ်တႆးၵူႈပီ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉ တူၵ်းၼႂ်းလိူၼ်သီႇ (လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈတႆး) ပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊပေႃးလီ။
ပဵၼ်ပီမႂ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်လႄႈ မႃးတူၵ်းၼႂ်းလိူၼ်သၢမ်-သီႇတႆးႁဝ်းလႃႇ? ၶဝ်ဢမ်ႇမီးလိူၼ်ဢၢႆႈ(လိူၼ်ၼိုင်ႈ)? မီးမိူၼ်ၵၼ် တင်းတႆးႁဝ်းယူႇ။ ဝၼ်းပီမႂ်ႇၶႄႇၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ဢၢႆႈ (လိူၼ်ၸဵင်) မႂ်ႇ(1) ၶမ်ႈ ၶွင်လိူၼ်ၶႄႇၶဝ်ယဝ်ႉၼႃႇ။ ၼႂ်း ပီ 2018 ၼႆႉ လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းတီႈ 15 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 1 ၶမ်ႈ တႃႇၶႄႇၶဝ်။ ဝၼ်းဢၼ်ပီၵဝ်ႇ-ၶၢႆႉၸူးပီမႂ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ် 1 မႂ်ႇ 1 ဝၼ်း ၶွင်ၶိူဝ်းၽႂ်ၶိူဝ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းတီႈ 15-16 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၵူႈပီဢၼ်ႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉၼႆၼၼ်ႉ ၵေႃႈပဵၼ်ဝၼ်းလိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ (1)ၶမ်ႈ ၶွင်ၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၵလႃးဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊၶဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်းၵၼ်သေၵမ်းၼႆ။
ၵိၼ်ဝေႃး ဢမ်ႇၼၼ် ပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃးၼႆၼၼ်ႉၼႃႇပွင်ႇသင်? ၵိၼ်ဝေႃး – ၼႆၼၼ်ႉ ၵိၼ်ပီမႂ်ႇ၊ ၵိၼ်ၵၼ်လဵင်ႉၵၼ်၊ ပူးၸႃးတီႈဢၼ်လီပူးၸႃးၵၼ် ၼႂ်းၽွင်းပီမႂ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းႁၼ်ႉ(ၶႄႇႁၼ်ႉ) ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ဝေႃး – ထွႆႈၵႂၢမ်းၼႆႉလႅပ်ႈတေပဵၼ်ၸွမ်းၶႄႇယုၼ်ၼၢၼ်(ၶႄႇၼွင်သႄ) ယူႇၼႆၵၼ်။ ပွင်ႇဝႃႈ- လဵင်ႉ၊ ဝႆႈ(ဝႆႈၸဝ်ႈ၊ လဵင်ႉၸဝ်ႈ၊ ဝႆႈပီ၊ လဵင်ႉပီ) ၼႆၼၼ်ႉႁိုဝ် လီသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၼ်ယူႇ။
ဝေႃး- ဝူဝ်းၼႆဢမ်ႇႁၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇၶဝ်ၸႂ်ႉ၊ မီးၵႃႈၸၢဝ်းတႆးၼိူဝ်ႁဝ်းၵွႆးဢၼ်ၸႂ်ႉလႄႈ ပေႃးထိုင်ဝၼ်းပီမႂ်ႇၶႄႇၼႆ ႁွင်ႉဝႃႈ ပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃး။ ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃးၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ပီမႂ်ႇတႆးၼိူဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ႁူႉၵမ်းလဵဝ်ယူႇ။
ၸၢဝ်းတႆးၼိူဝ်တင်းၸၢဝ်းၶႄႇၼႆႉ ႁဵတ်းသင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းပီမႂ်ႇဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ်၊ ၶိူဝ်းၵူၼ်းယင်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်? လွင်ႈၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢွၼ်တၢင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းယင်းပႆႇၼပ်ႉယမ်ပုတ်ႉထသႃသၼႃၼႆႉ ၽႂ်ယူႇၸမ်တီႈ လႂ်ၸွမ်းဢဝ်ၾိင်ႈတီႈၼၼ်ႈ။ တႆးၼိူဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈယူႇၸမ်ၶႄႇ၊ ၶူၼ်းလေႃးၶႄႇၼမ်သေတႆးတၢင်ႇၸုမ်းလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉတႆးၼိူဝ်။ ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်ယူႇပႃႈၼိူဝ်(ပႃႈတၢင်းႁွင်ႇ) တႆးႁဝ်းသုတ်းသုတ်းၼၼ်ႉသမ်ႉပဵၼ်ၶႄႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်တႆးတႂ်ႈ(တႆးပႃႈၸၢၼ်း) ၸင်ႇႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈ တႆးၼိူဝ်(တႆးတၢင်းႁွင်ႇ) မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း။ တႆးၼိူဝ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၶႄႇ၊ ၶႄႇႁွင်ႉၶဝ်ၵူၼ်းတႂ်ႈ၊ ႁဝ်းသမ်ႉႁွင်ႉၶဝ်ဝႃႈၵူၼ်းၼိူဝ်။
တႆးၼိူဝ်ၶဝ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈလႆႈယူႇၸမ်ၶႄႇ၊ ၶူၼ်းလေႃးၶႄႇပဵၼ်ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်သေ ၶၢတ်ႇပႅတ်ႈၵၢၼ်တိတ်း တေႃႇသူႇ ႁႃတႆးတႂ်ႈလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈလိုမ်းၾိင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇၵႂႃႇ။ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၾိင်ႈၶႄႇၵႂႃႇလၢႆလၢႆသႅၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ- ၾိင်ႈပီမႂ်ႇ၊ ၾိင်ႈဝႆႈ ပေႃႈဝႆႈမႄႈၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
မီးၸၢဝ်းတႆးၼိူဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်ဢၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈလူင်းမႃးယူႇသဝ်းၸွမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းတႆးတႂ်ႈသေ ဝၢႆးမႃးလႆႈႁပ်ႉဢၼ် ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃၼၼ်ႉၵူၺ်း ဢၼ်ပိၼ်ႇမႃးႁပ်ႉၾိင်ႈပီမႂ်ႇတႆး မိူဝ်ႈလိူၼ်ၸဵင်တႆး၊ ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉ မိူၼ် လိူၼ် 4 ဢင်းၵိသျ်ႊ မိူၼ်ၸိူင်ႉႁၼ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။ၼၼ်သေတႃႉ ၾိင်ႈပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃး ယင်းဢမ်ႇပႅတ်ႈၵၼ်၊ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉယူႇတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။
ၸင်ႇဝႃႈ ၾိင်ႈပီမႂ်ႇတႆးၼိူဝ်ဢမ်ႇၼၼ် ၾိင်ႈပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃးၼႆႉ တႆးၼိူဝ်ၼပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ပီမႂ်ႇၶွင်ပူႇယႃႈတႃႇၼၢႆး ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးလၢႆလၢႆပၢၵ်ႇပီလႄႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပႂ်ႉပႃးၵၼ်ဝႆႉ ပဵၼ်ဝႃႈလႆႈၼပ်ႉယမ်ၾိင်ႈ ပုတ်ႉထသႃသၼႃယဝ်ႉ ၵေႃႈယႃႇၼၼ်ႉယူႇ။
သျိၼ်ႊၼႅၼ်(ပီမႂ်ႇ) ၸၢဝ်းၶႄႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈၸၢဝ်းၶႄႇၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾိင်ႈၵိၼ်ဝေႃးၼႆႉတႆး ၼိူဝ်ၶဝ်ၼပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ် ၾိင်ႈပီမႂ်ႇတႆးၼိူဝ်ၶဝ်ၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၼပ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၾိင်ႈပီမႂ်ႇၶႄႇသင်။
ၶိူင်ႈပူးၸႃးဝႆႈဝၢၼ်းၵၼ်ႇတေႃးလႄႈ ဝၢင်းတမ်းလဵင်ႉၶႅၵ်ႇၼႂ်းၾိင်ႈပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃးၼႆႉ တေမီးၶဝ်ႈႁူၸၢင်ႉ၊ ၶဝ်ႈၶီႈမႃႉ၊ ၶဝ်ႈလူၵ်ႈလၢၼ်း၊ ၶဝ်ႈၶူပ်ႈ၊ ၶဝ်ႈတေႃႇ၊ ၶဝ်ႈတႅၼ်- ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃး။ မီးလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၼင် မၢၵ်ႇၼိမ်း၊ ၶီႇဢူင်ႇၸႃး၊ ၵႃၸပ်းလၵ်း၊ ႁူင်ႉၵိၼ်ႁၢင်၊ ၸၼ်ၸိူၵ်ႈလႄႈ လိူၵ်ႈၵူႈမၢဝ်ႇသၢဝ်ၵၼ် ပဵၼ်မူၼ်ႈပဵၼ်သိူဝ်း ပုၼ်ႈတႃႇၼိုင်ႈပီ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ပီမႂ်ႇၵိၼ်ဝေႃး ၸိူင်ႉၼႆ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၽိုၼ်လိၵ်ႈၶၢဝ်ႇတႆး၊ မႁႃႇမုင့် (မူႇၸ​ေႈ)