တိုၵ်းတေႃးတင်းသိုၵ်း ၵႅမ်မိုဝ်းၶုၼ်သူင်
ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဝၢႆးသေၵိၼ်သွမ်းၶၼႃႇၶဝ်ႈၼမ်ႉၼူမ်းသုၸႃႇတႃႇယဝ်ႉ ယူႇႁိမ်းၼမ်ႉၼေႇရၼ်ႇၸႃႇၵႅပ်ႉၼိုင်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူးတူၼ်ႈၺွင်ႇၽေႃးထိ ၸူဝ်ႈၵၢင်ဝၼ်းပႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉသေ ၵျၢင်ႉၵမ်ၼင်ႈၵၢၼ်တြႃးယူႇ။
ၸင်ႇဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇဝႃႈ ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈၺၢၼ်ႇသမ်ႇမႃႇသမ်ႇၽေႃးထိ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလုၵ်ႉဢွၵ်ႇယၢၼ်တီႈၼႆႈၼႆယဝ်ႉ - ၼႆ။ ၶုၼ်သူင်မတ်ႉၸုရႃႇၸႃႇၼႆႉ ၶတ်းၸႂ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇပူၼ်ႉ ၼႆယူႇ။ ၸႂ်ႉတိုဝ်းသိုၵ်းၵႅမ်မိုဝ်းမၼ်းသေ ႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇလႄႈသင်၊ ယိပ်းၵမ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၵူႈပိူင်ပိူင်သေလႄႈသင်၊ ၽၢၼ်ႇသၢင်းမႃႇယႃႇၵူႈပိူင်ပိူင်လႄႈသင်၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈပေႃးတေဢွၵ်ႇယၢၼ်ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁၢင်ႈသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃးတေႃႇၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈတႄႉ ယင်းဢမ်ႇသုတ်ႉၶၢႆႉသေပႅၵ်ႉၶႅၵ်းလႅင်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
ၶုၼ်သူင်ၼႆႉ ႁိုဝ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈဝႃႈ "ပလၢင်ႇဝၸီႇရႃႇသၼ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶွင်ၵဝ်ၵေႃႉပိူင်ႇဢိူဝ်" ၼႆယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၸင်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ "ပလၢင်ႇဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇၵေႃႉထႅမ်သၢင်ႈပႃႇရမီႇၵေႃႉပိူင်ႇဢိူဝ်ႈ၊ ၵဝ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈပႃႇရမီႇယဝ်ႉ၊ လွင်ႈဝႃႈၵဝ်ထႅမ်သၢင်ႈပႃႇရမီႇမႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼင်ႇလိၼ်မိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ်မၼ်းယဝ်ႉ" ဝႃႈၼႆသေ ၸင်ႇတိူင်ႇၵႂၢမ်းသတ်ႉၸႃႇ၊ ၼင်ႇလိၼ်မိူင်းလူင် ၸင်ႇသၼ်ႇႁွၼ်ႈၶွၼ်းဝႆမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်းၵႅပ်ႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉၵွႆး ၶုၼ်သူင်ၵေႃႉသုမ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ တင်းသိုၵ်းမၼ်းသေ ၸင်ႇလႅၼ်ႈပၢႆႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
သိူဝ်ႈၶူဝ်းလဵၵ်းပႃႇရမီႇ ဢၼ်ထႅမ်သၢင်ႈမႃးလၢႆလၢႆပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈသေ ၵၢင်းယၢၼ်ၽေးၶဵၼ်တင်းလူင်ယဝ်ႉ၊ ၸင်ႇမၼ်ႈၼိမ်လူၺ်ႈပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈတင်းဢၼၼ်ႇတမႅတ်ႉတႃႇ၊ ၵရုၼႃႇသေ ၶုၼ်သူင်ၵေႃႈ သုမ်းၵၢၼ်ႉၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢဵၼ်ႁႅင်းပႃႇရမီႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးတႃႇၼပႃႇရမီႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇပေႉၵႂႃႇလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ၻႃႇၼၻိ ꩪမ်မႃဝိၻိၼႃ ꩡိတွႃမုၼိၼ်ၻေႃ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
(ꩡယမင်ၷလဢၑꧣꩦ်ထၷႃထႃ)
ဢမ်ႇထွမ်ဢဝ်ၵႂၢမ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇသေ သင်ဝႃႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼင်ႇႁိုဝ်တႁူႉလႆႈ တြႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇပၢႆးၸႂ် ဢၼ်ဢိင်ၼိူဝ်ပၢႆးသၢႆႈၸိုင် ယေႃးၵီႇၵေႃႉဢၼ်ၼင်ႇတြႃးယူႇသေ မိူဝ်ႈၽွင်းပႆၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်ႇမၼၼ်ႉ ၸႂ်ဢၵုသူဝ်ႇ (ၸေတသိၵ) ႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ်ၶဝ်ႈၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈႁဝ်းဝႄႈဢွၵ်ႇယၢၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်ႇမတြႃးပႅတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တေလႆႈဢဝ်ႁႅင်းထမ်ႇမတြႃးသေ ၶတ်းၸႂ်ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉ ၸင်ႇတေလႆႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶမ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း တႂ်ႈမႆႉၺွင်ႇၽေႃးထိၼၼ်ႉ ပွႆးတိုၵ်း ဢၼ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထလႄႈ ၶုၼ်သူင်မတ်ႉၸုရႃႇၸႃႇၶဝ်တိုၵ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းထမ်ႇမလႄႈ ဢထမ်ႇမယဝ်ႉ။ ထမ်ႇမၵွႆး တေဢွင်ႇပေႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်းၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈႁဝ်း လႆႈပဵၼ်သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထ (ၵေႃႉႁူႉႁၼ်ဢဝ်ႁင်းၵွႆးၵူႈဢၼ်ဢၼ်)ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႒႗၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)