တၢင်းႁၵ်ႉမၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ၊ ပပ်ႉၸိူင်း
ပပ်ႉမၢႆ(1+2)
မႄးထတ်းပပ်ႉၸိူဝ်း တၢင်းႁၵ်ႉမၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇၼႆ့ ပဵၼ်ပပ်ႉၸိူင်းတႆး ဢၼ် ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင် တႅမ်ႈသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1988 တမ်ႈတီႈ တိူၵ်ႈပေႃႉလိၵ်ႈ သုၶဝတီႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ။ ပဵၼ်တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းၶပ်ႉဢဝ်သေ ၸဝ်ႈသြႃႇၼရၼႃႇထ (မူႇၸေႈ) ႁဵတ်းၽူႈဢဝ်ဢွၵ်ႇပၼ် 2000 ပပ်ႉ။ ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတေႃးၽႃႇသ (မၢၼ်ႈၸၢမ်မိူင်းမူႉ)၊ ၸဝ်ႈဢၵ်ႉၵထမ်ႇမ (မိူင်းၵိုင်)၊ ၸဝ်ႈဝၼ်ႇၼ (မူႇၸေႈ)ၶဝ် ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸွႆႈၶပ်ႉတူဝ်ၸိုၼ်း။ ယွၼ်ႉၸိူင်းမၼ်း ယၢဝ်းလႄႈ လႆႈၸႅၵ်ႇႁဵတ်းပဵၼ် သွင်ပပ်ႉ။ ပပ်ႉမၢႆ (2)တႄ့ 1990 ၸင်ႇတေဢွၵ်ႇ။ ယွၼ်ႉပပ်ႉ ဢၼ်သိုပ်ႇမၼ်း ၼၢၼ်းဢွၵ်ႇၼႃႇလႄႈ ၵူၼ်းတူၺ်းမၼ်း မိူၼ်လႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈသွႆး ဝၢၼ်ႇၼိုင်ႈ ပႆႇဢိမ်ႇသေ သင်ႇထႅင်ႈဝၢၼ်ႈမႂ်ႇၵေႃႈ ပႆႇၽႅဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပပ်ႉၸိူင်းႁူဝ်ၼႆႉ လႆႈပဵၼ် ပပ်ႉဢၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်တႆးၵႂႃႇပပ်ႉၼိုင်ႈ။
ႁွင်းလင်
မႄးထတ်းၸၢႆးလႅင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉသုင် မေႇမဵဝ်ႉ။ ၼၢင်းၸၢမ်လိုၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ ယိင်းယိင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမူႇၸေႈ၊ ၸၢႆးပၢင်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယႆ။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၺႃးၵၼ် တမ်ႈတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ဝဵင်းလိူဝ်ႇသေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄပၼ် လွင်ႈပၢၼ် ၽဝႃႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ်။ ထိုင်တီႈ ၸၢႆးလႅင်းလႄႈ ၼၢင်းၸၢမ်လိုၼ်း ပဵၼ်ၵေႃႉႁၵ်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ၼၢင်းၸၢမ်လိုၼ်းၶဝ် သမ်ႉတေ ဝၢင်းၼႃႈႁိူၼ်းပၼ်မၼ်းၼၢင်း ၵိုၵ်းတၢင်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶႃသွင်ၵေႃႉ တေလႆႈထူပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယိင်းယိင်း လႄႈ ၸၢႆးပၢင်ႇၶဝ် လႆႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ၵႂႃႇၼင်ႇႁိုဝ်ၼႆ တႅမ်ႈသေ ႁၢင်ႈၶိူင်ႈၼႄၵႂႃႇလႄႈ လီလူလီတူၺ်း လီၶဝ်ႈၸႂ် လီမူၼ်ႈၵျေႃႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။