ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇ

ၼၢင်းယိင်းထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းၵႃႉ ၼႂ်းမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ။ မၼ်းၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းတင်းၵူၼ်းမီးလူင် ဝိသႃႇၶယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ဝိသႃႇၶၵႂႃႇဝႆႈသႃ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ၶိုၼ်းမႃး၊ ဝၢႆးသေမႃးၽႅဝ်ႁိူၼ်းယဝ်ႉ ဝိသႃႇၶၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ႁၵ်ႉသႃ၊ ၸပ်းပႅၼ်းၼိူဝ်မေးမၼ်း ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇလႄႈ မေးမၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီ။ ယၢမ်းၼၼ် ဝိသႃႇၶၸင်ႇသၢင်းလၢင်းၼႄမေးမၼ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၼႆႉလႆႈၶတ်းၸႂ်ၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ တေႃႈလဵဝ် ႁဝ်းပဵၼ်ဢၼႃႇၵၢမ်ႇယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႂ်ႈၼုင်ႈဝႆသၢင်ႇၵၢၼ်းႁဵတ်းလုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၼၢင်းလႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼႆႉ တႅပ်းတတ်းတေၶဝ်ႈၼႂ်းသႃႇသၼႃႇႁဵတ်းၽိၵ်ႉၶုၼီႇသေ တေၵႂႃႇတီႈၵတ်းတီႈယဵၼ်ယဝ်ႉ တေၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်တြႃး ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼႆႉ မီးၵုင်ႇမုၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢၼ်သၢင်းလၢင်းၼႄလႆႈတြႃးၸဝ်ႈလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇပၼ် "ဢေႇတတၵ်ႉ" ယူႇယဝ်ႉ။

ပေႃးတေသိုပ်ႇၶႆႈလူၺ်ႈၸူဝ်ႈပၢၼ်ဝၼ်းလင် ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၸိုင် မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵသ်သပၼၼ်ႉ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်းလူင် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ "ၵိၵီႇ" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၶဝ်ၼႆႉ မီးပီႈၼွင်ႉၸဵတ်းၼၢင်းသေ တင်းသဵင်ႈ မီးပႃႇရမီႇၵႄႇထူၼ်ႈႁင်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉၸဵတ်းၼၢင်းၼႆႉ ထိုင်မႃးပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမသမ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၵၢမ်ႇဝၼ်းလင်ႁင်းၽႂ်မၼ်းသေ လႆႈမႃးပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇႁူမ်ႈႁေႃႁူမ်ႈႁိူၼ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸဵတ်းၼၢင်းၸမ်ႉ- ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇ၊ ၶေႇမႃႇ၊ ဢုပလဝၼ်ႇၼ၊ ၵုၼ်ႇတလ၊ ဝိသႃႇၶႃႇ (တၵ်ႉၵႃႇၵျွင်း)၊ ၵိသႃႇၵေႃးတမီႇလႄႈ ပတႃႇၸႃႇရီႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇဝၼ်းလင်ၽႂ်မၼ်းသေ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈထူပ်းၸုၼ် ၽဝၵူႈပိူင်ပိူင် ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ လႆႈမႃးထူပ်းႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမသေ ၶဝ်တင်းၸဵတ်းၵေႃႉ လႆႈပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ၊ လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃးတမၼၼ်ႉ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇ ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်းၵူၼ်းမီးလူင်ဝိသႃႇၶၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းဢမ်ႇတၼ်းႁိုင်သင် လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ၊ မၼ်းၼႆႉ လူင်ႉလႅၼ်ႇႁူႉႁၼ်လွင်ႈလိုၵ်ႉလမ်ႇတြႃးၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၽူဝ် ဝိသႃႇၶတႄႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၸၼ်ႉဢၼႃႇၵၢမ်ႇၵွႆး။ မီးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ဝိသႃႇၶၼႆႉ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃသေ ၵႂႃႈတွင်ႈထၢမ်ၶေႃႈထၢမ် ဢၼ်လိုၵ်ႉလမ်ႇမၼ်းလႄႈ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၵေႃႈ တွပ်ႇၵႄႈပၼ်မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတွပ်ႇထၢမ်ၶႃၼႆႉ မီးဝႆႉပဵၼ်တႃႇဝိပသ်သၼႃႇယေႃးၵီႇၶဝ်ထုၵ်ႇလီယိူင်ႈဢဝ်လွၵ်းလၢႆးလႄႈ ထုၵ်ႇလီၸႂ်ၶိုၼ်ႈၸွမ်းတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၶေႃႈထၢမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶေႃႈထၢမ်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ဢၼ်ဝိသႃႇၶတွင်ႈထၢမ် ၼမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇဝႃႈ "ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇ ၵေႃႉပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မျၢတ်ႈတွၼ်းဢိူၺ်း၊ ဢူၺ်းလီၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢီႈသင်၊ ဢၼ်ၼၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢီႈသင်" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၸင်ႇဝႃႈ "ဢူၺ်းလီဢိူၺ်း၊ သူၼႆႉ ထၢမ်ၶေႃႈထၢမ်ပူၼ်ႉၸၼ်ႉမၼ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ၊ သူၼႆႉ ပေႃးထၢမ်ၶေႃႈထၢမ်ၼႆ မီးဝႆႉလွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈဢီႈသင်ၼႆ ဢမ်ႇပႆႇလႅပ်ႈႁူႉ၊ လွင်ႈယူႇသဝ်းလူၺ်ႈ ဢၼ်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈတွၼ်း ပျမ်ႇမၸရိယၼႆႉ မီးဝႆႉၸဵမ်မိူဝ်ႈပႆထိုင်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ။ ပျမ်ႇမၸရိယၼႆႉ ၵိူင်းႁိူင်းၸီႉၸူးၼိပ်ႉပၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမွၵ်ႇမၢၵ်ႇၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ မွၵ်ႇမႃး မၢၵ်ႇမႃးယူႇယဝ်ႉ" တွပ်ႇပၼ်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ဝိသႃႇၶ ၵေႃႉဢၼ်ထၢမ်ၼႆႉ ယင်းပႆႇလႆႈသေမၢၵ်ႈသေၽူဝ်ႇၵွၼ်ႇ။ ၶေႃႈထၢမ်မၼ်းၼႆႉ ပူၼ်ႉၸၼ်ႉမၼ်းၵႂႃႇၼႆ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇတႄႉ ႁူႉဝႆႉယူႇလီငၢမ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇသိုပ်ႇသေ "ဢူၺ်းလီဝိသႃႇၶ၊ သင်ဝႃႈ သူဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ပေႃးၼႆၸိုင် ၵႂႃႇတွင်ႈထၢမ်တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼင်ႇၶေႃႈထၢမ်ၼႆႉလႄႈ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈပူင်လၢတ်ႈသင်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်းလႄႈ" ဝႃႈၼင်ႇၼႆ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈတီႈဝိသႃႇၶ "ဝိသႃႇၶ၊ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼႆႉ လူင်ႉလႅၼ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆႇပေႇသေ ၺၢၼ်ႇပၺ်ႇၺႃႇၵေႃႈ တဵမ်ထူၼ်ႈဢိူဝ်ႈ။ သင်ဝႃႈသူသမ်ႉ ၶိုၼ်းထၢမ်ၵဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼင်ႇဢၼ်သူထၢမ်ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၼၼ်ႉၼႆ ၵဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ တေတွပ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇ ထမ်ႇမတိၼ်ႇၼႃႇၵွႆးၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းၼႆႉ ၸုမ်ႇၵူႈတဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉဢိူဝ်ႈ။ ၵျၢင်ႉၵမ်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ်တႃႉ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ႁဵတ်းၼၼ်သေ ဢၼႃႇၵၢမ်ႇဝိသႃႇၶၼႆႉ ႁၢၼ်ႉၸႂ်လူင်လၢင်သေ ၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်ၸွမ်းၼင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇသွၼ်မၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႘႒၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)