တႃသႅင်၊ ၸဝ်ႈသြႃႇ
ၸဝ်ႈသြႃႇပၼ်ႇတိတ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇတႃ သႅင်ၼႆႉ ပဵၼ်ထမ်ႇမၵထိၵ ၽူႈမေႃႁေႃးတြႃး ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႂ်းတႆးႁဝ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁူၺ်းပၢႆး ဢဝ်လႆႈ ၵူၼ်းလဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈ သၢမ်ပၢၼ် ၸဵတ်းသႅၼ်း ၸၢႆးယိင်းၶိင်းၼၢႆးတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၸႂ် ၸူမ်းထွမ်ႇ ၸူမ်းငိၼ်းတႄႉတႄႉ။
| ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင် | |
|---|---|
 ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင် (ထမ်ႇမၵထိၵ မေႃႁေႃးတြႃး) | |
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း | တႆး |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ |
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် | လွင်ႈႁေႃးတြႃးပႃးဢပုမ်ႇ |
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ | 11.10.2014 |
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ | ႁူင်းယႃမိူင်းထႆး |
လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်လႆႈၸႂ်တြႃးၸဝ်ႈ
မႄးထတ်းလွင်ႈဢၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် လႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပေႃးတေႁုပ်ႈဝူၼ်ႉတူၺ်းၸိုင်
- ပဵၼ်တြႃး ဢပုမ်ႇဝတ်ႉထုဢလွင်း၊
- လၢတ်ႈပႃး လွင်ႈသိူဝ်းၼူဝ်ၶူဝ်မူၼ်ႈ၊
- ႁဵတ်းၼႄပႃး သဵင်ၵူႈပိူင်ပိူင်၊
- ပႃးၵႂၢမ်းလင်ႇၵႃႇၸၢပ်ႈလႅပ်ႈ၊
- မေႃလၢတ်ႈပႃး ဝေႃးႁႃႇရ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၵဝ်ႇမွၼ်တႆး လူင်ႉလႅၼ်ႇၸေးလီ၊
- လၢတ်ႈလွင်ႈ ပိူင်ပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၼႂ်းလေႃးၵ၊
- ထွမ်ႇငၢႆႈ ႁုပွင်ႇၸႂ်ငၢႆႈ၊
- ပၼ်ပႃးတၢင်းႁု တွၼ်ႈသွၼ်လီ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင် ဢၼ်မီး ၼမ်ႉၵတ်ႉ လွင်ႈလၢတ်ႈႁေႃး ႁူၺ်းပၢႆးဢဝ် ၵူၼ်းၼူၵ်ႇ ၼႃၶဝ်၊ ၵူၼ်းၵႆၽြႃးတြႃးၶဝ်၊ ၵူၼ်း ၵႆၵၢၼ်လီ ၵုသူဝ်ႇၶဝ် ႁႂ်ႈပေႃးၶဝ်ႈၸႂ် ပွင်ႇလႅင်း သူင်ပႅင်း လွင်ႈ လီလွင်ႈမျၢတ်ႈမႃး တင်းၼမ်လႆႈ ၼင်ႇၼႆၼႆႉၼိုင်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ် ၸင်ႇၽုတ်းမီးမႃးလႆႈ ၼိုင်ႈၸဝ်ႈၵူၺ်း သေ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ် ပီႈၼွင်ႉ ၸၢဝ်းတႆးႁဝ်းၶဝ် လီလႆႈယွင်ႈယေႃး ဢဝ်ၵုင်ႇ ဢဝ်မုၼ်ၸွမ်းတႄႉ၊ လီလႆႈတွၵ်ႇမၢႆၵိုၵ်းပိုၼ်း ႁဝ်းဝႆႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈတႄႉယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင်ၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၽူႈ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လိုဝ်းလင်ၸဝ်ႈၼိုင်ႈသေတ ပေႃးမႃး တူၺ်းပိုၼ်းဝၼ်းလင် မၼ်းၸဝ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ် တုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ်၊ ဢမ်ႇတဵမ်ဢမ်ႇထူၼ်ႈ၊ ပဵၼ်ဢၼ် လီဢဝ်ႁဵတ်း သတိသင်ႇဝေႇၵ မႄးတူဝ်မႄးၸႂ် သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်းတႄႉတႄႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈၽဝတုၵ်ႉၶလူင်သေ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၶတ်းၸႂ်ပဵၼ်မႃးလႆႈ ၽူႈႁေႃးထမ်း ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၸၼ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈလႆႈ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ် တီႈႁဝ်း လီလူလီယိူင်ႈ လီဢဝ်ပဵၼ် ႁႅင်းၸႂ် ၵႂႃႇၼႃႈတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။
ၸႃႇတိတီႈၵိူတ်ႇ
မႄးထတ်းၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင်ၼႆႉ ၸႃႇတိတီႈၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ ပဵၼ် ဝၢၼ်ႈၵုၼ်ၸၢၵ်ႈ ၼွင်ၶဵတ်ႇ၊ ထုင်ႉမိူင်းၸၢင်၊ ၸေႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ။ ၸိုဝ်ႈဢူႈၸဝ်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈ လုင်းလဵၵ်း၊ ၸိုဝ်ႈမႄႈၸဝ်ႈပဵၼ် ပႃႈၸၢမ်ႇၼု။ ၸဝ်ႈၵိူတ်ႇ ႁၼ်ၼႃႈမႃး မိူဝ်ႈပီတႆး (2036)၊ ပီၵေႃးၸႃႇ (1304) ၼီႈ၊ လိူၼ်ၸဵင်လွင်ႈ(2)ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းၽတ်း၊ (24. 12.1942) ႁူဝ်ၼႂ်ၸဝ်ႉ (3) မွင်း။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ-ၸၢႆးမၢတ်ႈ၊ ဝၢႆးၸဝ်ႈၵိူတ်ႇမႃးလႆႈပီၼိုင်ႈ ဢူႈမႄႈၸဝ်ႈ လႆႈတႅၵ်ႇၸတ်ႉၵၼ်လႄႈ ၼႃႈႁိူၼ်း လုၵႂႃႇ၊ မႄႈၸဝ်ႈ ဢွၼ်ဢဝ်ၸဝ်ႈ မိူဝ်းယူႇ ၼွင်ႁႆး။ မိူဝ်ႈဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ (3) ၶူပ်ႇ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တႃၸဵပ်း၊ ယႃၽိတ်း၊ ဢမ်ႇၶႅၼ်းသေ ၸူးဢဝ်တႃၸဝ်ႈ မွတ်ႇၵႂႃႇ။ မိူဝ်ႈဢႃႇယုၸဝ်ႈ လႆႈ(5)ၶူပ်ႇၼၼ်ႉ မႄႈ ၸဝ်ႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းမႂ်ႇ ၸွမ်း ၸၢႆးၼၼ်ႇတႃႇ ထႅင်ႈ။ ႁိုင်ပီၼိုင်ႈ မႄႈၸဝ်ႈ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈ။
ၽဝပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ
မႄးထတ်းဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ (6) ၶူပ်ႇ ဝၢႆးမႄႈၸဝ်ႈ သဵင်ႈၵၢမ်ႇယဝ်ႉ ပေႃႈသိုပ်ႇ လိုပ်ႈၸဝ်ႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်း။ လႆႈၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ၼႂ်းသုမ်ႉၵၢတ်ႇသေ ႁႃယွၼ်း ၵိၼ် ပိူၼ်ႈ ဢဝ်ၵမ်ႉမၼ်းၺႃး။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ဢူႈတႄႉ မၼ်း မႃးႁၼ်သေတ ဢမ်ႇဝႃႈႁိုဝ်။ ဢူႈမၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်တမ်ႇငႃႈ၊ ၺႃးၽႃႉၽႃႇ တၢႆတူၵ်းၼမ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢႃႇယုၸဝ်ႈ လႆႈ(10)ၶူပ်ႇ လႆႈၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ႁဵတ်းၵေႃႉၵူၼ်းတုတ်ႈ ဢၢႆႈၶမ်း တီႈထဵင်ၼႃး။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵပ်ႉပီႇၸဝ်ႈသၢင်ႇၶဝ် မႃးလႄႇထိုင် ႁဵတ်းၵေႃႉၸဝ်ႈသေ ထၢမ်ၸဝ်ႈ ဢတိၵ်ႈထီႇ(36) တူဝ်၊ ၸဝ်ႈလၢမ်းတၵ်ႉလၢတ်ႈ ပၼ်ၶဝ် သမ်ႉၵႆႉမၢၼ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇၶဝ် ၸင်ႇႁွင်ႉၸူဝ်းၸဝ်ႈ မိူဝ်းလဵၼ်ႈယူႇတီႈၵျွင်း။ ၸဝ်ႈၵႆႉ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်း သဵင် ၵပ်ႉပီႇၸဝ်ႈသၢင်ႇၶဝ် သွၼ် လိၵ်ႈဝႃႈလိၵ်ႈသေ ၸူးတွင်းၸူးမေႃလိၵ်ႈၵႂႃႇ။
ၶၢမ်ႇပဵၼ်သၢင်ႇလႄႈပဵၼ်ၸၢင်း
မႄးထတ်းမိူဝ်ႈပီ (1317) ၼီႈ၊ လိူၼ်ၸဵင်လွင်ႈ (7) ၶမ်ႈ၊ (5.1.1956) ဢႃႇယု (13) ၶူပ်ႇ လႆႈၶႂၢင်ႉၸဝ်ႈသြႃႇ လူင် ပၺ်ႇၺႃႇၽေႃးၵ မိူင်းသူႈသေ ၸဝ်ႈသြႃႇသု ဝႃႇရိၼ်ႇတ (ဢူးသေႃးရိယ) ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ဝဵင်းၸၢၼ်း ၸင်ႇဢဝ်ၸဝ်ႈ ၶၢမ်ႇသၢင်ႇပၼ်၊ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇ ႁွင်ႉဝႃႈ ပၼ်ႇတိတ။ ထိုင်မႃးပီ (1326) ၼီႈ၊ လိူၼ်ပႅတ်ႇမူၼ်း၊ (24.6.1964) ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ (22) ပီ ၸဝ်ႈသြႃႇသုဝႃႇရိၼ်ႇတ ၸင်ႇႁဵတ်း ဢုပတ်ႉသႄႇသေ ဢဝ်ၸဝ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၽဝရႁၢၼ်း။ ဝၢႆးၸဝ်ႈပဵၼ်ၸၢင်းယဝ်ႉ သြႃႇၸဝ်ႈ ၸင်ႇသင်ႇလၢတ်ႈ ဢဝ်ၵျွင်းဢၢပ်ႈပၼ်ၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် တူၺ်းထိုင်ၵႂႃႇၼႆသေ ဢွၵ်ႇယၢၼ် (ထၢၵ်ႈ)ၵႂႃႇ။
မိူဝ်ႈၽွင်း ပဵၼ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇပၼ်တိတၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉ တႃမွတ်ႇသေတၵေႃႈ လႆႈႁဵတ်းသြႃႇ ၵပ်ႉပီႇ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇၶဝ် သွၼ် သဵင်လိၵ်ႈပၼ်ၶဝ်။ ၸဝ်ႈသၢင်ႇၸိူဝ်းဢၼ်မေႃယဝ်ႉ ၸဝ်ႈသမ်ႉၶိုၼ်း ၸႂ်ႉၶဝ် လူလိၵ်ႈတြႃးၼႄ။ ၸဝ်ႈလႆႈတႄႇၽိုၵ်း ႁေႃးတြႃးပၼ် တၵ်ႉၵႃႇၶဝ်မႃး မိူဝ်ႈဢႃႇယုၸဝ်ႈ လႆႈ (16) ၶူပ်ႇ။ လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်း လွင်ႈၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈၼႃႈၸဝ်ႈတေၽိုၵ်း ႁေႃးတြႃးၼၼ်ႉ မီးၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢဝ်တဝ်ႈၼမ်ႉ ဢၼ်လဵၵ်ႉဢၼ်ယႂ်ႇ သွင်တဝ်ႈ မႃးထၢမ်ပၼ် ႁႂ်ႈၸဝ်ႈလိူၵ်ႈဢဝ်၊ ၸဝ်ႈၸင်ႇလိူၵ်ႈ ဢဝ်တဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၵိၼ်သုင်း ၼႆ ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃး တေၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၼႆသေ လႆႈႁုဝႃႈ ၸဝ်ႈႁပ်ႉၶူး
* ပူႇသြႃႇလၢႆးသႂ် ၼွင်ယၢင်း၊
* ပူႇသြႃႇလၢႆးႁိူင်း ၵုၼ်ၼိဝ်ႉ ဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇ၊
* ပူႇသြႃႇသွႆးၶမ်းႁိူင်း ႁူဝ်ပုင်ႇ မေႃႇၽႃႉ၊
* ပူႇသြႃႇၼၢၼ်ၸဵၼ်း ဝၢၼ်ႈၸၢၼ်း၊ တီႈၶဝ် သီႇၵေႃႉၼႆႉၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ဝၢႆးပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ၸဝ်ႈ လိုဝ်းမႃး တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ ၸဝ်ႈလႆႈဢွၵ်ႇႁႃ ႁေႃးတြႃး ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူၼ်ႈၽိတ်ႈပိူၼ်ႈပၢင်း ၸိူဝ်းတွၼ်ႈ ပွတ်းၸၢၼ်း ၼႂ်းမိူင်းၸၢင်၊ မိူင်းသူႈ၊ ၶုမ်ႇပၢင်၊ ၵဵင်းလိူၼ်-တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁိုင်မွၵ်ႈ (20) ပီပၢႆပၢႆ၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇပႃႈမီး ၸၢၵ်ႈတိသဵင်သေ ဢတ်းသဵင်တြႃးၸဝ်ႈဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၸဝ်ႈ ပႆႇပေႃးလိုဝ်းႁူင် ၸွတ်ႇၵႂႃႇၵႆလႆႈၵွၼ်ႇ။
ဢွၵ်ႇႁေႃးတြႃး
မႄးထတ်းထိုင်မႃး ပီ (1337) ၼီႈ၊ ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ မွၵ်ႈ (33)ပီ ၸဝ်ႈၸင်ႇလႆႈၵႂႃႇႁေႃးတြႃး တၢင်ႇဝၢၼ်ႈ တၢင်ႇမိူင်းသေ ၽႅဝ်ၵႂႃႇတၢင်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ ၵႂႃႇထင်သဝ်းတီႈ မိူင်းပူး မိူင်းပဵင်းသေ ႁေႃးတြႃး ပၼ် ၵူၼ်းသၢပ်ႇထုင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ တြႃးၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈဢတ်းသဵင် ႁဵတ်းၶႅပ်းသၢႆ ပိုၼ်ၽႄႈ ၸွတ်ႇၵႂႃႇ မိူင်းတႆးၵူႈတီႈတီႈ၊ ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ၵေႃႈ ၸင်ႇႁုၸၵ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ၸဝ်ႈမႃးသေ လႆႈၵႂႃႇ ႁေႃး တြႃး ၽႅဝ်ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း။
ဝၢႆးၸဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁေႃးတြႃး ထိုင်ပွတ်း ဢွၵ်ႇၶူင်း တင်းလႅၼ်လိၼ် မိူင်းထႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်းမႃးယူႇ ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင်သေ ႁႃၵိုတ်း လိုဝ်ႈထင်သဝ်း တီႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ ႁေႃးတြႃး ပၼ်ၵႂႃႇ ၵူႈတီႈတီႈ။ ဝၢႆးမႃး ၸဝ်ႈၸင်ႇၵႂႃႇယူႇသဝ်း ႁဵတ်း မုၼ်ၸဝ်ႈ တီႈဝတ်ႉထုင်ႉသႃလႄး၊ ဢိူင်ႇ ၼႃးပူႇပွမ်ႈ၊ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ တေႃႇၸဝ်ႈပေႃး ၶဝ်ႈသူၼ် မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသြႃႇ ပၼ်ႇတိတ၊ ၸဝ်ႈပၼ်ႇတိသိင်ႇ၊ ၸဝ်ႈမိူင်းၸၢင်၊ ၸဝ်ႈတႃသႅင်” ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁုၸၵ်း ၸႅင်ႈလႅင်း လိုဝ်းႁူင် ဝႆႉတႄႉ “ၸဝ်ႈတႃသႅင်”ၼႆၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တႃၼိူဝ်ႉၸဝ်ႈ မွတ်ႇၵႂႃႇၵေႃႈ တႃၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈ ဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇႁူၺ်ႇသႅင်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းႁိူဝ်ႈ ပိူင်းထွင်ႇပၼ် သၢႆလႅင်းထမ်ႇမ တီႈၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ၶဝ်ၵႂႃႇ လႆႈလီငၢမ်းယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း
မႄးထတ်းၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင်ၼႆႉ လႆႈႁေႃးလၢတ်ႈ ပိုၼ် ၽႄ တၢင်းႁုထမ်ႇမ ပၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ၵူႈတီႈ တီႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင် မွၵ်ႈ(50) ပီသေယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈၸၢမ်ႇ သူၼ်မၢၵ်ႇ ႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ တီႈႁူင်းယႃမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ (1376) ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းလွင်ႈ (3) ၶမ်ႈ၊ (11.10.2014) ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မိူင်းထႆး (05:40) မွင်း ၽွင်း ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ (72) ပီ၊ ဝႃႇၸဝ်ႈလႆႈ (50) ဝႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၸဝ်ႈပႆႇလွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈယိူင်းၸူး တႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ဢွၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေး တၵ်ႉၵႃႇၸဝ်ႈ ႁႅၼ်း“ပၢင်သွမ်းလိပ်း” လူႇ တၢၼ်းၶူဝ်းလူႇ တႃႇၼသႅၼ်သမ်ႇ မႃးဝႆႉထႃႈၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပဵၼ်လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး လီဢၢမ်း လီယွင်ႈ လီၼပ်ႉယမ် ဢၼ်ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ဢမ်ႇသူႈၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ႁဵတ်းၼၼ်ႉတႄႉယဝ်ႉ။
တြႃးၸဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈႁေႃးမႃး ၵူႈတီႈတီႈ ၸဵမ် မိူဝ်ႈၸဝ်ႈတိုၵ်ႉၼုမ်ႇ တေႃႇပေႃးထဝ်ႈ ပေႃးလွၼ်ႇၵွႃႇၼႆႉ တေဢမ်ႇယွမ်း ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ႁူဝ်ႁဵင်ပုၵ်ႈ။ လီလႆႈၶိုၼ်းၶူၼ်ႉသွၵ်ႈႁႃ ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ၸုၵၼ်သေ မႄးထိင်းသိမ်းဝႆႉ၊ မႄးႁဵတ်း ပဵၼ်ထမ်ႇမတႃႇၼ သိုပ်ႇပိုၼ်ၽႄ ၼႄၵၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ လွင်ႈသိူၵ်ႈပိုၼ်း ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၶဝ်လႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ ႁွႆးတိၼ်ႁွႆးမိုဝ်း ၶဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးၽွၼ်းလီ တႃႇၵူၼ်းတၢင်းၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ပၼ်ၸူမ်ႁၢႆ ဝၢႆးဝွတ်ႈၵႂႃႇ ပႅတ်ႈငၢႆႈငၢႆႈ။ ႁႂ်ႈမေႃဢွၼ်ၵၼ် ႁုထိုင် ၵႃႈၶၼ်မၼ်း၊ မေႃသူင်ပႅင်း ပၼ်ႁႅင်းယုၵ်ႉယွင်ႈၵႂႃႇ ၼင်ႇၵိုင်ႇထိူၵ်ႈ ၽႂ်မၼ်းသေၵမ်း။
တြႃးဢၼ်ၸဝ်ႈႁေႃးမႃး
မႄးထတ်း- ဢေႇၵၢၼ်ႇတမွင်ႇၵျေႃႇ
- မိၵတွၵ်ႉ မွၵ်ႉၵတႅၵ်ႉ
- ၵူၼ်းမီးသိၼ်ၽႆၢးဢမ်ႇၵိၼ်လႆႈ
- ၶိင်းသၼ်ႇတုၵ်ႉ လႄႈၼၢင်းဢေႉလေႉၵေႉ
- ဢလွင်းၶုၼ်ၽၢၼ်း (1993) − ႁေႃးတီႈၵျွင်းလူင်ၵႃႇလိ
- ဢလွင်းၵၼ်ႇထမႃႇလႃႇရမ်ႇၽ (1994) − ႁေႃးတီႈၵျွင်းဢွၵ်ႇ မိူင်းၽၢင်
- ဢလွင်းၶၢႆၶီႈ
- ဢလွင်းမႃထႆၼႃး
- ဢလွင်းၼၢင်းမၢၵ်ႇႁိၼ်
- ဢလွင်းပႃၶီးလၢႆး
- ဢလွင်းမွၵ်ႇၶဵဝ်ၶမ်း
- ဢလွင်းမွင်းႁၢႆ
- ဢလွင်း တုၵ်ႉၵတႃႇ လႄႈ တုၵ်ႉၵတီႇ
- ဢလွင်းၶဵတ်ႇၶႃလၢႆး
- ဢလွင်းၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ
- ဢလွင်းၽငွင်းငႅင်ႈ ၼၢင်းၽဝႅင်းဝၢင်ႈ
- ဢလွင်းၵႂၢႆးၶဵဝ်
- ဢလွင်းဢၢႆႈသုၵ်ႉသၵ်ႉ
- ဢလွင်းၽၵ်းၵုတ်ႇ
- ဢလွင်းဢၼတ်ႉတ (2003) − ႁေႃးတီႈၵျွင်းလူင်လၢင်းၶိူဝ်း
- ဢလွင်းငႃးသၢမ်မဵတ်ႉ
- ဢလွင်းငိုၼ်းဢွၼ်ႇႁႃႈပေး
- ဢလွင်းၸဝ်ႈၸၢႆးမႃလၢႆး
- ဢလွင်းၸၢႆးသႃႇမိ
- ဢလွင်းတုၵ်ႉၵတႃႇသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ
- ဢလွင်ႈသိၼ်မၼ်ႈ
- ဢလွင်းသွင်ပီႈၼွင်ႉ
- ဢလွင်းသိူဝ်ႈၼင်ၼူ
- ဢလွင်ႈတူတ်းႁွမ်
- ဢလွင်းတႃႇၼသၢမ်ထၢၼ်ႈ
- ဢလွင်းတဝ်ႇၶမ်း
- ဢလွင်းၼၢင်းမွၵ်ႇၶဵမ်ၶမ်း
- ဢလွင်းၼၢင်းမွၵ်ႇၼူၼ်းသႅင်
- ဢလွင်းၼၢင်းမၢၵ်ႇႁိၼ်
- ဢလွင်းၼၢင်းပႃၶီးလႄႈၶုၼ်ပႃၸူႈ
- ဢလွင်းၼၢင်းပႃတႅပ်း
- ဢလွင်းၼၢင်းၸမ်ႇပူႇ
- ဢလွင်းပုတ်ထၵုင်ႇမႃႇလ
- ဢလွင်းၽႃႈဝႆလၢႆး
- ဢလွင်းၽၢၼ်း
- ဢလွင်းမွၵ်ႇမႅင်းသီႇ
- ဢလွင်းငႃးသၢမ်မဵတ်ႉ
- ဢလွင်းဢၢႆႈသႆႉၵျေႃႇ
- ဢလွင်းဢၢႆႈသၢင်ႇတေႃႇ
- ဢလွင်းဢၢႆႈၵၢမ်ႇၽၢၼ်ႇ
- ဢလွင်းၽၵ်းၵုတ်ႇ
- ဢလွင်းဢၢႆႈထမ်းမူဝ်း
- ဢလွင်းဢၢႆႈမၢၵ်ႇႁိၼ်ႁေႈ
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (27) ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸဝ်ႈတႃသႅင်၊ ၸဝ်ႈၶူးသုၻသ်သၼႃꧤိပႃလ၊ ၼွင်မွၼ် လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 32-35၊ ပီ 2019။
- ↑ ၽိုၼ်လိၵ်ႈပၢႆးႁၼ် မၢႆ (2) ဢွၵ်ႇပီ(1994)
- ↑ ပိုၼ်းတၢမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႉႁေႃးၼႄ တီႈ ၵျွင်းပဵင်းလူင် မိူဝ်ႈပီသႃႇသၼႃႇ (2558)
- ↑ လင်ႇၵႃႇသိူၵ်ႈပိုၼ်း ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင် (ၸရေးသၢင်ႇယီႈဢွၼ်ႇ တႅမ်ႈ/ႁေႃး ပီ(2558)
- ↑ တွင်ႈထၢမ်တီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇဝၼ်ႇၼသီႇရိ (ဝတ်ႉၶူင်ႈလူင်၊ မိူင်းသူႈ)။